กูเกิลออก Android 14 Beta 4 ซึ่งเป็น Beta สุดท้ายก่อนออกตัวจริงภายในไตรมาส 3 (Android 13 ออกตัวจริงเดือนสิงหาคม)

Android 14 Beta 4 แทบไม่มีของใหม่แล้ว เพราะเน้นแก้บั๊กอย่างเดียวมาตั้งแต่ Beta 3 โดยกูเกิลแนะนำให้นักพัฒนาแอพเริ่มทดสอบความเข้ากันได้กับ Android 14 ล่วงหน้าได้แล้ว เพื่อไม่ให้มีปัญหาตอนออก Android 14 ตัวจริง ตัวแอพเองถ้าพร้อมแล้วก็สามารถส่งอัพเดตขึ้น Play Store ได้เลย

Android 14 Beta 4 ยังสามารถใช้ได้กับ Pixel Tablet และ Pixel Fold ที่เพิ่งวางขาย หากใครมีอุปกรณ์เหล่านี้แล้วอยากลองใช้งานก็ทำได้เช่นกัน

สำนักข่าว WebProNews ได้รายงานว่า ลินุกซ์เดสท็อปครองส่วนแบ่งตลาดเกิน 3% ได้เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์โดยอ้างอิงจากข้อมูล Statcounter ที่รายงานส่วนแบ่งตลาดของระบบปฏิบัติการเดสท็อปทั่วโลก เดือนมิถุนายนปีนี้ ลินุกซ์เดสท็อปครองส่วนแบ่งตลาดมากถึง 3.07% ได้เป็นครั้งแรกในตลอดช่วงเวลากว่า 30 ปีของลินุกซ์

จากสถิติของเดือนมิถุนายน อันดับแรก คือ Windows ครอง 68.23% อันดับสอง MacOS ครอง 21.32% อันดับสาม Chrome OS ครอง 4.13% และอันดับสี่ลินุกซ์ครอง 3.07%

ไมโครซอฟท์เริ่มเปิดทดสอบฟีเจอร์ Windows Copilot หรือการใช้ Generative AI ช่วยสั่งงานต่างๆ ในระบบปฏิบัติการ ที่เปิดตัวในงาน Build 2023 เมื่อเดือนพฤษภาคม

การทดสอบจำเป็นต้องใช้ Windows 11 Insider Preview Build 23493 (Dev Channel) และจำเป็นต้องล็อกอินบัญชี Microsoft Account หรือ Azure AD ด้วย สิ่งที่เพิ่มเข้ามาคือปุ่ม Copilot บนทาสก์บาร์ที่ใช้ปุ่มลัด WIN+C (ลาก่อน Cortana) เมื่อกดแล้วจะเห็น sidebar ด้านข้างแบบเดียวกับใน Microsoft Edge แต่ขึ้นมาบนเดสก์ท็อปแทน ซึ่งสามารถ dock ไม่ให้บังหน้าต่างที่เปิดอยู่ได้

ตัวอย่างคำสั่งที่คุยกับ Windows Copilot ได้คือ

ไมโครซอฟท์เปิดตัว Windows 365 บริการเดสก์ท็อปแบบสตรีมผ่านเบราว์เซอร์มาตั้งแต่ปี 2021 แม้ที่ผ่านมายังไม่ได้ขยายตลาดเยอะนัก ยังเน้นเฉพาะกลุ่มลูกค้าองค์กร แต่ล่าสุดมีเอกสารจากคดี FTC กับไมโครซอฟท์เรื่อง Activision Blizzard ให้เราเห็นแผนการของไมโครซอฟท์มากขึ้น

เอกสารนี้เขียนยุทธศาสตร์ Microsoft Life ที่ต้องการให้ผู้คน 1.5 พันล้านคนใช้ฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์ของไมโครซอฟท์ แผนการในระยะสั้นคือการเพิ่มจำนวนพีซี Windows 11 ผ่านฟีเจอร์ต่างๆ และใช้บริการของไมโครซอฟท์ เช่น Microsoft 365, Xbox Game Pass, Edge, Bing ที่ผูกกับ Windows 11 อยู่แล้ว

ระบบปฏิบัติการ FreeBSD มีอายุครบ 30 ปีเมื่อวานนี้ 19 มิถุนายน 2023 โดยมูลนิธิ FreeBSD Foundation ได้จัดฉลองด้วยกิจกรรมต่างๆ รวมถึงการติดแท็ก #FreeBSD30 ในโซเชียลต่างๆ ด้วย

FreeBSD เป็นระบบปฏิบัติการโอเพนซอร์สที่สร้างโดยทีมจาก University of California และพัฒนาต่อจากระบบปฏิบัติการดั้งเดิม Berkeley Software Distribution (BSD) อีกทีหนึ่ง จุดเริ่มต้นของการเลือกชื่อ FreeBSD เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 19 มิถุนายน 1993 และซอฟต์แวร์เวอร์ชันแรกออกในเดือนพฤศจิกายน 1993

โค้ดของ FreeBSD ถูกนำไปใช้ในโครงการ Darwin ของแอปเปิล ที่ภายหลังกลายเป็นแกนของระบบปฏิบัติการ macOS และ iOS ส่วนโครงการอื่นที่นำไปใช้งานคือระบบปฏิบัติการ Orbis OS ของ PS3, PS4, PS5

ไมโครซอฟท์ออก Windows 11 Insider Preview Build 23481 มีการเปลี่ยนแปลงสำคัญคือ Windows Ink ระบบอินพุตแบบใช้ปากกา สามารถเขียนลงกล่องข้อความตรงไหนก็ได้ เทียบเท่าการใช้คีย์บอร์ดแล้ว ผู้ใช้ยังสามารถขีดฆ่า (scratch out) เพื่อลบข้อความที่เขียนได้ด้วย

ของใหม่อย่างอื่นใน Build นี้ได้แก่

Android 14 ออกรุ่นทดสอบ Beta 3 โดยเข้าสถานะ Platform Stability หลังจากนี้ API และพฤติกรรมของ OS ไม่เปลี่ยนแล้ว เหลือแต่การแก้บั๊กเท่านั้น

ช่วงหลังกูเกิลใช้วิธีแยกฟีเจอร์ของ Android ไปอัพเดตต่างหาก (ภายใต้ชื่อว่า Android Feature Drop หรือชื่อทางเทคนิคว่า Quarterly Platform Releases - QPR) ทำให้ของใหม่ที่ตัว OS มีเฉพาะการทำงานหลักของแพลตฟอร์มจริงๆ เท่านั้น

ของใหม่ใน Android 14 ที่เปิดตัวมาแล้วก่อนหน้านี้คือ การขยายฟอนต์แบบ non-linear สูงสุด 200%, การแยกสิทธิการเข้าถึงภาพและวิดีโอแค่บางส่วน, การจำกัดสิทธิของ foreground service, อัพเดตมาใช้ OpenJDK 17 เป็นต้น

ไมโครซอฟท์ออก Windows 11 Insider Preview Build 23475 มีของใหม่ที่สำคัญ 2 อย่าง

อย่างแรกคือ File Explorer ตัวใหม่ที่เขียนด้วย Windows App SDK และ WinUI ซึ่งเป็นชุดเครื่องมือสร้างแอพยุคใหม่ของไมโครซอฟท์

ภาพรวมของ File Explorer ตัวใหม่ยังเหมือนของเดิม มีการเปลี่ยนแปลงสำคัญคือหน้าแรก (File Explorer Home) เพิ่มรายการไฟล์แนะนำ (Recommended) แสดงเป็นภาพ thumbnail สวยงาม แต่ใช้ได้เฉพาะผู้ใช้ที่ล็อกอินผ่าน Azure Active Directory (AAD) เท่านั้น ส่วนผู้ใช้ทั่วไปยังเห็นเป็น Quick Access เหมือนเวอร์ชันปัจจุบัน

บริษัท Canonical ประกาศรายละเอียดการทำ Ubuntu Core เวอร์ชันเดสก์ท็อป ที่ใช้แพ็กเกจแบบ Snap ทั้งหมด

Canonical มีดิสโทร Ubuntu Core มาตั้งแต่ปี 2014 โดยมีแนวคิดว่าแอพถูกอย่างถูกรันในคอนเทนเนอร์ (Docker/LXC) เพื่อเป็น sandbox ที่ปลอดภัย อัพเกรดและย้อนคืนได้ง่าย แต่ช่วงแรกยังจำกัดการใช้งานเฉพาะอุปกรณ์ IoT ที่ต้องใช้วิธีอัพเดตอัตโนมัติ

Canonical เรียกระบบปฏิบัติการที่มีแนวคิดนี้ว่า immutable operating system มีคุณสมบัติทั้งหมด 4 ข้อคือ

แอปเปิลประกาศอัพเดตระบบปฏิบัติการชุดใหญ่ประจำปีในงาน WWDC23 เป็นที่เรียบร้อย ก็ถึงเวลามาดูว่าแล้วอุปกรณ์ทั้ง iPhone, iPad, Mac, Apple Watch ต้องรุ่นไหนขั้นต่ำ ที่สามารถอัพเดตได้บ้าง และรุ่นไหนที่อัพเดตไม่ได้ รายละเอียดดังนี้

iOS 17

• iPhone 14, iPhone 14 Plus, iPhone 14 Pro, iPhone 14 Pro Max
• iPhone 13, iPhone 13 mini, iPhone 13 Pro, iPhone 13 Pro Max
• iPhone 12, iPhone 12 mini, iPhone 12 Pro, iPhone 12 Pro Max
• iPhone 11, iPhone 11 Pro, iPhone 11 Pro Max
• iPhone XS, iPhone XS Max, iPhone XR
• iPhone SE (รุ่น 2 เป็นต้นไป)

รุ่นที่ไม่ได้อัพเดตคือ iPhone X, iPhone 8 และ iPhone 8 Plus

แอปเปิลประกาศอัพเดตระบบปฏิบัติการ macOS สำหรับผู้ใช้ Mac โดยปีนี้ยังเป็นธีมชื่อเมืองในรัฐแคลิฟอร์เนียคือ macOS Sonoma

ของใหม่ใน macOS Sonoma ได้แก่ระบบ Widgets ที่รองรับวิดเจ็ตแบบโต้ตอบ, วิดเจ็ตปรับให้กลืนกับพื้นหลังขณะใช้งานแอปอื่น มีสกรีนเซฟเวอร์แบบใหม่ ๆ ให้เลือก ส่วนการประชุมผ่านวิดีโอ มีคุณสมบัติใหม่ Presenter Overlay ทำให้ใช้ลูกเล่นเอฟเฟกต์ต่าง ๆ ได้มากขึ้น

เบราว์เซอร์ Safari ปรับให้ล็อกหน้าต่างขณะท่องเว็บแบบส่วนตัวเมื่อไม่ได้ใช้งาน ทำให้สามารถเปิดแถบทิ้งไว้ได้แม้ไม่อยู่หน้าอุปกรณ์ สามารถสลับการทำงานสองบัญชี เพื่อแยกการใช้งานเข้าเว็บแบบที่ทำงานกับส่วนตัว

แอปเปิลประกาศอัพเดต tvOS 17 ระบบปฏิบัติการของ Apple TV โดยเพิ่มความสามารถการคอล FaceTime แบบให้ปลายสายขึ้นหน้าจอใหญ่ของทีวีผ่าน Apple TV 4K

โดยการใช้งานนั้น สามารถเรียกโทร FaceTime ได้ผ่าน Apple TV 4K หรือจะโทรผ่าน iPhone, iPad ก่อน แล้วค่อยส่งสัญญาณให้แสดงผลที่ Apple TV 4K ก็ทำได้เช่นกัน ส่วนกล้องสำหรับสนทนานั้นจะใช้กล้องของอุปกรณ์ iPhone หรือ iPad นั่นเอง

ความสามารถอื่นใน FaceTime ก็ยกมาใช้งานบน Apple TV 4K ด้วยเช่นกัน ทั้ง Center Stage ที่กล้องจับมุมภาพที่ดีที่สุดอัตโนมัติ การแยกหน้าจอ แชร์คอนเทนต์วิดีโอผ่าน SharePlay นอกจากนี้แอปการประชุมทั้ง WebEx และ Zoom ก็พร้อมรองรับการใช้งานใน tvOS 17 บน Apple TV 4K ด้วย

แอปเปิลอัพเดต watchOS 10 ระบบปฏิบัติการบน Apple Watch ที่แอปเปิลบอกว่าเป็นอัพเดตครั้งสำคัญ ตามข่าวที่ออกมาก่อนหน้านี้ ด้วยการออกแบบใหม่มี Smart Stack ที่เรียกดูข้อมูลต่าง ๆ และ Widget ได้ง่ายขึ้นด้วยการหมุนปุ่ม Digital Crown

นักพัฒนายังสามารถเพิ่มความสามารถในการแสดงข้อมูลต่าง ๆ ผ่าน Widget บน watchOS 10 นี้ ตัวอย่างเช่น แอป NBA เพิ่มหน้าจอแสดงผลการแข่งขันเรียลไทม์แบบเต็มจอ หรือการเรียกดูสถานะจากแอปกำหนดเป้าหมายต่าง ๆ

ตัวเลือกหน้าปัดที่เพิ่มมาได้แก่ Palette ที่แสดงสีสันซ้อนทับกัน 3 ชั้น และเปลี่ยนสีเมื่อเวลาผ่าน ส่วนอีกหน้าปัดคือ Snoopy ที่นำสองตัวละครคุ้นเคยอย่าง Snoopy และ Woodstock มาเล่นกับเข็มหน้าปัด หรือออกแอคชันต่าง ๆ ตามกิจกรรมขณะนั้น

ในงาน WWDC23 แอปเปิลประกาศอัพเดต iPadOS 17 ระบบปฏิบัติการสำหรับ iPad เวอร์ชันใหม่ของปีนี้ โดยยกความสามารถการปรับแต่งต่าง ๆ ที่มีใน iOS มายัง iPad แล้ว ทั้งหน้าจอล็อกและ widget ต่าง ๆ

โดยส่วนของหน้าจอล็อก นอกจากการปรับแต่งข้อมูลที่แสดงในจอแบบ iPhone ทั้งสี ฟอนต์ ยังมีตัวเลือกพื้นหลังจากแกลเลอรี และรองรับการแสดงข้อมูล Live Activities ด้วย เช่นเดียวกับ Widget ที่ทำให้สามารถควบคุมแอปต่าง ๆ กดโต้ตอบ หรือดูข้อมูลได้หลากหลายในหน้าจอเดียว

แอปเปิลเปิดตัว iOS 17 ระบบปฏิบัติการสำหรับ iPhone เวอร์ชันใหม่ของปีนี้ ซึ่งมาพร้อมของใหม่หลายรายการ เน้นไปที่การปรับแต่งและเพิ่มการจัดการข้อมูลส่วนตัว

Phone

แอปโทรศัพท์เพิ่มของใหม่หลายอย่าง โปสเตอร์ของรายชื่อผู้ติดต่อ ที่เต็มหน้าจอและใส่ลูกเล่นได้มากขึ้น, Voice Mail รองรับการถอดเสียงออกมาเป็นข้อความ ในกรณีที่ไม่สะดวกแม้แต่ฟังข้อความเสียง และสามารถฝากข้อความไว้หากปลายสายไม่สะดวกรับ FaceTime

แอปเปิลยังคงรายงานตัวเลขสถิติต่าง ๆ ออกมา ก่อนการจัดงานใหญ่ประจำปี WWDC สัปดาห์หน้า คราวนี้เป็นสถิติส่วนแบ่งการใช้งานระบบปฏิบัติการ iOS 16 และ iPadOS 16 ในอุปกรณ์ทั้งหมด

โดยข้อมูล ณ วันที่ 30 พฤษภาคม 2023 แอปเปิลระบุว่า 81% ของ iPhone ที่มีการใช้งานอยู่ตอนนี้ เป็นระบบปฏิบัติการ iOS 16 เพิ่มขึ้นจาก 72% ที่แอปเปิลรายงานในเดือนกุมภาพันธ์ เป็น iOS 15 13% ที่เหลือเป็นเวอร์ชันเก่ากว่านั้น และหากดูเฉพาะ iPhone รุ่นใหม่ที่เปิดตัวย้อนหลัง 4 ปี ส่วนแบ่ง iOS 16 อยู่ที่ 90%

สัปดาห์ที่ผ่านมา ไมโครซอฟท์เปิดตัวดิสโทรลินุกซ์ของตัวเอง Azure Linux อย่างเป็นทางการ (general availability) มันจะถูกใช้เป็นโฮสต์ในการรันคอนเทนเนอร์บนบริการ Azure Kubernetes Service (AKS) ทำให้ AKS มีโฮสต์เป็นลินุกซ์ด้วยแล้ว

จริงๆ แล้วโครงการ Azure Linux ไม่ใช่ของใหม่ เพราะทดสอบมาสักพักแล้วในชื่อโค้ดเนม CBL-Mariner หลังจากทดสอบมานาน 2 ปีก็ได้ฤกษ์เปิดให้คนทั่วไปใช้กัน

เก็บตกของใหม่จากงาน Microsoft Build 2023 ที่สำคัญต่อการรันโมเดล AI บนพีซีวินโดวส์ โดยไมโครซอฟท์ประกาศรองรับ ONNX Runtime บนวินโดวส์ และเปิดให้แอพตัวอื่นๆ ใช้งาน

Open Neural Network Exchange (ONNX) เป็นโครงการฟอร์แมตกลางของโมเดล AI ที่ไมโครซอฟท์กับเฟซบุ๊กร่วมกันทำในปี 2017 และมีสมาชิกเข้าร่วมมากขึ้นเรื่อยๆ แม้แต่แอปเปิลยังเข้าร่วม (แต่กูเกิลไม่เข้า เพราะ ONNX อิงกับ PyTorch เป็นหลัก) ส่วน ONNX Runtime คือซอฟต์แวร์ที่ช่วยให้รันโมเดลในฟอร์แมต ONNX บนแพลตฟอร์มต่างๆ ได้

ไมโครซอฟท์ออก Windows 11 Insider Preview Build 23466 มีของใหม่คือ Dev Drive ไดรฟ์ที่ใช้ระบบไฟล์ Resilient File System (ReFS) เพิ่มประสิทธิภาพของ I/O ดิสก์ ซึ่งเปิดตัวไปก่อนแล้ว

ของใหม่อีกอย่างคือแอพตัวใหม่ Windows Backup ทำหน้าที่แบ็คอัพทุกอย่างของพีซี โดยไมโครซอฟท์ตั้งเป้าว่าหากผู้ใช้ซื้อพีซีเครื่องใหม่ ต้องสามารถ restore ทุกอย่างให้กลับมาเหมือนเดิมในเวลาเพียงไม่กี่นาที ไม่ว่าจะเป็นแอพในเครื่อง การตั้งค่าต่างๆ รหัสผ่านและล็อกอิน รายชื่อแอพที่ปักหมุดไว้ใน Start Menu/Taskbar

ในงาน Microsoft Build ปีนี้ไมโครซอฟท์ประกาศเพิ่มฟีเจอร์ของ Windows ย่อยๆ อีกชุด ได้แก่

• แอปหลายหน้าต่างที่รวมกันเป็นไอคอนเดียวบน taskbar สามารถแยกออกมาเพื่อให้เลือกได้ง่ายขึ้น
• ปิดนาฬิกาบน taskbar ได้แล้ว
• สั่งปิดแอปด้วยการคลิกขวาบน taskbar ไม่ต้องกด Alt+Ctrl+Del เพื่อหาโปรแกรมใน Task Manager อีกรอบ
• รองรับไฟล์บีบอัดอีกหลายฟอร์แมต โดยอาศัย libarchive ฟอร์แมตสำคัญๆ เช่น tar, rar, gz, 7-zip และฟอร์แมตอื่นๆ ก็รองรับ
• Windows Terminal รองรับการดึงแยกหน้าต่าง (tear-out)

ไมโครซอฟท์ยังไม่ระบุชัดว่าจะปล่อยฟีเจอร์เหล่านี้เมื่อใด

กูเกิลประกาศข่าวของระบบปฏิบัติการ Android Automotive OS ว่าจะรองรับหลายหน้าจอ (multi-screen) สำหรับรถบางรุ่นที่อาจมีจอสำหรับผู้โดยสาร จะเริ่มใช้ใน Android Automotive OS 14 ที่จะออกช่วงปลายปีนี้

สำหรับรถยนต์รุ่นที่ใช้ Android Automotive OS และมีแอพของกูเกิลด้วย (cars with Google built-in) ผู้ผลิตรถยนต์ยังสามารถเลือกติดตั้งแอพหมวดชมวิดีโอ (เช่น YouTube) และเกมในระบบหน้าจอแสดงข้อมูลของรถยนต์ได้ด้วย เกมที่ระบุชื่อได้แก่ (Beach Buggy Racing 2, Solitaire FRVR, My Talking Tom Friends) โดยแอพสองกลุ่มนี้จะใช้ได้เฉพาะตอนจอดรถ (parked apps) เท่านั้น

กูเกิลเปิดตัว Android 14 Beta 2 ในงาน Google I/O 2023 ซึ่งเป็นธรรมเนียมที่กูเกิลเก็บฟีเจอร์เด่นของ Android ในปีนั้นมาเปิดตัวที่งาน Google I/O

David Weston หัวหน้าฝ่ายความปลอดภัยระบบปฏิบัติการของ Windows เปิดเผยในงานสัมมนาความปลอดภัย BlueHat IL 2023 ที่อิสราเอล (อันเดียวกับข่าว ไมโครซอฟท์เริ่มเขียนบางส่วนของ Windows ด้วย Rust) ว่าระบบปฏิบัติการ Windows เวอร์ชันถัดไป (ที่คงเรียกว่า Windows 12 ตามข่าวลือ) จะสามารถรันแบบ Adminless คือไม่ต้องมีบัญชีแอดมิน ใช้งานด้วยบัญชีธรรมดาได้เลย

David Weston หัวหน้าฝ่ายความปลอดภัยระบบปฏิบัติการของ Windows ไปพูดในงานสัมมนาความปลอดภัย BlueHat IL 2023 ที่อิสราเอล เปิดเผยว่าไมโครซอฟท์เริ่มใช้ภาษา Rust เขียนบางส่วนของ Windows เพื่อแก้ปัญหาช่องโหว่หน่วยความจำแล้ว

Weston เล่าว่าช่องโหว่ด้านหน่วยความจำ มีสัดส่วนเป็น 70% ของช่องโหว่ทั้งหมดของ Windows ทำให้ไมโครซอฟท์ต้องหาวิธีแก้ไขที่ยั่งยืนในระยะยาว โดยวิธีการหนึ่งคือใช้ภาษาโปรแกรมที่ป้องกันเรื่องนี้ตั้งแต่ระดับของตัวภาษาเลย

ไมโครซอฟท์ประกาศแผนการระยะยาวของระบบปฏิบัติการ Windows 10 และ Windows 11 ที่ใช้ขนานกันอยู่ในตอนนี้

Windows 10

• จะหมดระยะซัพพอร์ต 14 ตุลาคม 2025 ตามแผนเดิม
• Windows 10 v22H2 รุ่นล่าสุดในปัจจุบัน จะเป็นเวอร์ชันสุดท้ายที่ได้อัพเดตฟีเจอร์ใหม่ จากนี้จะมีเฉพาะแพตช์ความปลอดภัยรายเดือนเท่านั้น
• หากองค์กรใดยังจำเป็นต้องใช้ Windows 10 ก็ขอให้อัพเดตเป็น v22H2 เพื่อให้ได้แพตช์ยาวไปจนถึงปี 2025 (21H2 จะได้แพตช์ถึงเดือนมิถุนายน 2024 เท่านั้น)

Windows 11