Mozilla มีอายุครบรอบ 20 ปีแล้ว หลังการโอเพนซอร์สของ Netscape Navigator/Communicator ในวันที่ 31 มีนาคม 1998

การประกาศครั้งนั้นถือเป็นก้าวสำคัญของโลกโอเพนซอร์ส เพราะก่อนหน้านั้นวงการโอเพนซอร์สมีแต่ซอฟต์แวร์ที่เป็นโอเพนซอร์สตั้งแต่ต้น แต่การเกิดของ Mozilla เป็นการเปลี่ยนจากซอฟต์แวร์เชิงพาณิชย์แล้วเปิดซอร์สในภายหลัง และกลายเป็นต้นแบบของบริษัทอื่นๆ ที่ต้องการเปิดซอร์สบ้าง (เช่น Java หรือ StarOffice/OpenOffice) ถือเป็นจุดเริ่มต้นของการยอมรับโอเพนซอร์สในวงกว้าง

Mozilla ออก add-on สำหรับ Firefox ใหม่ในชื่อว่า Facebook Container ซึ่งระบบนี้ Mozilla ได้พัฒนามานับปีแล้ว โดยมีจุดประสงค์เพื่อปกป้องความเป็นส่วนตัวของผู้ใช้รวมถึงความปลอดภัยจากการติดตามของ Facebook ซึ่งมักจะมีเครือข่ายที่เอาไว้ติดตามผู้ใช้อยู่ตามเว็บไซต์ต่าง ๆ โดยโค้ดเหล่านี้จะคอยติดตามผู้ใช้แบบที่ไม่อาจรู้ตัว และไม่สามารถเลือกได้ว่าจะให้ส่งข้อมูลอะไรบ้าง

จากกรณีข้อมูลหลุดผู้ใช้ Facebook กับบริษัท Cambridge Analytica สร้างเสียงวิจารณ์อย่างกว้างขวาง

Mozilla ในฐานะองค์กรที่ผลักดันเรื่องความเป็นส่วนตัวของผู้ใช้เน็ต จึงประกาศหยุดลงโฆษณาบน Facebook ชั่วคราว ด้วยเหตุผลว่าค่าดีฟอลต์ของ Facebook อนุญาตให้แอพภายนอกเข้าถึงข้อมูลส่วนตัวของผู้ใช้มากเกินไป โดยครอบคลุมถึงประวัติการศึกษา สถานที่ทำงาน เมืองที่อาศัย และการโพสต์บน timeline

ผู้ใช้ Facebook จำนวนมากไม่เคยสนใจเปลี่ยนค่าเหล่านี้ และใช้ค่าดีฟอลต์ที่ Facebook กำหนดให้ ส่งผลให้เกิดความเสี่ยงที่ข้อมูลจะรั่วไหลโดยไม่รู้ตัว Mozilla จึงออกมาเรียกร้องให้ Facebook แก้ไขค่าดีฟอลต์นี้ และหยุดลงโฆษณาชั่วคราวจนกว่า Facebook จะยอมเปลี่ยน

Mozilla ได้ออกอัพเดต Firefox 59 ใหม่ โดยมีการปรับปรุงประสิทธิภาพทั้งด้านความเร็วและการใช้งาน มีฟีเจอร์สำคัญ เช่น

• คอนเทนต์ในหน้า Firefox Home จะโหลดเร็วขึ้น
• Race Cache With Network ช่วยในการดาวน์โหลดหน้าเว็บ โดยจะโหลดจากเครือข่ายโดยตรงหรือจะโหลดจากแคชบนฮาร์ดไดรฟ์ของผู้ใช้ก็ได้
• ปรับปรุงการเรนเดอร์กราฟิกโดยการใช้ Off-Main-Thread Painting หรือ OMTP สำหรับผู้ใช้ Mac (ส่วนผู้ใช้ Windows และ Linux ได้ฟีเจอร์นี้ไปแล้วใน Firefox 58)

Mozilla และ National Science Foundation ได้ร่วมมือกันจัดตั้งโครงการ Wireless Innovation for a Network Society (WINS) พร้อมสนับสนุนเงินรางวัลให้กับผู้ชนะ

โครงการ WINS นี้คือโครงการแข่งขันการใช้เทคโนโลยีเพื่อช่วยให้ประชาชนสามารถเชื่อมต่อระบบเครือข่ายได้ โดยมีการแข่งขันสองประเภท ประเภทแรกคือ off-the-grid เป็นการเชื่อมต่อในสถานการณ์ภัยพิบัติหรือเหตุฉุกเฉินใด ๆ และอีกประเภทคือ smart community networks จะเป็นการใช้ระบบโครงสร้างพื้นฐานเดิม แต่ขยายการเชื่อมต่อให้เข้าถึงพื้นที่ห่างไกลได้ดียิ่งขึ้น

Mozilla เปิดตัว Project Things โครงการพัฒนาเฟรมเวิร์คของซอฟต์แวร์และเซอร์วิสสำหรับการเชื่อมต่อระหว่างอุปกรณ์ Internet of Things เข้าด้วยกัน และเป็นมาตรฐานแบบเสรีที่ทุกคนสามารถใช้กับอุปกรณ์ IoT ของตัวเองได้โดยไม่ต้องพึ่งระบบจากบริษัทใหญ่ ๆ

ในโครงการ Project Things จะมี Things Gateway (ลักษณะเหมือน Amazon Echo, Apple TV หรือ Google Home ที่ใช้เป็นฮับของอุปกรณ์ IoT) สามารถติดตั้งเพื่อใช้งานกับอุปกรณ์ยอดนิยมอย่าง Raspberry Pi ได้ด้วย ซึ่งเมื่อตั้งค่าระบบแล้ว Things Gateway จะสามารถเชื่อมต่อเครือข่ายและเพิ่มอุปกรณ์ได้ทันที โดยจะมี URL ที่ปลอดภัยให้ผู้ใช้สามารถเข้าใช้งานและควบคุมอุปกรณ์จากที่ไหนก็ได้

สำหรับฟีเจอร์ที่น่าสนใจสำหรับ Things Gateway มีดังนี้

Mozilla ออก Firefox 58 ที่ปรับปรุงเรื่องความเร็วเพิ่มขึ้นอีกจาก Firefox 57

• เรนเดอร์กราฟิกด้วยใช้เทคนิคโยกไปใช้เธร็ดอื่นช่วยทำแทน (Off-Main-Thread Painting - OMTP) ส่งผลให้เฟรมเรตดีขึ้น (ยังมีเฉพาะบนวินโดวส์)
• ปรับปรุงการแคชจาวาสคริปต์ ส่งผลให้โหลดหน้าเว็บได้เร็วขึ้น
• ปรับปรุงเทคนิคการคอมไพล์จาวาสคริปต์เป็น WebAssembly
• Firefox Screenshots ปรับปรุงเพิ่มเติม แคปหน้าจอแล้วเข้า clipboard ทันที
• Firefox for Android ปรับปรุงหน้า bookmark เป็นแบบเต็มหน้าจอ และรองรับ Progressive Web Apps (PWA) ในการปักหมุดเว็บแอพลงยังหน้าโฮม

เราทราบกันดีว่า Firefox 57 เร็วขึ้นกว่าเดิมมาก แต่นั่นเป็นเพียงจุดเริ่มต้นเท่านั้น เพราะ Mozilla มีแผนปรับปรุงเอนจินอีกมาก และใน Firefox 58 ก็มีของใหม่ที่ช่วยให้การประมวลผล JavaScript เร็วขึ้นอีก

ที่ผ่านมา Firefox รองรับ WebAssembly หรือการคอมไฟล์ JavaScript เป็นไบนารีเพื่อให้ได้ประสิทธิภาพดีขึ้นกว่าเดิม ใน Firefox 58 จะปรับปรุงการคอมไพล์ WebAssembly โดยใช้เทคนิค 2 อย่างประกอบกัน

องค์กรภาพลักษณ์ดี เชิดชูความโปร่งใสอย่าง Mozilla กำลังโดนถล่มหนัก หลังแอบยัด "ส่วนขยาย" ที่เป็นโฆษณามาใน Firefox โดยไม่ได้รับความยินยอมจากผู้ใช้

มีผู้ใช้ Firefox จำนวนหนึ่งพบว่า จู่ๆ เบราว์เซอร์ของตัวเองก็มีส่วนขยายชื่อ Looking Glass โผล่ขึ้นมาเอง ทำให้เกิดความสงสัยว่าติดมัลแวร์หรือไม่ แต่แท้จริงแล้วมันคือส่วนขยายที่เป็นโฆษณา AR ของทีวีซีรีส์ Mr Robot ที่มีข้อตกลงกับ Mozilla นั่นเอง

ดีล Mozilla เลือกใช้ Yahoo เป็นเอนจินค้นหาหลักในปี 2014 ถือเป็นการเปลี่ยนแปลงสำคัญของวงการเบราว์เซอร์ เพราะ Mozilla ละทิ้ง Google ที่ใช้งานมานาน ย้ายไปใช้ Yahoo! โดยแลกกับค่าตอบแทนมหาศาล

อย่างไรก็ตาม ดีลนี้กลับล่มเร็วกว่าข้อตกลงเดิม 5 ปี เพราะ Yahoo ขายกิจการให้ AOL และเดือนที่แล้ว Firefox ก็เปลี่ยนเอนจินกลับมาเป็น Google โดยไม่มีรายละเอียดของการยกเลิกสัญญาว่าเป็นอย่างไร

ข่าวเล็กๆ ที่สอดแทรกมากับ Firefox 57 คือ Mozilla เปลี่ยนเอนจินค้นหาหลักจาก Yahoo! กลับมาเป็น Google Search อีกครั้ง

Mozilla เซ็นสัญญากับ Yahoo! ในปี 2014 เพื่อเป็นเอนจินค้นหาหลักในบางประเทศ (นอกจากนั้นยังมี Yandex และ Baidu) เป็นเวลานาน 5 ปี ซึ่งเป็นสัญญาที่สร้างรายได้มหาศาลแก่ Mozilla

Firefox 57 หรือ Firefox Quantum ซึ่งเป็น Firefox รุ่นปรับปรุงที่ Mozilla จะขอทวงบัลลังก์เบราว์เซอร์ด้วยการปรับปรุงทั้งเอนจินใหม่และหน้าตาแบบใหม่

Firefox Quantum นั้นถูกปรับปรุงเอนจินใหม่ เป็นผลจากโครงการ Quantum ซึ่งเป็นการยกเครื่องเอนจินใหม่ทั้งหมด เพื่อนำมาแทนเอนจิน Gecko ที่ใช้อยู่เดิม เขียนด้วยภาษา Rust โดย Mozilla เริ่มพัฒนาเอนจินตัวใหม่นี้มาตั้งแต่ปี 2013 ซึ่งมีการใช้เทคโนโลยีใหม่อย่างการประมวลผลแบบขนานบนซีพียูหลายตัว, การใช้จีพียูเข้ามาช่วยประมวลผล ผลลัพธ์คือเร็วขึ้น 2 เท่าเมื่อเทียบกับรุ่นก่อนหน้า (วัด benchmark ด้วย Speedometer 2.0)

Mozilla ประกาศพัฒนาระบบเฟรมเวิร์ค mixed reality ซึ่งเป็นการต่อยอดจาก WebVR ใหม่ในชื่อว่า WebXR API

ตอนนี้ Mozilla ได้จัดทำแบบร่าง WebXR API ไว้แล้ว โดยมาตรฐานใหม่นี้ออกมาเพื่อมีจุดประสงค์ให้เป็นมาตรฐานกลางสำหรับ AR และ VR ของเว็บ เพื่อจัดเทคโนโลยีเกี่ยวกับ reality ทั้งหลายที่มีอยู่ในทุกวันนี้ให้เป็นระเบียบแบบแผนให้นักพัฒนาสามารถสร้างเว็บเพียงเดียวใช้งานได้ตามแต่ละแพลตฟอร์มโดยไม่ต้องอิมพลีเมนต์แยก

ค่าย Mozilla มีคลังเอกสารสำหรับนักพัฒนาเว็บบน Firefox ชื่อว่า Mozilla Developer Network (MDN) มายาวนาน 12 ปี และถือเป็นแหล่งข้อมูลสำคัญสำหรับนักพัฒนาเว็บทั่วโลก มีคนเข้าเว็บเดือนละ 6 ล้านคน

ล่าสุด Mozilla ประกาศความร่วมมือกับไมโครซอฟท์ กูเกิล ซัมซุง และ W3C เพื่อพัฒนาให้ MDN กลายเป็นคลังเอกสารสำหรับนักพัฒนาเว็บที่ใช้ได้กับหลายเบราว์เซอร์ ไม่จำกัดแค่ Firefox เพียงรายเดียว เพื่ออำนวยความสะดวกให้นักพัฒนาเว็บที่ไม่ต้องไปดูเอกสารสำหรับเบราว์เซอร์แต่ละตัว มาที่ MDN ที่เดียวจบ

เมื่อปีที่แล้ว Firefox ประกาศจะหยุดซัพพอร์ต Windows XP และ Vista โดยจะย้ายจากรุ่นปกติมาเป็นรุ่นซัพพอร์ตระยะยาว (Extended Support Release: ESR) ซึ่งเป็นการการันตีว่าผู้ใช้จะได้รับการอัพเดตจนถึงเดือนกันยายน 2017 เป็นอย่างน้อย (ในครั้งนั้น Mozilla กล่าวว่าจะประเมินจำนวนผู้ใช้อีกครั้งก่อนตัดสินใจหยุดซัพพอร์ตถาวร)

รอบนี้ Mozilla ได้ประกาศอีกรอบว่า Firefox บน Windows XP และ Vista จะได้รับการอัพเดตด้านความปลอดภัยจนถึงเดือนมิถุนายน 2018 ซึ่งจะถือเป็นระยะสุดท้าย

Mozilla ออก Firefox 56 ตัวจริง ซึ่งเป็นเวอร์ชันสุดท้ายก่อนการอัพเกรดใหญ่เป็น Firefox Quantum

Firefox 56 มีของใหม่หลายอย่าง ได้แก่

จากที่ Mozilla ประกาศทวงบัลลังก์ด้วย Firefox 57 ปลายปีนี้ เอนจินใหม่เร็วกว่าเดิม ปรับหน้าตาใหม่ วันนี้ Firefox 57 เข้าสู่สถานะเบต้า พร้อมเปลี่ยนชื่อใหม่ (เฉพาะรุ่นนี้) เป็น Firefox Quantum

ที่มาของชื่อ Firefox Quantum มาจาก Project Quantum ที่เป็นการอัพเกรดเอนจินครั้งใหญ่ ผลคือมันทำงานได้เร็วขึ้นมาก จากสถิติของ Mozilla เองระบุว่ามันเร็วกว่า Firefox 52 ถึงสองเท่า และเร็วกว่า Chrome แบบรู้สึกได้ (ดูวิดีโอประกอบ) โดยที่ใช้หน่วยความจำน้อยกว่ากัน 30%

Mozilla ได้ออกอัพเดตแอพ Firefox บน iOS และ Focus บน Android โดยมีการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญดังนี้

Firefox บน iOS จะมาพร้อมกับฟีเจอร์ป้องกันการตามรอย โดยผู้ใช้ iOS 11 ที่ใช้ Firefox ทั้งบน iPhone และ iPad จะเปิดโหมดบล็อกโฆษณาโดยอัตโนมัติในโหมดท่องเว็บแบบส่วนตัว (โหมดบล็อกโฆษณานี้นำมาจาก Focus), เพิ่มฟีเจอร์ป้องกันการตามรอยในเบราว์เซอร์ปกติ, ปรับปรุงระบบซิงค์ข้อมูลกับเดสก์ท็อป จากเดิมที่ผู้ใช้ Firefox สามารถซิงค์ข้อมูลจากเดสก์ท็อปมายัง iOS ได้เท่ากัน ตอนนี้สามารถซิงค์กลับไปยังเดสก์ท็อปได้แล้วเช่นกัน

ส่วน Focus บน Android เพิ่มฟีเจอร์แท็บสำหรับการเปิดเว็บทีละหลายเว็บพร้อมกัน เนื่องจากเป็นฟีเจอร์ที่มีการเรียกร้องจากผู้ใช้เข้ามามาก

สัปดาห์ที่ผ่านมา Mozilla ออก Firefox 55 ที่ถึงแม้ยังไม่ใช่การเปลี่ยนแปลงใหญ่ใน Firefox 57 แต่ก็มีฟีเจอร์ใหม่ที่น่าสนใจดังนี้

เรื่องข่าวปลอมไม่ใช่ประเด็นที่ Google และ Facebook ต้องจัดการเพียงลำพังอีกต่อไป เพราะล่าสุด Mozilla ผู้สร้างเว็บบราวเซอร์ Mozilla Firefox ก็กระโดดเข้าร่วมด้วย โดยเปิดตัว MITI (Mozilla Information Trust Initiative) ทำเทคโนโลยี วิจัยแก้ปัญหาข่าวปลอมและข้อมูลผิดๆ บนโลกออนไลน์

สิ่งที่ Mozilla ระบุจะทำคือ

ช่วงหลายปีให้หลัง Firefox มีความนิยมลดลงมาก ดังจะเห็นได้จากส่วนแบ่งตลาดที่เหลือเพียงหลัก 10% ในขณะที่ Chrome โตวันโตคืน

แต่ล่าสุด Mozilla ประกาศว่าจะกลับมาทวงบัลลังก์อีกครั้ง ด้วย Firefox ที่ยกเครื่องใหม่ทั้งเอนจินและหน้าตา โดยจะเริ่มมีผลใน Firefox 57 ที่จะออกในเดือนพฤศจิกายนนี้

Mozilla ทดสอบฟีเจอร์ใหม่ให้กับ Firefox ผ่านโครงการ Test Pilot ที่ใช้ประเมินเสียงตอบรับของฟีเจอร์ใหม่ๆ ก่อนนำมาใช้งานจริง

ฟีเจอร์ใหม่ที่ทดสอบมีด้วยกัน 3 ตัว ดังนี้

จากข่าว Adobe เตรียมยุติ Flash ในปี 2020 เราเห็นท่าทีของ Chrome, Safari, Edge/IE ไปแล้ว

ฝั่งของ Firefox เคยประกาศแผนการเลิกใช้ Flash มาตั้งแต่ปีที่แล้ว แต่หลังจาก Adobe ประกาศข่าวอย่างเป็นทางการ Mozilla ก็ปรับเปลี่ยนแผนการเล็กน้อย ดังนี้

ปีที่แล้ว Mozilla เปิดตัว Project Quantum โครงการอัพเกรดเอนจินของ Firefox ครั้งใหญ่ ภายใต้ Project Quantum มีโครงการย่อยๆ หลายตัว ที่เริ่มใช้งานไปแล้วคือ Quantum Compositor ใน Firefox 53 ช่วยให้การแสดงผลกราฟิกของ Firefox ดึงพลังจากจีพียูได้ดีขึ้น

ล่าสุดใน Firefox 55 ที่กำลังจะออกในเร็วๆ นี้ จะเริ่มเห็นผลของโครงการอีกตัว Quantum Flow ที่ช่วยให้ Firefox ตอบสนองรวดเร็วขึ้น

Mozilla เปิดตัว Common Voice โครงการเก็บตัวอย่างเสียงแบบ crowdsource โดยเป้าหมายคือการเก็บเสียงให้ได้ครบ 1 หมื่นชั่วโมงในลักษณะเสียงหลายรูปแบบ และเปิดให้บุคคลทั่วไปใช้งานได้

สำหรับการสร้างฐานข้อมูลเสียงเพื่อทำการรู้จำเสียง สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ไม่ว่าจะเป็นแอพอย่างผู้ช่วยส่วนตัว หรือ speech-to-text ซึ่งทาง Mozilla หวังว่าจะมอบข้อมูลสาธารณะนี้ให้กับนักพัฒนาอิสระที่สามารถนำข้อมูลเหล่านี้ไปใช้ในการสร้างแอพได้ และในอนาคตมีแผนจะพัฒนาฐานข้อมูลให้ครอบคลุมสำเนียงและภาษาที่หลากหลายมากยิ่งขึ้น