Mozilla เผยสถิติการใช้งานส่วนขยาย (extension) ของ Firefox ประจำปี 2021 มีการติดตั้งส่วนขยายไปทั้งหมด 109.5 ล้านครั้ง และธีมจำนวน 17.3 ล้านครั้ง (นับตามจำนวน install ต่อเครื่อง) รวม 127 ล้านการติดตั้ง คิดเป็นสัดส่วน 1/3 ของผู้ใช้ Firefox ทั้งหมดประมาณ 400 ล้านคน

ส่วนขยายยอดนิยมอันดับหนึ่งคือ AdBlock Plus มีผู้ใช้เฉลี่ยต่อวัน 6.13 ล้านคน ตามมาด้วย uBlock Origin ที่ 5 ล้านคน โดย uBlock Origin ได้รับความนิยมเพิ่มอย่างรวดเร็ว และถ้ายังสร้างโมเมนตัมได้ต่อเนื่อง อาจแซงหน้า Adblock Plus ได้่สำเร็จในช่วงต้นปี 2022

Red Hat เป็นผู้พัฒนาส่วนขยายภาษา Java ให้กับ Visual Studio Code มาตั้งแต่ปี 2016 (ชื่ออย่างเป็นทางการคือ Language Support for Java by Red Hat ที่ไม่มีใครเรียก ทุกคนเรียก vscode-java) ผ่านมาหลายปี ส่วนขยายนี้เดินทางมาถึงเวอร์ชัน 1.0 แล้ว

การเปลี่ยนแปลงสำคัญในเบราว์เซอร์ตระกูล Chromium คือเมื่อปลายปี 2020 Chrome เริ่มใช้ API ส่วนขยายแบบใหม่ที่เรียก Manifest V3 ที่ส่งผลกระทบต่อส่วนขยายกลุ่มบล็อคโฆษณาทั้งหลาย ทำให้เกิดการถกเถียงกันมายาวนาน (ประเด็นถกเถียงสำคัญคือกูเกิล "ตั้งใจ" เปลี่ยน API เพื่อไม่ให้บล็อคโฆษณาได้เยอะเหมือนเดิมหรือไม่)

Chrome 88 เป็นเวอร์ชันแรกที่รองรับ Manifest V3 แต่ก็ยังรองรับ Manifest V2 รุ่นเดิมควบคู่กันไปอยู่ โดยกูเกิลบอกว่าจะให้เวลาเปลี่ยนผ่านประมาณ 1 ปี

ล่าสุดกูเกิลออกมาประกาศแผนที่แน่ชัดแล้ว

แอปเปิลออกแบบหน้าจอ Safari ใหม่โดยมีส่วนสำคัญคือการย้ายส่วนแสดงแท็บขึ้นไปอยู่ระดับเดียวกับ URL และยังรองรับการจัดกลุ่มแท็บให้สลับไปมาระหว่างกลุ่มได้ง่ายขึ้น การจัดกลุ่มแท็บสามารถซิงก์ข้ามอุปกรณ์ได้ทั้ง Mac, iPad, และ iPhone

ฟีเจอร์สำคัญอีกอย่างคือการรองรับส่วนขยาย (web extension) สามารถดาวน์โหลดจาก App Store ได้ ก่อนหน้านี้แอปเปิลเข้าร่วมกับกูเกิล, ไมโครซอฟท์, และมอซิลล่า เพื่อตั้งกลุ่มทำงานออกมาตรฐานการทำงานส่วนขยายให้ตรงกันทุกเบราว์เซอร์ รอบนี้แอปเปิลประกาศรองรับส่วนขยายนี้บนทุกแพลตฟอร์ม ทั้ง macOS, iPadOS, และ iOS

บริษัทผู้พัฒนาเบราว์เซอร์ 4 รายใหญ่คือ Apple, Google, Microsoft, Mozilla ประกาศตั้งกลุ่ม WebExtensions Community Group (WECG) เพื่อให้ส่วนขยายของเบราว์เซอร์ทำงานร่วมกันได้ง่ายขึ้น

ระบบส่วนขยายของเบราว์เซอร์ในปัจจุบันอิงจากแนวทางของ Chrome เป็นหลัก กรณีของ Edge ที่ใช้เอนจิน Chromium คงไม่มีปัญหาเรื่องความเข้ากันได้มากนัก ส่วน Firefox หันมาใช้ฟอร์แมตแบบ Chrome ในปี 2015 และ Safari เป็นรายล่าสุดที่ตามมาในปี 2020

กูเกิลถอดส่วนขยาย The Great Suspender ออกจาก Chrome Web Store รวมถึงปิดการทำงานบนเครื่องของผู้ใช้ด้วย โดยให้เหตุผลว่าพบมัลแวร์ฝังอยู่ในส่วนขยายนี้

The Great Suspender เป็นส่วนขยายยอดนิยมตัวหนึ่งของ Chrome ทำหน้าที่ "พัก" แท็บที่ไม่ใช่งานนานๆ เพื่อประหยัดทรัพยากรเครื่อง ส่วนขยายตัวนี้เริ่มพัฒนาขึ้นเป็นโอเพนซอร์ส (GitHub) แต่ช่วงปลายปี 2020 มีการเปลี่ยนมือเจ้าของใหม่ที่ไม่ระบุชื่อชัดเจน โดยโค้ดเวอร์ชันที่ส่งขึ้น Chrome Web Store ไม่เหมือนกับเวอร์ชันที่เผยแพร่บน GitHub ซะทีเดียว

สำหรับผู้ใช้ที่มีอุปกรณ์ Mac OS และ iOS เป็นหลัก แต่ก็ยังต้องใช้ Windows อยู่บ้าง อาจประสบปัญหาต้องใส่รหัสผ่านซ้ำอีกครั้งเมื่อย้ายเครื่อง หลังจากที่แอป iCloud เวอร์ชั่นล่าสุดบน Windows พบการ sync หมวด “รหัสผ่าน” เพิ่มเข้ามา แต่เมื่อกดใช้ จะมีข้อความบอกว่าต้องใช้กับตัวเสริม (extension) บน Chrome ซึ่งยังไม่มีให้ดาวน์โหลด

Six Colors เว็บข่าวสายแอปเปิล ชี้ประเด็นว่า Safari 14 เริ่มรองรับส่วนขยายที่พอร์ตจาก Chrome ได้มานานครึ่งปีแล้ว (เริ่ม มิ.ย. 2020) แต่มาถึงตอนนี้ยังแทบไม่มีส่วนขยายพอร์ตมาเลย

ปัญหาเกิดจากนโยบายของแอปเปิลเอง ที่บังคับให้ส่วนขยายต้องถูกครอบด้วยแพ็กเกจแอพแบบเนทีฟของ macOS ก่อน (แปลว่าต้องมี Xcode) แล้วส่งขึ้น Mac App Store เพื่อแจกจ่ายให้ผู้ใช้ Safari ติดตั้งอีกที ไม่เหมือน Edge หรือ Firefox ที่สามารถติดตั้งไฟล์ส่วนขยายของ Chrome ได้ตรงๆ

วงการเบราว์เซอร์สัปดาห์นี้มีประเด็นใหญ่คือ Chrome 88 Beta เปิดใช้ Manifest V3 ที่ส่งผลกระทบต่อส่วนขยายบล็อคโฆษณาจำนวนมาก

Manifest V3 เป็นประเด็นมาตั้งแต่เดือนมกราคม 2019 หลังวิศวกรกูเกิลเปิดเผยสเปก API ใหม่ ที่ห้ามส่วนขยายแก้ไขหน้าเว็บเพจเองผ่าน webRequest API และให้ไปเรียกใช้ declarativeNetRequest API ที่ให้เบราว์เซอร์เป็นฝ่ายแก้หน้าเพจแทน โดยเหตุผลของกูเกิลคือเรื่องความปลอดภัย ลดโอกาสที่ส่วนขยายจะเห็นข้อมูลส่วนตัวของผู้ใช้บนหน้าเพจ

ประเด็นเรื่องความปลอดภัยจากส่วนขยายของเบราว์เซอร์ เป็นปัญหามายาวนาน และเราก็เห็นข่าวเบราว์เซอร์รายใหญ่ๆ อย่าง Chrome หรือ Firefox ออกมาตรการคุมเข้มส่วนขยายในแพลตฟอร์มตัวเองมาเรื่อยๆ

ล่าสุด Firefox เพิ่มมาตรการใหม่คือแปะป้ายหรือ badge เพื่อสร้างความน่าเชื่อถือให้กับส่วนขยายบน Firefox Add-ons ทั้งบนหน้าเว็บและหน้าจัดการส่วนขยายของเบราว์เซอร์ ป้ายรับรองที่เพิ่มเข้ามามี 2 แบบคือ

ไมโครซอฟท์มีส่วนขยาย C/C++ ให้กับ Visual Studio Code มานานแล้ว (และเป็นส่วนขยายยอดนิยมอันดับ 2 ของ VS Code รองจาก Python) ล่าสุดไมโครซอฟท์ออกเวอร์ชัน 1.0 ของส่วนขยายตัวนี้สักที

ของใหม่ที่สำคัญในเวอร์ชันนี้คือ รองรับการใช้งานบนลินุกซ์สถาปัตยกรรม ARM/ARM64 ทำให้สามารถใช้ VS Code เขียนแอพ C++ บนอุปกรณ์อย่าง Raspberry Pi ได้แล้ว, เพิ่มตัวปรับแต่งคอนฟิก C++ IntelliSense และตั้งค่าฟอร์แมตของโค้ด C++ แบบเดียวกับ Visual Studio ตัวเต็มได้

แอปเปิลประกาศ Safari เวอร์ชันใหม่ใน macOS 11 Big Sur รองรับส่วนขยายที่เขียนด้วย WebExtensions API ซึ่งหมายถึงส่วนขยายของ Chrome

การที่ Safari รองรับ WebExtensions API ทำให้ส่วนขยายของ Chrome สามารถพอร์ตมาได้แทบจะทันที (ลักษณะเดียวกับที่ Edge หรือ Firefox ทำอยู่ ซึ่ง Firefox เริ่มรองรับในปี 2015) ส่วนการแจกจ่ายสามารถทำผ่าน Mac App Store โดยจะมีหมวด Extension เพิ่มเข้ามาให้ (หมายเหตุ: เป็นคนละตัวกับ Safari App Extensions ที่มีอยู่ก่อนหน้านี้)

กูเกิลปล่อยส่วนขยายใหม่สำหรับเบราว์เซอร์ Chrome ในชื่อ Link to Text Fragment โดยเป็นส่วนขยายสำหรับสร้างลิงก์ตามร่างมาตรฐาน Text Fragment ที่กำลังเสนอเข้า W3C ทำให้เบราว์เซอร์สามารถลิงก์ไปยังข้อความใดๆ ก็ได้ในหน้าเว็บ โดยตอนนี้เบราว์เซอร์โครมนั้นรองรับฟีเจอร์นี้ในตัว แต่ยังไม่สาารถสร้างลิงก์ได้ด้วยตัวเอง

Text Fragment จะกำหนดลิงก์แบบ anchor แบบใหม่ต่อท้าย URL ของเว็บในรูปแบบ #:~:text=[ข้อความ] เมื่อเบราว์เซอร์ได้รับลิงก์แบบนี้และรองรับฟีเจอร์ Text Fragment ก็จะเลื่อนไปยังจุดที่มีข้อความพร้อมกับไฮไลต์ข้อความให้ชัดเจนทันที

ไมโครซอฟท์ประกาศยกส่วนขยาย Go Extension ของ Visual Studio Code ให้โครงการ Go (ซึ่งก็คือพนักงานกูเกิล) เป็นผู้ดูแลแทน

VS Code ถือเป็น IDE ยอดนิยมอันดับหนึ่งจากการสำรวจของผู้ใช้ Go และส่วนขยาย Go Extension มียอดดาวน์โหลดมากกว่า 3 ล้านครั้ง

ทีม VS Code บอกว่าร่วมมือกับทีม Go มาสักระยะแล้ว ทั้งการพัฒนา language server ตัวใหม่ให้รองรับ Go และปรับปรุงดีบั๊กเกอร์ Delve ให้ดีขึ้น จึงตัดสินใจยกโค้ดให้ทีมงาน Go ดูแลเพราะน่าจะเหมาะสมที่สุด

Netflix Party เป็นส่วนขยายของเบราว์เซอร์ Chrome บนพีซี ที่จะช่วยให้ผู้ใช้สามารถชวนเพื่อนมารับชมหนังและซีรีส์ไปพร้อมๆ กันแบบออนไลน์ เหมาะกับสถานการณ์ปัจจุบันที่ทุกคนต้องกักตัวอยู่บ้านเป็นอย่างมาก

โดย Netflix Party จะเป็นตัวช่วยซิงก์การเล่นวิดีโอ Netflix ของทุกคนที่เข้าร่วมกลุ่มให้ตรงกัน การหยุดหรือการกรอวิดีโอจะมีผลกับทุกๆ คนในกลุ่ม ดังนั้นภาพที่แสดงอยู่บนคอมพิวเตอร์ของแต่ละคนจึงจะเป็นภาพเดียวกันเสมอ เพื่อสร้างประสบการณ์เสมือนนั่งดูอยู่ด้วยกัน ไม่เพียงแค่นั้น Netflix Party ยังมาพร้อมกับช่องแชทให้คุยกันระหว่างกำลังรับชมหนังอีกด้วย

Microsoft Editor เอนจินแก้ไขข้อความของไมโครซอฟท์ ที่มีฟีเจอร์ด้านการตรวจสะกด-ตรวจไวยากรณ์ขั้นสูง (แบบเดียวกับ Grammarly) เปิดให้ใช้งานบน Microsoft Edge และ Google Chrome แล้ว

กูเกิลเปิดตัวส่วนขยาย Android Game Development Extension สำหรับ Visual Studio ช่วยให้นักพัฒนาเกมที่ใช้ Visual Studio (มักเป็น C++) สามารถพอร์ตเกมมารันบน Android ง่ายขึ้น เพราะเป็นเครื่องมือที่คุ้นเคยอยู่แล้ว

ส่วนขยายตัวนี้ทำให้นักพัฒนาแปลงเกมเดิมมาเป็นแพ็กเกจ APK จากนั้น ทดสอบและดีบั๊กบนอีมูเลเตอร์ได้สะดวกกว่าเดิม สถานะยังเป็น Early Preview และต้องลงทะเบียนเพื่อร่วมทดสอบ

การเปิดตัวส่วนขยายนี้ ทำให้เครื่องมือที่กูเกิลแนะนำให้นักพัฒนาเกมใช้งาน มีทั้ง Android Studio และ Visual Studio ขึ้นกับความถนัดของแต่ละคน

ที่มา - Android Developers

Microsoft Edge ตัวใหม่พลัง Chromium สามารถติดตั้งส่วนขยายของ Chrome จาก Chrome Web Store ได้ตรงๆ (โดยเปิดใช้ฟีเจอร์นี้ก่อนในหน้า Extensions ของ Edge) ซึ่งเป็นหนึ่งในกลยุทธ์ของไมโครซอฟท์เพื่อแก้ปัญหาเรื่องความเข้ากันได้ของ Edge กับส่วนขยายต่างๆ

ล่าสุดวันนี้ หากเราเข้าหน้าเว็บ Chrome Web Store ด้วย Edge จะเห็นข้อความแจ้งเตือนจากกูเกิล แนะนำให้ใช้ Chrome แทนเพื่อความปลอดภัยของส่วนขยายที่ดีกว่า โดยไม่ได้ระบุรายละเอียดเพิ่มเติมจากนี้

เว็บไซต์ ExtremeTech มองว่าการติดตั้งส่วนขยายจาก Chrome Web Store สามารถอัพเดตเวอร์ชันล่าสุดได้เมื่อใช้ Chrome เท่านั้น เพราะการติดตั้งบน Edge จะมองว่าเป็นการทำ sideloading แบบกลายๆ (คือไม่ใช่ช่องทางอย่างเป็นทางการ)

กูเกิลร่วมมือกับ Duo Security บริษัทความปลอดภัยในเครือ Cisco และ Jamila Kaya นักวิจัยด้านความปลอดภัยอิสระ ค้นพบและถอดส่วนขยายของ Chrome ที่ไม่ปลอดภัยออกจาก Chrome Web Store ประมาณ 500 ตัว

Duo Security มีตัวสแกน Chrome ชื่อว่า CXRcavator เพื่อตรวจสอบความปลอดภัยของส่วนขยาย เครื่องมือนี้ตรวจพบว่ามีส่วนขยายประมาณ 70 ตัวที่มีฟังก์ชันเหมือนๆ กัน สร้างมาจากขบวนการอาชญากรรมไซเบอร์ทีมเดียวกัน ใช้เทคนิคคุกกี้แบบเดียวกับโฆษณา (malvertising) หลุดรอดขึ้นไปบน Chrome Web Store ส่งผลกระทบต่อผู้ใช้ 1.7 ล้านราย

Firefox for Android เวอร์ชันยกเครื่องใหม่เริ่มเข้าสถานะการทดสอบแบบ Nightly และมีแผนจะออกรุ่นเสถียรช่วงกลางปีนี้

ล่าสุด Mozilla ประกาศแผนเรื่องส่วนขยาย (add-on) ของ Firefox for Android ตัวใหม่ว่าจะยังจำกัดมากๆ ในช่วงแรก

ณ ปัจจุบัน Firefox for Android ตัวใหม่รองรับส่วนขยายเพียงตัวเดียวคือ uBlock Origin แต่ Mozilla มีแผนจะรองรับส่วนขยายยอดนิยม Recommended Extensions ประมาณ 100 ตัว (เช่น NoScript, LastPass, HTTPS Everywhere, DownThemAll!, FoxyProxy) ในช่วงที่ออกรุ่นเสถียร

Mozilla และ Google ในฐานะสองผู้พัฒนาเว็บเบราว์เซอร์รายใหญ่ แบนส่วนขยาย (extension) จำนวนมากที่อาจสร้างปัญหาให้ผู้ใช้

Mozilla แบนส่วนขยายของ Firefox ไปเกือบ 200 ตัวด้วยเหตุผลต่างกันไป แต่ส่วนขยายจำนวน 129 ตัวมาจากบริษัทเดียวกันชื่อ 2Ring ที่มีพฤติกรรมดาวน์โหลดโค้ดจากเซิร์ฟเวอร์อื่นมารันอีกที ซึ่งขัดกับนโยบายของ Mozilla

ส่วนทีมงาน Chrome ประกาศว่าพบส่วนขยาย (แบบเสียเงิน) จำนวนมากที่มีพฤติกรรมละเมิดผู้ใช้งาน จนต้องปิดรับการส่งส่วนขยายแบบเสียเงินขึ้น Chrome Web Store ชั่วคราว เพื่อหาโซลูชันที่ดีกว่าในระยะยาว แต่ก็ไม่ได้ให้รายละเอียดมากนักว่ามีส่วนขยายใดบ้างที่เข้าข่าย

Microsoft Edge ยุค Chromium มีกำหนดออกรุ่นเสถียรให้ใช้งาน 15 มกราคม 2020 ทำให้ตอนนี้ไมโครซอฟท์เตรียมความพร้อม ด้วยการเปิดเว็บรวมส่วนขยาย (Addon) สำหรับ Edge ตัวใหม่ไว้รอแล้ว

ก่อนหน้านี้ เว็บรวมส่วนขยายของ Edge เปิดให้บริการมาสักระยะ แต่ยังระบุว่าเป็นส่วนขยายสำหรับผู้ทดสอบกลุ่ม Insider ตอนนี้เปลี่ยนสถานะเป็นเว็บไซต์สำหรับคนทั่วไปใช้งานแล้ว แต่ยังขึ้นสถานะ Beta อยู่

Mozilla ประกาศเตรียมปิดวิธีการติดตั้งส่วนขยายของ Firefox ที่เรียกว่าการทำ sideloading ด้วยเหตุผลเรื่องความปลอดภัย

ปกติแล้ว Firefox มีวิธีการติดตั้งส่วนขยายทั้งหมด 3 วิธี ดังนี้

Medium ขยายพรมแดนของตัวเองจากการเป็นแพลตฟอร์มสำหรับ "เขียน" บล็อก มาเป็นแพลตฟอร์มสำหรับ "อ่าน" บทความ ด้วยการออกส่วนขยาย Save to Medium ให้เราสามารถบันทึกหน้าเว็บจาก URL ใดๆ ก็ได้ (ไม่จำเป็นต้องอยู่บน Medium) เพื่อไปอ่านในภายหลังด้วยแอพ Medium

Medium บอกว่าทุกวันนี้มีผู้ใช้จำนวนมาก บันทึกบทความบน Medium ไว้อ่านเมื่อมีเวลาอยู่แล้ว จึงต้องการขยายบริการนี้ไปยังเว็บเพจใดๆ ก็ได้ โดยอาศัยตัวอ่านของแอพ Medium นั่นเอง (ลักษณะเดียวกับ Pocket หรือแอพตระกูล Read Later ตัวอื่นๆ)

ส่วนเสริมช่วยดาวน์โหลด DownThemAll! ออกรุ่นใหม่ ใช้เลขเวอร์ชั่น 4 ซึ่งสามารถทำงานบน Firefox Quantum ได้แล้ว และสามารถใช้งานทั้งบน Chrome และ Opera

หาติดตั้งได้ที่คลังส่วนเสริมของแต่ละเบราว์เซอร์ (Firefox , Chrome, Opera)

ทั้งนี้ DownThemAll! รุ่นนี้ไม่มีคุณสมบัติบางอย่างจากเวอร์ชั่นก่อนหน้า เนื่องจากนักพัฒนาพบข้อจำกัดการพัฒนาด้วย WebExtension API