ไมโครซอฟท์ออกอัพเดตส่วนขยาย Python Extension for Visual Studio Code มีการเปลี่ยนแปลงสำคัญคือปลด Python 3.7 เข้าสถานะล้าสมัย (deprecated) แล้ว

Python 3.7 ที่ออกในปี 2018 เพิ่งหมดระยะซัพพอร์ตในเดือนมิถุนายน 2023 ทำให้ไมโครซอฟท์ปรับสถานะเป็น deprecated ตามไปด้วย ในการใช้งานจริงคงไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลง โค้ดน่าจะยังทำงานได้ไปอีกนาน แต่ก็ไม่มีอะไรการันตีว่าจะไม่พังแล้ว

Python Software Foundation ร่วมกับ JetBrains ทำแบบสอบถามข้อมูลนักพัฒนา Python ประจำปี 2022 มีผู้ตอบแบบสอบถามราว 23,000 คนจากทั่วโลก มีสถิติที่น่าสนใจดังนี้

ไมโครซอฟท์เปิดตัว Python Editor ตัวแก้ไขโค้ดภาษา Python ในโปรแกรม Excel โดยมีรูปแบบเป็นส่วนเสริม (add-in) ของ Excel

Python Editor เป็นฟีเจอร์เสริมของ Python in Excel ที่เปิดตัวไปแล้ว โดยความสามารถของมันคือเป็น code editor เต็มรูปแบบ รันในแถบ sidebar ด้านข้าง มีพื้นที่แสดงโค้ดได้ยาวมากขึ้น ตัว editor ใช้เอนจินเดียวกับ VS Code และมีฟีเจอร์หลายอย่างยกมาด้วย เช่น IntelliSense, formatting, code completion, syntax highlighting

Python Editor ยังมีสถานะเป็นฟีเจอร์ทดลอง (experimental) ผ่านระบบ Excel Labs ที่ทดลองฟีเจอร์ใหม่ๆ ก่อนออกตัวจริง การใช้งานจำเป็นต้องเพิ่มส่วนเสริม Excel Labs ก่อนแล้วจึงค่อยเปิดฟีเจอร์ Python Editor ในภายหลัง

IEEE Spectrum นิตยสารในเครือ IEEE รายงานการจัดอันดับภาษาโปรแกรมยอดนิยมประจำปี ซึ่งปีนี้จัดอันดับเป็นปีที่ 10 โดย Python ยังคงเป็นอันดับ 1 ในคะแนนภาพรวม หรืออันดับ Spectrum รวมทั้งอันดับ 1 ในด้านภาษาที่มาแรงเป็นกระแส (Trending) มี Java, C++ และ JavaScript ในอันดับรองลงมา

อย่างไรก็ตาม ผลการจัดอันดับด้านภาษาโปรแกรมสำหรับการหางาน (Jobs) SQL ยังครองอันดับที่ 1 ด้วยเหตุผลเพราะ SQL มักเป็นทักษะที่อยู่ในเงื่อนไขการรับสมัครงานร่วมกับภาษาอื่น โดยมี Python ตามมาในอันดับ 2 ด้วยคะแนนที่ไม่ห่างกันมากนัก

ในรายงานยังให้ข้อสังเกตของภาษา R ว่ามีประสิทธิภาพแต่ก็มีความเฉพาะตัว ได้รับความนิยมในระดับสูง แต่พอร์ตเป็นภาษาอื่นได้ยาก ซึ่งคล้ายกับสิ่งที่เกิดกับ Fortran และ Cobol

ผู้สร้างภาษาโปรแกรมยอดนิยม 4 คน มารวมตัวกันเป็นครั้งแรกในงานเสวนาเพื่อการกุศล Language Creators Charity Fundraiser โดยรายได้จากการขายบัตรจะมอบให้หน่วยงานด้านการศึกษา Last Mile Education Fund และ NumFOCUS

ผู้สร้างภาษาโปรแกรมทั้ง 4 คนที่เข้าร่วมได้แก่

• Adele Goldberg - Smalltalk
• Guido Van Rossum - Python
• Anders Hejlsberg - Turbo Pascal, C#, TypeScript
• James Gosling - Java

งานเสวนาครั้งนี้จัดโดยกลุ่ม PyData Seattle วันที่ 19 กันยายน 2023 ที่เมือง Bellevue ในรัฐวอชิงตัน

ก่อนหน้านี้ 3 จาก 4 คนข้างต้น (ไม่รวม Goldberg) เคยขึ้นเวทีร่วมกันมาแล้วครั้งหนึ่งในปี 2019 รวมกับอีกคนคือ Larry Wall ผู้สร้างภาษา Perl

ไมโครซอฟท์ประกาศรองรับฟีเจอร์ใหม่ของ Excel รองรับการเขียน Python เพื่อวิเคราะห์ข้อมูลใน Excel ได้แล้ว

วิธีการใช้งานไม่ต้องติดตั้งอะไรเพิ่มเลย เขียนโค้ดลงในช่องสูตรของ Excel โดยตรง โดยใส่โค้ดไว้ในฟังก์ชัน PY() อีกที นอกจากการเขียนโค้ดเพื่อวิเคราะห์ข้อมูลจากตาราง Excel แล้ว ยังสามารถใช้ฟีเจอร์ connector ของ Excel เรียกข้อมูลภายนอกมาร่วมวิเคราะห์ได้ด้วย

เบื้องหลัง Python for Excel เป็นความร่วมมือของไมโครซอฟท์กับบริษัท Anaconda โดยใช้ Anaconda Distribution for Python ที่รันอยู่ใน Azure และรองรับไลบรารีคณิตศาสตร์ยอดฮิตอย่าง pandas หรือ Matplotlib ได้ด้วย

Thomas Wouters นักพัฒนาหลักของโครงการ Python ประกาศเตรียมอิมพลีเมนต์ PEP703 แผนการถอด Global Interpreter Lock (GIL) เพื่อให้โปรแกรมที่รันบน CPython นั้นสามารถใช้ประสิทธิภาพของซีพียูได้เต็มทุกคอร์ จากเดิมที่ระบบ thread ของ Python นั้นใช้ซีพียูได้เพียงคอร์เดียว และหากโปรแกรม Python  ต้องการใช้ซีพียูหลายคอร์ต้องทำงานผ่านโมดูล multiprocess ที่แยกโปรเซสไปเลย

JupyterLab ซอฟต์แวร์พัฒนา notebook ยอดนิยมสำหรับคนทำงานประมวลผลข้อมูล ออก JupyterLab 4.0 เวอร์ชั่นหลักที่ปรับปรุงประสิทธิภาพเป็นส่วนใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อนักพัฒนากำลังใช้ notebook ขนาดใหญ่

โมดูลพื้นฐานถูกอัพเดต เช่น CodeMirror 6 และ MathJax 3 พร้อมๆ กับชุดพัฒนาเบื้องหลังก็อัพเกรดเป็น TypeScript v5, Yarn v3, React v18, Lumino v2

ระบบจัดการส่วนขยาย Extension Manager รองรับ repository ส่วนตัวของผู้ใช้เอง หรือจะใช้แพ็กเกจจาก PyPI ก็ได้เช่นกัน ฟีเจอร์ช่วยกันเขียนโค้ดถูกแยกออกไปเป็นส่วนขยาย jupyter_collaboration

ที่มา - Jupyter Blog

PyPI บริการโฮสต์แพ็กเกจภาษา Python ประกาศหยุดรับแพ็กเกจใหม่ชั่วคราว เนื่องจากแพ็กเกจมุ่งร้ายเพิ่มขึ้น และทีมงานผู้ดูแลระบบหลายคนกำลังลา ทำให้ไม่สามารถจัดการแพ็กเกจเหล่านี้ได้ทันเวลา

บริการโฮสต์แพ็กเกจภาษาต่างๆ นั้นกลายเป็นเป้าหมายของแฮกเกอร์มากขึ้นเรื่อยๆ ในช่วงหลัง ทั้งการแฮกบัญชีของโครงการดังๆ โดยตรง หรือหลายครั้งก็ตั้งชื่อแพ็กเกจคล้ายๆ กันเพื่อหวังว่าจะมีคนพิมพ์ชื่อแพ็กเกจผิดจนมาโหลดมัลแวร์ไป

Google Colab เป็นเครื่องมือเขียนโค้ดภาษา Python แบบออนไลน์ผ่านเบราว์เซอร์ เนื้อข้างในเป็น Jupyter ที่โฮสต์บนเครื่องกูเกิลและเปิดให้ทุกคนใช้งานฟรี

ล่าสุดกูเกิลประกาศว่า Colab จะได้ฟีเจอร์ AI ช่วยเขียนโค้ดกับเขาด้วยเช่นกัน โดยใช้โมเดล Codey ที่ดัดแปลงจาก PaLM 2 เพื่อให้เจาะลึกด้านโปรแกรมมิ่ง และเป็นโมเดลตัวเดียวกับที่ใช้ใน Android Studio เวอร์ชันล่าสุด แต่กูเกิลก็บอกชัดว่าปรับแต่งให้เหมาะกับ Python และพฤติกรรมการใช้งานของ Colab โดยเฉพาะด้วย

บริษัท Modular ผู้พัฒนาโคงสร้างพื้นฐานสำหรับการพัฒนาปัญญาประดิษฐ์ เปิดตัวภาษา Mojo ที่ตัวภาษาเหมือนภาษา Python แต่เป็นภาษาคอมไพล์และใช้ฟีเจอร์เร่งความเร็วต่างๆ ของซีพียูจนได้ประสิทธิภาพเต็มที่ ในงานที่สามารถใช้ฟีเจอร์ประมวลผลขนานของซีพียูได้มากๆ สามารถทำความเร็วได้เหนือ Python ปกติถึง 35,000 เท่าตัว

วันนี้ทาง PyThaiNLP ได้ปล่อย PyThaiNLP รุ่น 4.0 (Real) เป็นที่เรียบร้อย โดย PyThaiNLP เป็นชุดคำสั่งสำหรับงานประมวลผลภาษาไทย เพื่อใช้งานในการวิเคราะห์ข้อมูลภาษาไทย

สำหรับรุ่น 4.0 นี้เน้นไปเรื่องการปรับปรุงประสิทธิภาพเป็นหลัก ปรับปรุงการตัดคำ แก้ไขปัญหาด้านโมเดล

Pandas ไลบรารีสำหรับการประมวลข้อมูลตารางยอดนิยมในภาษา Python ออกเวอร์ชั่น 2.0 แม้ว่าการทำงานโดยทั่วไปจะเหมือนเดิมแทบทุกประการ แต่ก็มีความเปลี่ยนแปลงเล็กๆ น้อยๆ ที่ทำให้โค้ดเดิมอาจจะทำงานกับเวอร์ชั่นใหม่ไม่ได้

ในแง่การใช้งาน ส่วนสำคัญคือระบบแพ็กเกจที่มีการจัดชุดไลบรารีที่เกี่ยวข้องมาให้เป็นชุดๆ เช่น pandas[performance] จะติดตั้งไลบรารีเพิ่มเติมเกี่ยวกับการเร่งความเร็ว หรือ pandas[excel] ก็จะติดตั้งไลบรารีที่เกี่ยวกับการอ่านเขียนไฟล์ Excel มาให้ สำหรับด้านประสิทธิภาพ ระบบ copy-on-write จะ copy จริงต่อเมื่อมีการแก้ไขค่าเท่านั้น หากยังไม่ได้แก้ไขก็จะเป็น view อ้างอิงไปที่ข้อมูลเดิม

Pynecone เป็นสตาร์ตอัพในเครือ YCombinator เปิดโครงการโอเพนซอร์สชื่อเดียวกับชื่อบริษัท โดยชูจุดขายว่านักพัฒนาสามารถเขียนเว็บแบบ ReactJS โดยใช้ภาษาไพธอนเท่านั้น ไม่ต้องเรียนรู้จาวาสคริปต์อีกต่อไป

โค้ดที่เขียนด้วย Python จะถูกคอมไพล์กลายเป็น React/NextJS อีกทีหนึ่ง โดยตัว Pynecone นั้นมาพร้อมกับไลบรารี component ในตัว เช่น UI ปุ่มรูปแบบต่างๆ หรือการแสดงข้อมูลกราฟ ส่วนฐานข้อมูลนั้นไลบรารีใส่ SQLAlchemy มาในตัว

Wasm Labs กลุ่มพัฒนาการใช้งาน WebAssembly ของ VMware ปล่อย Python ตัวเต็มที่คอมไพล์ให้ทำงานกับ WebAssembly ได้ทั้งชุด เปิดทางให้นักพัฒนาสามารถย้ายแอปไปรันบนรันไทม์ต่างๆ ที่รองรับ WASM ได้ทุกที่

การคอมไพล์ Python เพื่อรันบน WASM นั้นมีมานานแล้ว โดยหลายทีมงานจากหลายบริษัท แต่โครงการของ VMware ครั้งนี้คอมไพล์ตัว Python พร้อมกับไลบรารีมาตรฐานทั้งชุดรวมถึง SQLite ทำให้รองรับแอปพลิเคชั่นที่เป็น Python ได้ค่อนข้างครบ

ทาง Wasm Labs พยายามพอร์ตรันไทม์ภาษาต่างๆ มายัง WASM มานาน ก่อนหน้านี้ภาษาที่พอร์ตมาแล้วได้แก่ PHP และ Ruby นอกจากนี้ทางโครงการยังสัญญาว่าจะคอมไพล์ Python เวอร์ชั่นต่อๆ ไปมาใช้ใน WASM เรื่อยๆ

Tom Forbes นักพัฒนาซอฟต์แวร์จากสหราชอาณาจักรเขียนโปรแกรมสแกนแพ็กเกจบน PyPI, HexPM, และ RubyGems เพื่อหากุญแจ AWS เองแล้วนำไปแจ้ง AWS ให้ยกเลิกกุญแจเสีย โดยตั้งระบบอัตโนมัติผ่านทาง GitHub Actions เอาไว้ หลังจากสแกนไปได้ระยะหนึ่งก็พบว่ามีแพ็กเกจที่ทำกุญแจหลุดไปถึง 57 แพ็กเกจ

กุญแจ AWS ทั้ง 57 รายการแบ่งตามประเภทเป็นกุญแจ Root 11 รายการ, กุญแจระดับผู้ใช้ 18 รายการ, และกุญแจระดับ Service อีก 22 รายการ (Forbes ไม่ระบุว่าทำไมแบ่งตามประเภทแล้วไม่ครบ 57 รายการ) กุญแจตัวหนึ่งถูกอัปโหลดไว้ใน PyPI ตั้งแต่ปี 2013 หรือเกือบสิบปีแล้ว

โครงการลินุกซ์ Debian ถอด Python 2 ออกจาก Debian Unstable หรือ Sid เป็นที่เรียบร้อยในช่วงสิ้นปีที่ผ่านมา หลังจากติดแพ็กเกจเพียง 2 ตัวที่ยังต้องใช้ Python 2 อยู่ คือ gnat-gps และ python-defaults โดยทั้งสองแพ็กเกจนี้จริงๆ ก็ใช้กับ Python 3 ได้แล้ว

Python 2 หมดซัพพอร์ตไปตั้งแต่ปี 2020 ในเวอร์ชั่น 2.7.18 นับเป็นเวลา 20 ปีหลัง Python 2.0 ออกในปี 2000 และเป็นเวลาถึง 12 ปีหลัง Python 3.0 ที่ต้องแก้โค้ดเพื่อย้ายเวอร์ชั่นออกมาในปี 2008

PyTorch เฟรมเวิร์คด้าน AI ยอดนิยม โดนแฮ็กระบบแพ็กเกจ (Python Package Index หรือ PyPI) ในช่วงวันคริสต์มาส 2022 ที่ผ่านมา และตัวไฟล์ไบนารีของ PyTorch ถูกฝังมัลแวร์แอบมาด้วย

ความโชคดีคือไบนารี PyTorch ที่ถูกฝังมีเฉพาะเวอร์ชันทดสอบรายวัน (nightly) ที่มีผู้ใช้งานไม่เยอะนัก อย่างไรก็ตาม ผู้ที่ใช้แพ็กเกจ PyTorch-nightly ผ่านระบบแพ็กเกจ pip ของลินุกซ์ระหว่าง 25-30 ธันวาคม 2022 ควรถอนการติดตั้งและตรวจสอบระบบทันที

Phylum ผู้ให้บริการด้านความปลอดภัยซัพพลายเชนซอฟต์แวร์รายงานถึงกลุ่มคนร้ายที่พยายามขโมยเงินคริปโตจากกลุ่มนักพัฒนา ด้วยการฝังสคริปต์ใส่เครื่องของเหยื่อหากเหยื่อไปรันตัวติดตั้งแพ็กเกจภาษา Python โดยพิมพ์ชื่อแพ็กเกจผิด

ตัวอย่างชื่อแพ็กเกจที่ตั้งชื่อเลียนแบบแพ็กเกจยอดนิยม แต่ผิดเล็กน้อย เช่น baeutifulsoup4, ipyhton, slenium, sqlachemy, cryptograpyh, notebok เป็นต้น โดยรวมมักเป็นการดักกรณีที่นักพัฒนาพิมพ์สลับหรือพิมพ์ตกบางตัวไป

สัปดาห์นี้โครงการ Python ออกเวอร์ชั่น 3.11 โดยหนึ่งในฟีเจอร์สำคัญคือความเร็วที่เพิ่มขึ้นอย่างชัดเจน 10-60% ในแต่ละชุดการทดสอบ โดยโครงการ Faster CPython นี้เกิดขึ้นได้โดยมีไมโครซอฟท์เป็นผู้สนับสนุนรายสำคัญ

Python ออกเวอร์ชั่น 3.11 ประมาณหนึ่งปีหลังเวอร์ชั่น 3.10 โดยมีความเปลี่ยนแปลงทั้งฟีเจอร์ของภาษาเอง และการปรับปรุงประสิทธิภาพตามโครงการ Faster CPython ที่พยายามปรับปรุงความเร็ว โดยเมื่อทดสอบแล้วตอนนี้ประสิทธิภาพดีกว่า Python 3.10 ในช่วง 10-60% แล้วแต่ชุดทดสอบ โดยรวมในชุดทดสอบมาตรฐานทำได้เร็วกว่าเดิม 22%

ฟีเจอร์ที่เพิ่มมาได้แก่

Redmonk บริษัทวิเคราะห์ข้อมูลนักพัฒนา รายงานอันดับภาษาโปรแกรมยอดนิยม ของไตรมาสที่ 3 ปี 2022 โดยใช้ข้อมูลอ้างอิงจาก GitHub และ Stack Overflow (ซึ่ง Redmonk บอกว่าหากภาษาที่คิดว่าน่าจะติด แต่ไม่ติดอันดับ ก็อาจเพราะแพลตฟอร์มอันใดอันหนึ่งไม่มีภาษานี้)

ในอันดับต้น ๆ นั้นแทบไม่มีการขยับตำแหน่ง แต่มีอันดับที่น่าสนใจ เช่น TypeScript ซึ่งได้รับความนิยมเพิ่มมาเรื่อย ๆ เนื่องจากนำไปใช้ในงานได้หลากหลาย ส่วนภาษา Go ก็ไม่สามารถไต่อันดับขึ้นมาที่เลขหลักเดียว ซึ่งเป็นทิศทางเดียวกับ Kotlin และ Rust

รายชื่ออันดับทั้งหมดเป็นดังนี้

วันนี้ 24 กันยายน ค.ศ.2022 ทางทีมพัฒนา PyThaiNLP ได้ปล่อยแพ็กเกจประมวลผลภาษาไทย PyThaiNLP รุ่น 3.1 บนภาษาไพธอนอย่างเป็นทางการ

สำหรับ PyThaiNLP 3.1 สรุปการเปลี่ยนแปลงได้ดังนี้
- เพิ่ม Dependency Parsing สำหรับวิเคราะห์โครงสร้างทางภาษาไทย
- เพิ่มการทับศัพท์ภาษาจีน ภาษาญี่ปุ่น และอื่น ๆ ให้กลายเป็นภาษาไทย ผ่านแพ็กเกจ wunsen
- เพิ่มแบบจำลองการสรุปข้อความ mt5 สำหรับภาษาไทยตัวใหม่
- เพิ่ม Thai-NNER (Thai Nested Named Entity Recognition) หรือตัววิเคราะห์นิพจน์หลายชั้น โดยสามารถวิเคราะห์ข้อความภาษาไทยได้ละเอียดกว่า Named Entity Recognition ตรงที่สามารถวิเคราะห์นิพจน์ย่อยได้

IEEE Spectrum นิตยสารในเครือ IEEE รายงานถึงภาษาโปรแกรมยอดนิยม พบว่า Python ยังคงความนิยมสูงสุด แม้จะตามมาด้วย C และ C++ ด้วยคะแนนตามหลังไม่มากนัก และหากนับรวมเป็น C/C++ ก็จะแซง Python ไปเล็กน้อย

แต่หากให้น้ำหนักกับการหางานแล้ว ภาษา SQL และ Java จะแซง Python ไปพอสมควร โดยตัวภาษา SQL นั้นสำคัญเนื่องจากประกาศรับสมัครงานจำนวนมากมักระบุ SQL ควบคู่กับภาษาอื่นๆ ไปด้วย อีกสองอันดับหลัง Python คือ JavaScript และ C#

ภาษาที่เป็นข่าวมากขึ้นเรื่อยๆ อย่าง Rust นั้นอยู่ในอันดับ 12 ของการเรียงลำดับความสนใจ (trending) แต่กลับมีคะแนนต่ำลงมากเมื่อดูอันดับการหางาน

ที่มา - IEEE Spectrum

PyPI บริการโฮสต์แพ็กเกจไลบรารีภาษาไพธอนประกาศปรับปรุงความปลอดภัยด้วยการบังคับให้โครงการที่เข้าข่ายสำคัญยิ่งยวด จำนวน 3,500 โครงการ ต้องใช้กุญแจล็อกอิน FIDO U2F ในการล็อกอินแบบ WebAuthn พร้อมกันนี้ทีมงาน Google Open Source Security ก็สปอนเซอร์กุญแจ Titan พร้อมค่าส่งฟรี

โครงการที่เข้าข่ายสำคัญยิ่งยวดจะคำนวณจากโครงการที่มียอดดาวน์โหลดสูงสุด 1% แรกจากโครงการบน PyPI ทั้งหมด 350,000 โครงการในห้วงเวลา 6 เดือน ดังนั้นจึงมีโครงการชุดแรกเข้าข่าย 3,500 โครงการ แต่รายชื่อโครงการจะคำนวณใหม่ทุกวัน และโครงการที่หลุดจาก 1% แรกก็ยังได้สถานะสำคัญยิ่งยวดต่อไป ทำให้โดยรวมจะมีโครงการที่เข้าข่ายเกิน 1% และทางกูเกิลก็เตรียมคูปองสำหรับสั่งซื้อกุญแจไว้ให้ทั้งหมด 4,000 ชุด