วงการเบราว์เซอร์สัปดาห์นี้มีประเด็นใหญ่คือ Chrome 88 Beta เปิดใช้ Manifest V3 ที่ส่งผลกระทบต่อส่วนขยายบล็อคโฆษณาจำนวนมาก

Manifest V3 เป็นประเด็นมาตั้งแต่เดือนมกราคม 2019 หลังวิศวกรกูเกิลเปิดเผยสเปก API ใหม่ ที่ห้ามส่วนขยายแก้ไขหน้าเว็บเพจเองผ่าน webRequest API และให้ไปเรียกใช้ declarativeNetRequest API ที่ให้เบราว์เซอร์เป็นฝ่ายแก้หน้าเพจแทน โดยเหตุผลของกูเกิลคือเรื่องความปลอดภัย ลดโอกาสที่ส่วนขยายจะเห็นข้อมูลส่วนตัวของผู้ใช้บนหน้าเพจ

ประเด็นเรื่องความปลอดภัยจากส่วนขยายของเบราว์เซอร์ เป็นปัญหามายาวนาน และเราก็เห็นข่าวเบราว์เซอร์รายใหญ่ๆ อย่าง Chrome หรือ Firefox ออกมาตรการคุมเข้มส่วนขยายในแพลตฟอร์มตัวเองมาเรื่อยๆ

ล่าสุด Firefox เพิ่มมาตรการใหม่คือแปะป้ายหรือ badge เพื่อสร้างความน่าเชื่อถือให้กับส่วนขยายบน Firefox Add-ons ทั้งบนหน้าเว็บและหน้าจัดการส่วนขยายของเบราว์เซอร์ ป้ายรับรองที่เพิ่มเข้ามามี 2 แบบคือ

ไมโครซอฟท์มีส่วนขยาย C/C++ ให้กับ Visual Studio Code มานานแล้ว (และเป็นส่วนขยายยอดนิยมอันดับ 2 ของ VS Code รองจาก Python) ล่าสุดไมโครซอฟท์ออกเวอร์ชัน 1.0 ของส่วนขยายตัวนี้สักที

ของใหม่ที่สำคัญในเวอร์ชันนี้คือ รองรับการใช้งานบนลินุกซ์สถาปัตยกรรม ARM/ARM64 ทำให้สามารถใช้ VS Code เขียนแอพ C++ บนอุปกรณ์อย่าง Raspberry Pi ได้แล้ว, เพิ่มตัวปรับแต่งคอนฟิก C++ IntelliSense และตั้งค่าฟอร์แมตของโค้ด C++ แบบเดียวกับ Visual Studio ตัวเต็มได้

แอปเปิลประกาศ Safari เวอร์ชันใหม่ใน macOS 11 Big Sur รองรับส่วนขยายที่เขียนด้วย WebExtensions API ซึ่งหมายถึงส่วนขยายของ Chrome

การที่ Safari รองรับ WebExtensions API ทำให้ส่วนขยายของ Chrome สามารถพอร์ตมาได้แทบจะทันที (ลักษณะเดียวกับที่ Edge หรือ Firefox ทำอยู่ ซึ่ง Firefox เริ่มรองรับในปี 2015) ส่วนการแจกจ่ายสามารถทำผ่าน Mac App Store โดยจะมีหมวด Extension เพิ่มเข้ามาให้ (หมายเหตุ: เป็นคนละตัวกับ Safari App Extensions ที่มีอยู่ก่อนหน้านี้)

กูเกิลปล่อยส่วนขยายใหม่สำหรับเบราว์เซอร์ Chrome ในชื่อ Link to Text Fragment โดยเป็นส่วนขยายสำหรับสร้างลิงก์ตามร่างมาตรฐาน Text Fragment ที่กำลังเสนอเข้า W3C ทำให้เบราว์เซอร์สามารถลิงก์ไปยังข้อความใดๆ ก็ได้ในหน้าเว็บ โดยตอนนี้เบราว์เซอร์โครมนั้นรองรับฟีเจอร์นี้ในตัว แต่ยังไม่สาารถสร้างลิงก์ได้ด้วยตัวเอง

Text Fragment จะกำหนดลิงก์แบบ anchor แบบใหม่ต่อท้าย URL ของเว็บในรูปแบบ #:~:text=[ข้อความ] เมื่อเบราว์เซอร์ได้รับลิงก์แบบนี้และรองรับฟีเจอร์ Text Fragment ก็จะเลื่อนไปยังจุดที่มีข้อความพร้อมกับไฮไลต์ข้อความให้ชัดเจนทันที

ไมโครซอฟท์ประกาศยกส่วนขยาย Go Extension ของ Visual Studio Code ให้โครงการ Go (ซึ่งก็คือพนักงานกูเกิล) เป็นผู้ดูแลแทน

VS Code ถือเป็น IDE ยอดนิยมอันดับหนึ่งจากการสำรวจของผู้ใช้ Go และส่วนขยาย Go Extension มียอดดาวน์โหลดมากกว่า 3 ล้านครั้ง

ทีม VS Code บอกว่าร่วมมือกับทีม Go มาสักระยะแล้ว ทั้งการพัฒนา language server ตัวใหม่ให้รองรับ Go และปรับปรุงดีบั๊กเกอร์ Delve ให้ดีขึ้น จึงตัดสินใจยกโค้ดให้ทีมงาน Go ดูแลเพราะน่าจะเหมาะสมที่สุด

Netflix Party เป็นส่วนขยายของเบราว์เซอร์ Chrome บนพีซี ที่จะช่วยให้ผู้ใช้สามารถชวนเพื่อนมารับชมหนังและซีรีส์ไปพร้อมๆ กันแบบออนไลน์ เหมาะกับสถานการณ์ปัจจุบันที่ทุกคนต้องกักตัวอยู่บ้านเป็นอย่างมาก

โดย Netflix Party จะเป็นตัวช่วยซิงก์การเล่นวิดีโอ Netflix ของทุกคนที่เข้าร่วมกลุ่มให้ตรงกัน การหยุดหรือการกรอวิดีโอจะมีผลกับทุกๆ คนในกลุ่ม ดังนั้นภาพที่แสดงอยู่บนคอมพิวเตอร์ของแต่ละคนจึงจะเป็นภาพเดียวกันเสมอ เพื่อสร้างประสบการณ์เสมือนนั่งดูอยู่ด้วยกัน ไม่เพียงแค่นั้น Netflix Party ยังมาพร้อมกับช่องแชทให้คุยกันระหว่างกำลังรับชมหนังอีกด้วย

Microsoft Editor เอนจินแก้ไขข้อความของไมโครซอฟท์ ที่มีฟีเจอร์ด้านการตรวจสะกด-ตรวจไวยากรณ์ขั้นสูง (แบบเดียวกับ Grammarly) เปิดให้ใช้งานบน Microsoft Edge และ Google Chrome แล้ว

กูเกิลเปิดตัวส่วนขยาย Android Game Development Extension สำหรับ Visual Studio ช่วยให้นักพัฒนาเกมที่ใช้ Visual Studio (มักเป็น C++) สามารถพอร์ตเกมมารันบน Android ง่ายขึ้น เพราะเป็นเครื่องมือที่คุ้นเคยอยู่แล้ว

ส่วนขยายตัวนี้ทำให้นักพัฒนาแปลงเกมเดิมมาเป็นแพ็กเกจ APK จากนั้น ทดสอบและดีบั๊กบนอีมูเลเตอร์ได้สะดวกกว่าเดิม สถานะยังเป็น Early Preview และต้องลงทะเบียนเพื่อร่วมทดสอบ

การเปิดตัวส่วนขยายนี้ ทำให้เครื่องมือที่กูเกิลแนะนำให้นักพัฒนาเกมใช้งาน มีทั้ง Android Studio และ Visual Studio ขึ้นกับความถนัดของแต่ละคน

ที่มา - Android Developers

Microsoft Edge ตัวใหม่พลัง Chromium สามารถติดตั้งส่วนขยายของ Chrome จาก Chrome Web Store ได้ตรงๆ (โดยเปิดใช้ฟีเจอร์นี้ก่อนในหน้า Extensions ของ Edge) ซึ่งเป็นหนึ่งในกลยุทธ์ของไมโครซอฟท์เพื่อแก้ปัญหาเรื่องความเข้ากันได้ของ Edge กับส่วนขยายต่างๆ

ล่าสุดวันนี้ หากเราเข้าหน้าเว็บ Chrome Web Store ด้วย Edge จะเห็นข้อความแจ้งเตือนจากกูเกิล แนะนำให้ใช้ Chrome แทนเพื่อความปลอดภัยของส่วนขยายที่ดีกว่า โดยไม่ได้ระบุรายละเอียดเพิ่มเติมจากนี้

เว็บไซต์ ExtremeTech มองว่าการติดตั้งส่วนขยายจาก Chrome Web Store สามารถอัพเดตเวอร์ชันล่าสุดได้เมื่อใช้ Chrome เท่านั้น เพราะการติดตั้งบน Edge จะมองว่าเป็นการทำ sideloading แบบกลายๆ (คือไม่ใช่ช่องทางอย่างเป็นทางการ)

กูเกิลร่วมมือกับ Duo Security บริษัทความปลอดภัยในเครือ Cisco และ Jamila Kaya นักวิจัยด้านความปลอดภัยอิสระ ค้นพบและถอดส่วนขยายของ Chrome ที่ไม่ปลอดภัยออกจาก Chrome Web Store ประมาณ 500 ตัว

Duo Security มีตัวสแกน Chrome ชื่อว่า CXRcavator เพื่อตรวจสอบความปลอดภัยของส่วนขยาย เครื่องมือนี้ตรวจพบว่ามีส่วนขยายประมาณ 70 ตัวที่มีฟังก์ชันเหมือนๆ กัน สร้างมาจากขบวนการอาชญากรรมไซเบอร์ทีมเดียวกัน ใช้เทคนิคคุกกี้แบบเดียวกับโฆษณา (malvertising) หลุดรอดขึ้นไปบน Chrome Web Store ส่งผลกระทบต่อผู้ใช้ 1.7 ล้านราย

Firefox for Android เวอร์ชันยกเครื่องใหม่เริ่มเข้าสถานะการทดสอบแบบ Nightly และมีแผนจะออกรุ่นเสถียรช่วงกลางปีนี้

ล่าสุด Mozilla ประกาศแผนเรื่องส่วนขยาย (add-on) ของ Firefox for Android ตัวใหม่ว่าจะยังจำกัดมากๆ ในช่วงแรก

ณ ปัจจุบัน Firefox for Android ตัวใหม่รองรับส่วนขยายเพียงตัวเดียวคือ uBlock Origin แต่ Mozilla มีแผนจะรองรับส่วนขยายยอดนิยม Recommended Extensions ประมาณ 100 ตัว (เช่น NoScript, LastPass, HTTPS Everywhere, DownThemAll!, FoxyProxy) ในช่วงที่ออกรุ่นเสถียร

Mozilla และ Google ในฐานะสองผู้พัฒนาเว็บเบราว์เซอร์รายใหญ่ แบนส่วนขยาย (extension) จำนวนมากที่อาจสร้างปัญหาให้ผู้ใช้

Mozilla แบนส่วนขยายของ Firefox ไปเกือบ 200 ตัวด้วยเหตุผลต่างกันไป แต่ส่วนขยายจำนวน 129 ตัวมาจากบริษัทเดียวกันชื่อ 2Ring ที่มีพฤติกรรมดาวน์โหลดโค้ดจากเซิร์ฟเวอร์อื่นมารันอีกที ซึ่งขัดกับนโยบายของ Mozilla

ส่วนทีมงาน Chrome ประกาศว่าพบส่วนขยาย (แบบเสียเงิน) จำนวนมากที่มีพฤติกรรมละเมิดผู้ใช้งาน จนต้องปิดรับการส่งส่วนขยายแบบเสียเงินขึ้น Chrome Web Store ชั่วคราว เพื่อหาโซลูชันที่ดีกว่าในระยะยาว แต่ก็ไม่ได้ให้รายละเอียดมากนักว่ามีส่วนขยายใดบ้างที่เข้าข่าย

Microsoft Edge ยุค Chromium มีกำหนดออกรุ่นเสถียรให้ใช้งาน 15 มกราคม 2020 ทำให้ตอนนี้ไมโครซอฟท์เตรียมความพร้อม ด้วยการเปิดเว็บรวมส่วนขยาย (Addon) สำหรับ Edge ตัวใหม่ไว้รอแล้ว

ก่อนหน้านี้ เว็บรวมส่วนขยายของ Edge เปิดให้บริการมาสักระยะ แต่ยังระบุว่าเป็นส่วนขยายสำหรับผู้ทดสอบกลุ่ม Insider ตอนนี้เปลี่ยนสถานะเป็นเว็บไซต์สำหรับคนทั่วไปใช้งานแล้ว แต่ยังขึ้นสถานะ Beta อยู่

Mozilla ประกาศเตรียมปิดวิธีการติดตั้งส่วนขยายของ Firefox ที่เรียกว่าการทำ sideloading ด้วยเหตุผลเรื่องความปลอดภัย

ปกติแล้ว Firefox มีวิธีการติดตั้งส่วนขยายทั้งหมด 3 วิธี ดังนี้

Medium ขยายพรมแดนของตัวเองจากการเป็นแพลตฟอร์มสำหรับ "เขียน" บล็อก มาเป็นแพลตฟอร์มสำหรับ "อ่าน" บทความ ด้วยการออกส่วนขยาย Save to Medium ให้เราสามารถบันทึกหน้าเว็บจาก URL ใดๆ ก็ได้ (ไม่จำเป็นต้องอยู่บน Medium) เพื่อไปอ่านในภายหลังด้วยแอพ Medium

Medium บอกว่าทุกวันนี้มีผู้ใช้จำนวนมาก บันทึกบทความบน Medium ไว้อ่านเมื่อมีเวลาอยู่แล้ว จึงต้องการขยายบริการนี้ไปยังเว็บเพจใดๆ ก็ได้ โดยอาศัยตัวอ่านของแอพ Medium นั่นเอง (ลักษณะเดียวกับ Pocket หรือแอพตระกูล Read Later ตัวอื่นๆ)

ส่วนเสริมช่วยดาวน์โหลด DownThemAll! ออกรุ่นใหม่ ใช้เลขเวอร์ชั่น 4 ซึ่งสามารถทำงานบน Firefox Quantum ได้แล้ว และสามารถใช้งานทั้งบน Chrome และ Opera

หาติดตั้งได้ที่คลังส่วนเสริมของแต่ละเบราว์เซอร์ (Firefox , Chrome, Opera)

ทั้งนี้ DownThemAll! รุ่นนี้ไม่มีคุณสมบัติบางอย่างจากเวอร์ชั่นก่อนหน้า เนื่องจากนักพัฒนาพบข้อจำกัดการพัฒนาด้วย WebExtension API

Mozilla เคยประกาศมาสักพักแล้วว่าจะทำบริการ Firefox VPN ล่าสุดมันเปิดตัวแล้วในชื่อ Firefox Private Network

Mozilla ระบุว่าตั้งใจให้ Firefox Private Network เป็นบริการที่ช่วยรักษาความปลอดภัย-คุ้มครองความเป็นส่วนตัวให้ผู้ใช้ที่ระดับเครือข่าย นอกเหนือไปจากระดับของเบราว์เซอร์เอง ช่วยป้องกันปัญหาล็อกอิน Wi-Fi สาธารณะแล้วโดนดักข้อมูล ไปจนถึงป้องกันเว็บไซต์ตามรอยว่าเราคือใคร

ในแง่การทำงานของมันเป็นส่วนขยายที่ให้เรากดปุ่มเปิด-ปิดการเชื่อมต่อ VPN ได้ง่ายเพียงคลิกเดียว (แบบเดียวกับที่ Opera ทำได้ในตอนนี้) ส่วนเครือข่าย VPN ที่ใช้งานเป็นของ Cloudflare ซึ่งมั่นใจได้ในแง่ความน่าเชื่อถือ

นอกจาก AdBlock แล้วมีใครโหลด Chrome Extension มาใช้งานกันบ้าง Extension Monitor ได้เผยแพร่รายงานการสำรวจส่วนเสริมของ Chrome กว่า 188,620 ตัว ก่อนจะพบว่าส่วนเสริมส่วนใหญ่แทบไม่ถูกใช้งานเลย กว่า 87% ของจำนวนทั้งหมดมียอดติดตั้งไม่ถึง 1,000 ครั้ง

Extension Monitor พบว่าส่วนเสริมเกิน 50% มียอดดาวน์โหลดและติดตั้งแค่เลข 2 หลัก ไม่ถึง 16 ครั้งเท่านั้น อีกราว 10% (19,379 ครั้ง) ไม่มียอดติดตั้งเลยและอีก 13% (25,540 ครั้ง) มีคนใช้แค่ 1 คนเท่านั้น

ขณะที่ส่วนเสริมที่มียอดผู้ใช้งานเกิน 10 ล้านครั้งมีเพียง 13 ตัวเท่านั้น อ่านรายงานเต็มๆ ได้ที่ Extension Monitor

ผู้ใช้เว็บเบราว์เซอร์ทุกวันนี้คงคุ้นเคยกับบริการ Google Safe Browsing ของกูเกิล ที่แจ้งเตือนหน้าเว็บไม่ปลอดภัยเป็นสีแดงเต็มหน้าจอ ปัจจุบันเบราว์เซอร์ที่เรียกใช้ Safe Browsing API ไม่ได้มีแค่ Chrome แต่ยังรวมถึง Firefox และ Safari ด้วย

ล่าสุดกูเกิลออกส่วนขยาย Suspicious Site Reporter สำหรับ Chrome ให้ผู้ใช้ช่วยกันรายงานเว็บไซต์น่าสงสัยเข้าไปยังกูเกิลอีกช่องทางหนึ่ง เป้าหมายเพื่อให้บ็อตของกูเกิลเข้าไปตรวจสอบเว็บไซต์นั้นได้เร็วขึ้น และส่งผลให้ Safe Browsing ทำงานได้แม่นยำกว่าเดิม

กูเกิลประกาศว่าจะออกนโยบายใหม่ของ Chrome Web Store จำกัดสิทธิการเข้าถึงข้อมูลของส่วนขยาย Chrome มากกว่าเดิม เพื่อปกป้องความเป็นส่วนตัวของผู้ใช้งาน

Chrome เพิ่งมีระบบสิทธิการเข้าถึง (permission) ของส่วนขยายในเวอร์ชัน 70 และตอนนี้กูเกิลจะเริ่มบังคับให้ส่วนขยายต้องขอ "สิทธิเท่าที่จำเป็น" (minimum permission) แล้ว ทั้งนี้กูเกิลไม่ได้อธิบายละเอียดนักว่าเส้นแบ่งของความจำเป็นอยู่ตรงไหนบ้าง แต่ก็บอกว่าส่วนขยายที่ไม่ทำตาม จะถูกถอดออกจาก Chrome Web Store ได้

นโยบายใหม่จะประกาศในช่วงกลางปีนี้ และมีผลบังคับใช้ในอีก 90 วันให้หลัง หรือราวๆ ปลายปี

ช่วงหลังกูเกิลมีนโยบายคุมเข้มส่วนขยายของ Chrome มากขึ้นเรื่อยๆ เช่น ปิดไม่ให้ติดตั้งส่วนขยายนอก Chrome Web Store และ แบนส่วนขยายบางตัวที่แอบฝังสคริปต์

ล่าสุดกูเกิลขยับไปอีกขั้นด้วยการเพิ่มระบบ Host Permission ให้กับส่วนขยาย โดยผู้ใช้สามารถกำหนดได้ว่าจะให้ส่วนขยายอ่าน/เขียนข้อมูลบนเว็บไซต์ใดบ้าง สามารถเลือกได้ 3 ระดับคือ ทุกเว็บไซต์, เฉพาะเว็บไซต์ปัจจุบันที่เปิดอยู่ หรือ ทำงานเมื่อคลิกเท่านั้น

Windows 10 April 2018 Update มีฟีเจอร์ใหญ่อย่าง Timeline ที่ดูล้ำสมัย แต่ในการใช้งานจริงยังไม่ค่อยมีประโยชน์มากนัก เพราะแอพยังรองรับน้อย และส่วนใหญ่เป็นแอพของไมโครซอฟท์เอง

แอพกลุ่มที่น่าจะใช้ประโยชน์จาก Timeline ได้มากที่สุดย่อมเป็นเว็บเบราว์เซอร์ แต่ก็ยังมีแค่ Edge เพียงตัวเดียวที่รองรับ ทำให้มีคนสร้างส่วนเสริมสำหรับ Chrome/Firefox ขึ้นมาเพื่อให้รองรับ Timeline ด้วย

มีคนค้นพบว่า Stylish ส่วนขยายของเว็บเบราว์เซอร์ที่มีคนดาวน์โหลดถึง 2 ล้านครั้ง แอบส่งข้อมูลของผู้ใช้งานกลับไปยังบริษัทแม่ SimilarWeb ล่าสุดโดน Chrome, Firefox, Opera ถอดออกจาก Store แล้ว

Stylish เป็นส่วนขยายที่เปิดให้ผู้ใช้ปรับแต่ง CSS ของเว็บไซต์ได้เอง และแจกจ่ายให้คนอื่นใช้งานได้ผ่านเว็บไซต์ userstyles.org ตัวส่วนขยายถูกพัฒนาขึ้นตั้งแต่ปี 2005 แต่ขายให้กับ SimilarWeb บริษัทรวบรวมข้อมูลการใช้งานเว็บไซต์ในปี 2016

ล่าสุดมีคนพบว่า Stylish แอบส่ง URL ของเว็บไซต์ที่เราเข้าชมกลับไปยัง SimilarWeb โดยเวอร์ชัน Chrome เริ่มทำมาตั้งแต่เดือนมกราคม 2017 และเวอร์ชัน Firefox เริ่มในเดือนมีนาคม 2018

กูเกิลประกาศปิดวิธีการติดตั้งส่วนขยายของ Chrome แบบ inline installation ที่ไม่ผ่าน Chrome Web Store โดยให้เหตุผลด้านความปลอดภัยและประสบการณ์ใช้งานของผู้ใช้

นับตั้งแต่เมื่อวานนี้ (12 มิถุนายน 2018) เป็นต้นไป ผู้ใช้ไม่สามารถติดตั้งส่วนขยายแบบ inline ได้อีกแล้ว ส่วนขยายที่พยายามเรียกฟังก์ชัน chrome.webstore.install() จะถูกเปลี่ยนทางไปยัง Chrome Web Store แทน

สำหรับส่วนขยายที่เคยติดตั้งไปแล้วด้วยวิธี inline จะใช้งานได้ถึงวันที่ 12 กันยายน 2018 จากนั้นจะถูกปิดการทำงาน และผู้ใช้จะต้องเข้าไปติดตั้งส่วนขยายนั้นใหม่บน Chrome Web Store และสุดท้าย API สำหรับการติดตั้ง inline จะถูกถอดออกอย่างถาวรใน Chrome 71 ที่จะออกช่วงปลายปี