โครงการลินุกซ์ Debian ถอด Python 2 ออกจาก Debian Unstable หรือ Sid เป็นที่เรียบร้อยในช่วงสิ้นปีที่ผ่านมา หลังจากติดแพ็กเกจเพียง 2 ตัวที่ยังต้องใช้ Python 2 อยู่ คือ gnat-gps และ python-defaults โดยทั้งสองแพ็กเกจนี้จริงๆ ก็ใช้กับ Python 3 ได้แล้ว

Python 2 หมดซัพพอร์ตไปตั้งแต่ปี 2020 ในเวอร์ชั่น 2.7.18 นับเป็นเวลา 20 ปีหลัง Python 2.0 ออกในปี 2000 และเป็นเวลาถึง 12 ปีหลัง Python 3.0 ที่ต้องแก้โค้ดเพื่อย้ายเวอร์ชั่นออกมาในปี 2008

PyTorch เฟรมเวิร์คด้าน AI ยอดนิยม โดนแฮ็กระบบแพ็กเกจ (Python Package Index หรือ PyPI) ในช่วงวันคริสต์มาส 2022 ที่ผ่านมา และตัวไฟล์ไบนารีของ PyTorch ถูกฝังมัลแวร์แอบมาด้วย

ความโชคดีคือไบนารี PyTorch ที่ถูกฝังมีเฉพาะเวอร์ชันทดสอบรายวัน (nightly) ที่มีผู้ใช้งานไม่เยอะนัก อย่างไรก็ตาม ผู้ที่ใช้แพ็กเกจ PyTorch-nightly ผ่านระบบแพ็กเกจ pip ของลินุกซ์ระหว่าง 25-30 ธันวาคม 2022 ควรถอนการติดตั้งและตรวจสอบระบบทันที

Phylum ผู้ให้บริการด้านความปลอดภัยซัพพลายเชนซอฟต์แวร์รายงานถึงกลุ่มคนร้ายที่พยายามขโมยเงินคริปโตจากกลุ่มนักพัฒนา ด้วยการฝังสคริปต์ใส่เครื่องของเหยื่อหากเหยื่อไปรันตัวติดตั้งแพ็กเกจภาษา Python โดยพิมพ์ชื่อแพ็กเกจผิด

ตัวอย่างชื่อแพ็กเกจที่ตั้งชื่อเลียนแบบแพ็กเกจยอดนิยม แต่ผิดเล็กน้อย เช่น baeutifulsoup4, ipyhton, slenium, sqlachemy, cryptograpyh, notebok เป็นต้น โดยรวมมักเป็นการดักกรณีที่นักพัฒนาพิมพ์สลับหรือพิมพ์ตกบางตัวไป

สัปดาห์นี้โครงการ Python ออกเวอร์ชั่น 3.11 โดยหนึ่งในฟีเจอร์สำคัญคือความเร็วที่เพิ่มขึ้นอย่างชัดเจน 10-60% ในแต่ละชุดการทดสอบ โดยโครงการ Faster CPython นี้เกิดขึ้นได้โดยมีไมโครซอฟท์เป็นผู้สนับสนุนรายสำคัญ

Python ออกเวอร์ชั่น 3.11 ประมาณหนึ่งปีหลังเวอร์ชั่น 3.10 โดยมีความเปลี่ยนแปลงทั้งฟีเจอร์ของภาษาเอง และการปรับปรุงประสิทธิภาพตามโครงการ Faster CPython ที่พยายามปรับปรุงความเร็ว โดยเมื่อทดสอบแล้วตอนนี้ประสิทธิภาพดีกว่า Python 3.10 ในช่วง 10-60% แล้วแต่ชุดทดสอบ โดยรวมในชุดทดสอบมาตรฐานทำได้เร็วกว่าเดิม 22%

ฟีเจอร์ที่เพิ่มมาได้แก่

Redmonk บริษัทวิเคราะห์ข้อมูลนักพัฒนา รายงานอันดับภาษาโปรแกรมยอดนิยม ของไตรมาสที่ 3 ปี 2022 โดยใช้ข้อมูลอ้างอิงจาก GitHub และ Stack Overflow (ซึ่ง Redmonk บอกว่าหากภาษาที่คิดว่าน่าจะติด แต่ไม่ติดอันดับ ก็อาจเพราะแพลตฟอร์มอันใดอันหนึ่งไม่มีภาษานี้)

ในอันดับต้น ๆ นั้นแทบไม่มีการขยับตำแหน่ง แต่มีอันดับที่น่าสนใจ เช่น TypeScript ซึ่งได้รับความนิยมเพิ่มมาเรื่อย ๆ เนื่องจากนำไปใช้ในงานได้หลากหลาย ส่วนภาษา Go ก็ไม่สามารถไต่อันดับขึ้นมาที่เลขหลักเดียว ซึ่งเป็นทิศทางเดียวกับ Kotlin และ Rust

รายชื่ออันดับทั้งหมดเป็นดังนี้

วันนี้ 24 กันยายน ค.ศ.2022 ทางทีมพัฒนา PyThaiNLP ได้ปล่อยแพ็กเกจประมวลผลภาษาไทย PyThaiNLP รุ่น 3.1 บนภาษาไพธอนอย่างเป็นทางการ

สำหรับ PyThaiNLP 3.1 สรุปการเปลี่ยนแปลงได้ดังนี้
- เพิ่ม Dependency Parsing สำหรับวิเคราะห์โครงสร้างทางภาษาไทย
- เพิ่มการทับศัพท์ภาษาจีน ภาษาญี่ปุ่น และอื่น ๆ ให้กลายเป็นภาษาไทย ผ่านแพ็กเกจ wunsen
- เพิ่มแบบจำลองการสรุปข้อความ mt5 สำหรับภาษาไทยตัวใหม่
- เพิ่ม Thai-NNER (Thai Nested Named Entity Recognition) หรือตัววิเคราะห์นิพจน์หลายชั้น โดยสามารถวิเคราะห์ข้อความภาษาไทยได้ละเอียดกว่า Named Entity Recognition ตรงที่สามารถวิเคราะห์นิพจน์ย่อยได้

IEEE Spectrum นิตยสารในเครือ IEEE รายงานถึงภาษาโปรแกรมยอดนิยม พบว่า Python ยังคงความนิยมสูงสุด แม้จะตามมาด้วย C และ C++ ด้วยคะแนนตามหลังไม่มากนัก และหากนับรวมเป็น C/C++ ก็จะแซง Python ไปเล็กน้อย

แต่หากให้น้ำหนักกับการหางานแล้ว ภาษา SQL และ Java จะแซง Python ไปพอสมควร โดยตัวภาษา SQL นั้นสำคัญเนื่องจากประกาศรับสมัครงานจำนวนมากมักระบุ SQL ควบคู่กับภาษาอื่นๆ ไปด้วย อีกสองอันดับหลัง Python คือ JavaScript และ C#

ภาษาที่เป็นข่าวมากขึ้นเรื่อยๆ อย่าง Rust นั้นอยู่ในอันดับ 12 ของการเรียงลำดับความสนใจ (trending) แต่กลับมีคะแนนต่ำลงมากเมื่อดูอันดับการหางาน

ที่มา - IEEE Spectrum

PyPI บริการโฮสต์แพ็กเกจไลบรารีภาษาไพธอนประกาศปรับปรุงความปลอดภัยด้วยการบังคับให้โครงการที่เข้าข่ายสำคัญยิ่งยวด จำนวน 3,500 โครงการ ต้องใช้กุญแจล็อกอิน FIDO U2F ในการล็อกอินแบบ WebAuthn พร้อมกันนี้ทีมงาน Google Open Source Security ก็สปอนเซอร์กุญแจ Titan พร้อมค่าส่งฟรี

โครงการที่เข้าข่ายสำคัญยิ่งยวดจะคำนวณจากโครงการที่มียอดดาวน์โหลดสูงสุด 1% แรกจากโครงการบน PyPI ทั้งหมด 350,000 โครงการในห้วงเวลา 6 เดือน ดังนั้นจึงมีโครงการชุดแรกเข้าข่าย 3,500 โครงการ แต่รายชื่อโครงการจะคำนวณใหม่ทุกวัน และโครงการที่หลุดจาก 1% แรกก็ยังได้สถานะสำคัญยิ่งยวดต่อไป ทำให้โดยรวมจะมีโครงการที่เข้าข่ายเกิน 1% และทางกูเกิลก็เตรียมคูปองสำหรับสั่งซื้อกุญแจไว้ให้ทั้งหมด 4,000 ชุด

Sonatype พบแพ็กเกจภาษาไพธอน 4 ตัวบน PyPI มีโค้ดขโมยข้อมูลบนเครื่อง ซึ่งอาจจะเป็นข้อมูลล็อกอินหรือกุญแจล็อกอินเซิร์ฟเวอร์ โดยตอนนี้พบ 5 โมดูลผ่านระบบอัตโนมัติของ Sonatype ได้แก่ loglib-modules (ชื่อเลียนแบบ loglib), pyg-modules (เลียนแบบ pyg), pygrata, pygrata-utils, hkg-sol-utils

จากการตรวจสอบพบว่าในโค้ด setup.py จะพยายามกวาดเอาไฟล์ข้อมูลสำคัญ เช่น ตัวแปร environment, กุญแจ AWS, หรือกุญแจ secure shell เพื่ออัพโหลดไปยังเซิร์ฟเวอร์คนร้าย

บริษัทฐานข้อมูล Snowflake ประกาศรองรับการเชื่อมต่อกับภาษา Python ผ่าน Snowpark API สำหรับนักพัฒนาแอพ

ตัวฐานข้อมูล Snowflake สามารถเข้าถึงได้ด้วย SQL ปกติอยู่แล้ว ส่วนนักพัฒนาสามารถเรียกใช้ข้อมูลผ่าน Snowpark ซึ่งก่อนหน้านี้รองรับเฉพาะ Java และ Scala เท่านั้น การเพิ่ม Python เข้ามาเป็นภาษาที่สาม ช่วยให้คนทำงานสายวิทยาศาสตร์ข้อมูลที่นิยมใช้ Python สามารถเข้าถึง Snowflake ได้ง่ายขึ้น

ตอนนี้ Snowpark for Python ยังมีสถานะเป็นพรีวิว

สัปดาห์ที่ผ่านมามีรายงานถึงการอัพเดตแพ็กเกจโอเพนซอร์สที่ไม่ได้อัพเดตมานานหลายปีแล้ว สองแพ็กเกจ คือ ctx ในภาษา Python และ phpass ในภาษา PHP กลับถูกอัพเดตขึ้นมา และแทรกโค้ดขโมยกุญแจ AWS เข้ามาด้วย

เวอร์ชั่นมุ่งร้ายของแพ็กเกจทั้งสองจะหา environment variable สองตัว คือ AWS_ACCESS_KEY และ AWS_SECRET_KEY เพื่อส่งกลับไปยังแอป Heroku ของคนร้าย ตอนนี้ยังไม่มีรายงานว่ามีเหยื่อถูกโจมตี AWS ด้วยแนวทางนี้มากน้อยแค่ไหน

Anaconda โครงการภาษา Python สำหรับงาน data science เปิดโครงการ PyScript โครงการโอเพนซอร์สสำหรับนำภาษา Python ไปใช้งานแทนจาวาสคริปต์ หรือแม้แต่จะทำงานร่วมกับจาวาสคริปต์ก็ยังได้

PyScript ไม่ใช่เพียงแค่ตัว Python เปล่าๆ แต่รองรับการดาวน์โหลดโมดูลเพิ่มเติม เช่น Bokeh, numpy และยังมีคอนโซล REPL (ช่องให้พิมพ์และดูผลแบบเดียวกับ Python notebook) โดยตัวโครงการต่อยอดมาจาก pyodide โครงการ Python บน WASM แต่การเรียกใช้งานง่ายกว่ามากเพราะแค่โหลดสคริปต์เข้าไว้ใน HTML ก็สามารถใช้แท็ก <py-script> และ <py-repl> ได้เลย

Bloomberg เปิดโครงการโอเพนซอร์ส Memray สำหรับเก็บสถิติการใช้งานหน่วยความจำ (memory profiler) สำหรับโปรแกรมภาษาไพธอน โดยมีฟีเจอร์สำคัญหลายอย่าง เช่น

• ตรวจสอบอย่างละเอียดทุกฟังก์ชั่น แสดง call stack ได้ว่าส่วนไหนใช้หน่วยความจำเปลือง
• กระทบประสิทธิภาพซอฟต์แวร์น้อย
• ใช้งานกับ thread ได้ทั้ง Python thread หรือ native thread

สามารถรันแบบโปรแกรมแยก หรือจะใช้เป็นไลบรารีในตัวโปรแกรมเพื่อเก็บข้อมูลอย่างละเอียดก็ได้ สัญญาอนุญาตเป็นแบบ Apache 2.0 สามารถใช้งานได้อิสระ

ที่มา - Memray

Python ย้ายระบบรายงานปัญหา (issue tracking) จาก Roundup มาเป็น GitHub หลังจากมีข้อเสนอนี้มาตั้งแต่ปี 2018

เหตุผลสำคัญคือระบบซอร์สโค้ดของ Python นั้นย้ายไป GitHub ตั้งแต่ปี 2017 แล้ว การใช้ระบบ issue tracking ในระบบเดียวกันช่วยให้ทำงานง่ายขึ้นมาก และยังมีฟีเจอร์ใหม่ๆ เช่น รองรับ markdown, ระบบ reaction ในความเห็นใช้โหวตได้, รองรับการล็อกอินสองขั้นตอน ที่สำคัญคือลดภาระทีมงานในการซ่อมบำรุงเว็บไซต์

Roundup นั้นเป็นระบบ issue tracking ที่มีมานานตั้งแต่ปี 2003 แม้จะยังมีการพัฒนาอยู่แต่ทุกวันนี้ทีมงานยังใช้ Mercurial พัฒนา และตัวโครงการไม่มีระบบ CI เพื่อทดสอบทำให้การแพตช์ทำได้ลำบาก

Thonny โครงการ Python IDE แบบโอเพนซอร์สเพื่อการศึกษา ใช้งานง่ายมี Python ในตัวพร้อมระบบตัวดีบั๊ก เปิดตัวเวอร์ชั่น 4.0.0b1 โดยประกาศว่าเวอร์ชั่นนี้เป็นเวอร์ชั่นที่อุทิศเพื่อชาวยูเครนที่ต่อต้าน "กองกำลังก่อการร้ายของปูติน" พร้อมกับเพิ่มไอคอนธงชาติยูเครนเพื่อให้ไปร่วมบริจาค

ความเปลี่ยนแปลงทางเทคนิคของเวอร์ชั่นนี้คือการรองรับ Python 3.10 และถอด Python 3.5, 3.6, และ 3.7 ออก เปลี่ยนไบนารีเป็น 64 บิต

Thonny เป็นโครงการที่เกิดมาจากมหาวิทยาลัย Tartu ในเอสโตเนีย และตอนนี้เองก็ดูแลโครงการโดยบริษัท Cybernetica ในเอสโตเนียเช่นกัน ทำให้ผู้พัฒนาโครงการจะมีความผูกพันกับยูเครนมากกว่าโครงการอื่นๆ เป็นพิเศษ

Python เป็นภาษาโปรแกรมที่มีแนวคิดสำคัญคือการรวมเอาไลบรารีมาตรฐานชุดใหญ่ (battery included) ทำให้มีไลบรารีที่อยู่ในชุดมาตรฐานมานานนับสิบปีอยู่ในโครงการจำนวนมาก ตอนนี้ทาง Python Steering Council ก็ประกาศยอมรับ PEP-594 ข้อเสนอสำหรับการถอดไลบรารีจำนวน 21 ตัวออกจากไลบรารีมาตรฐาน

ไลบรารีบางตัวเริ่มใส่มาในโครงการ Python ตั้งแต่ปี 1992 เช่น audioop, nntplib, pipes และบางตัวก็มีประกาศเตือนให้หยุดใช้งาน (deprecated) มานานแล้ว เช่น asynchat, asyncore, smtpd โดยโมดูลส่วนใหญ่ไม่มีผู้ดูแลรับผิดชอบโดยตรงแล้ว

Serhiy Storchaka และ Andrew Svetlov นักพัฒนาหลักของ Python ที่ร่วมโครงการมาตั้งแต่ปี 2012 ยังคงอยู่ในยูเครนต่อไปแม้อยู่ในเขตที่ใกล้การรบก็ตาม

Storchaka เล่าถึงเหตุการณ์เมื่อวันที่ 26 กุมภาพันธ์ที่ผ่านมาว่าบ้านของเขาห่างจากเมือง Konotop ที่ทหารรัสเซียยึดไว้ได้ไปเพียง 20 กิโลเมตร และแนวรถถังของรัสเซียก็ห่างจากบ้านของเขาเพียง 2 กิโลเมตรเท่านั้น ไม่มีข้อมูลว่าล่าสุดเขาและครอบครัวย้ายไปอยู่ที่ใด แต่ทวีตล่าสุดระบุว่า Łukasz Langa นักพัฒนา Python อีกคนได้ช่วยหลานสาวของเขาและเพื่อนให้ปลอดภัยแล้ว

วันนี้ 30 มกราคม พ.ศ.2565 ทางทีมพัฒนา PyThaiNLP ได้ปล่อยแพ็กเกจประมวลผลภาษาธรรมชาติ PyThaiNLP รุ่น 3.0 หลังจากที่ปล่อย PyThaiNLP 2.3 ไปเมื่อปีก่อน

PyThaiNLP 3.0 มีความเปลี่ยนแปลงสรุปได้ดังนี้

ใน macOS Monterey 12.3 Beta มีการเปลี่ยนแปลงสำคัญสำหรับนักพัฒนาซอฟต์แวร์คือ แอปเปิลประกาศถอด Python 2.7 ออกแล้ว นักพัฒนาจำเป็นต้องย้ายมาใช้ Python 3.x แทน

Python 2.7 ออกเวอร์ชันสุดท้ายในปี 2020 หลังจากนั้น ระบบปฏิบัติการ และซอฟต์แวร์หลายตัว ก็ทยอยหยุดซัพพอร์ต Python 2.7 กันไป

เวอร์ชันปัจจุบันของ Python คือ 3.10 และกำลังเริ่มทดสอบ 3.11 Alpha

Python 3.6 กำลังจะหมดระยะซัพพอร์ตในวันที่ 23 ธันวาคม 2021 เนื่องจากมีอายุครบ 5 ปีเต็ม (ออกธันวาคม 2016) หลังจากนั้นไปจะไม่มีแพตช์ความปลอดภัยอีก ผู้ใช้ควรอัพเกรดไปใช้ Python เวอร์ชันที่ใหม่ขึ้น

เวอร์ชันปัจจุบันของ Python คือ 3.10 โดยเปลี่ยนระบบการออกรุ่นมาออกปีละ 1 ครั้ง ในช่วงเดือนตุลาคมของทุกปี

จากสถิติของ PyPI พบว่ายังมีการดาวน์โหลดแพ็กเกจสำหรับ Python 3.6 ในสัดส่วนที่เยอะพอสมควรคือ 17.39% ของแพ็กเกจทั้งหมด (เวอร์ชันยอดนิยมคือ Python 3.7 ตามด้วย Python 3.8 ส่วน 3.6 ตามมาเป็นอันดับสาม)

Django เว็บเฟรมเวิร์คยอดนิยมภาษา Python ประกาศออกเวอร์ชั่น 4.0 แม้ฟีเจอร์หลักๆ จะเปลี่ยนแปลงไม่มากนัก แต่การออกเวอร์ชั่นใหม่ก็ทำให้ตัดฟีเจอร์เก่าๆ ไปหลายตัวตามหลัก Semantic Versioning

ส่วนใหม่ๆ ใน Django 4.0 เช่น

• ระบบ timezone เปลี่ยนจาก pytz มาใช้ไลบรารีมาตรฐาน zoneinfo (เพิ่มเข้า Python ใน Python 3.9)
• เงื่อนไข UniqueConstraint ในฐานข้อมูลสามารถกำหนดฟังก์ชั่นสำหรับแต่ละฟิลด์
• รองรับการแฮชรหัสผ่านแบบ scrypt
• รองรับการแคชข้อมูลด้วย Redis เพิ่มจาก memcache
• ฟอร์มต่างๆ ใช้เอนจิน template เรนเดอร์ทำให้ปรับแต่งได้ง่ายขึ้น

ส่วนฟีเจอร์ที่ถูกตัดออกจนอาจจะกระทบแอปพลิเคชั่นเดิมๆ เช่น

JFrog บริษัทความปลอดภัยรายงานถึงแพ็กเกจมุ่งร้าย 11 รายการที่อัพโหลดอยู่ใน PyPI โดยตั้งชื่อให้คล้ายกับแพ็กเกจยอดนิยม เพื่อล่อให้โปรแกรมเมอร์ที่พิมพ์ผิดดาวน์โหลดไปใช้งาน

รายชื่อแพ็กเกจที่พบได้แก่ importantpackage, pptest, ipboards, owlmoon, DiscordSafety, trrfab, 10Cent10, yandex-yt, และ yiffparty แต่ละแพ็กเกจมีการดาวน์โหลดหลักร้อยถึงระดับหมื่นครั้ง รวมกว่า 41,000 ครั้ง

รายงานดัชนีความนิยมภาษาโปรแกรม TIOBE Index ประจำเดือนตุลาคม 2021 ประกาศให้ Python เป็นภาษายอดนิยมอันดับ 1 เป็นครั้งแรก หลังจากเดือนที่แล้วคาดว่าจะแซงได้ ทำให้ Python เป็นภาษาลำดับที่ 3 ที่ครองความนิยมเป็นอันดับ 1 ของการจัดอันดับของ TIOBE ตลอด 20 ปี (อีก 2 ภาษาคือ C และ Java)

TIOBE ยังได้แสดงความยินดีไปยัง Guido van Rossum ผู้สร้างภาษา Python ซึ่งปัจจุบันเขาทำงานอยู่ที่ไมโครซอฟท์

ระดับความนิยมของ Python คงเดิมจากเดือนก่อนคือ 11.27% ส่วนอันดับ 2 และ 3 คือภาษายอดนิยมที่เคยอยู่อันดับหนึ่งนั่นคือ C กับ Java ตามลำดับ ตามด้วย C++, C#, Visual Basic, JavaScript, SQL, PHP และ Assembly Language ได้ลำดับที่ 4-10

TIOBE Index ดัชนีความนิยมของภาษาโปรแกรม ฉบับเดือนกันยายน 2021 อันดับหนึ่งยังเป็นแชมป์เก่า C แต่อันดับสอง Python ก็ขยับเข้ามาใกล้เรื่อยๆ ส่วนต่างเหลือแค่ 0.16% แล้ว สามารถแซงหน้า C ได้ทุกเมื่อ

TIOBE จัดอันดับภาษาโปรแกรมมานาน 20 ปี เพิ่งเคยมี 2 ภาษาที่ครองแชมป์คือ C และ Java (C เพิ่งกลับมาแซง Java ได้ในปี 2020) หาก Python แซงหน้า C ได้สำเร็จก็จะกลายเป็นแชมป์รายที่สาม

Python ถือเป็นภาษาที่มาแรงในช่วงหลัง สามารถแซงหน้า Java ได้ในช่วงปลายปี 2020 และไล่จี้ C เข้ามาเรื่อยๆ จนใกล้แซงแล้ว