Mozilla ออกอัพเดต Firefox เวอร์ชัน 99 มีของใหม่ดังนี้

• เมื่อเข้า ReaderMode สามารถใช้ปุ่มลัดสั่งอ่านออกเสียง โดยกด n
• เพิ่มการค้นหาอักษรที่มีเครื่องหมายกำกับเสียง (diacritic) ใน PDF viewer
• บน Linux จำกัด process ของเว็บคอนเทนต์ ไม่ให้เข้าถึง X Window (X11)
• รองรับ Autofill และจับภาพบัตรเครดิต สำหรับผู้ใช้ในเยอรมนีและฝรั่งเศส

ที่มา: Mozilla

Mozilla ออก Firefox 98 การเปลี่ยนแปลงสำคัญของเวอร์ชันนี้คือพฤติกรรมการดาวน์โหลดไฟล์ โดย Firefox จะเลิกถามแล้วว่าเราต้องการทำอะไรกับไฟล์นั้น

สิ่งที่เปลี่ยนคือ Firefox เลิกขึ้นหน้าต่างมาถามแล้ว แต่จะทำตามค่าดีฟอลต์ที่เราตั้งไว้สำหรับไฟล์นั้น (เช่น เปิดด้วย Firefox, เปิดด้วยโปรแกรมอื่น, เซฟลงดิสก์) ผู้ใช้สามารถเปลี่ยนค่าได้เองใน Settings/Preferences

กูเกิลและ Mozilla ร่วมกันออกประกาศเตือนสำหรับนักพัฒนาและผู้ดูแลเว็บไซต์ เนื่องจากทั้งเบราว์เซอร์ Chrome และ Firefox กำลังเข้าสู่เลขเวอร์ชัน 3 หลัก คือ 100 ในเวลาอันใกล้นี้

ปัญหาสำคัญที่ทำให้ทั้งสองบริษัทออกมาประกาศ คือเว็บไซต์อาจใช้วิธี parsing ตัวเลขเวอร์ชันเบราว์เซอร์ที่ส่งมาจาก User Agent (UA) โดยฮาร์ดโค้ดเป็นเลข 2 หลักเอาไว้ ซึ่งขั้นตอนนี้ใช้สำหรับการตรวจสอบความเข้ากันของเบราว์เซอร์กับเว็บไซต์ เมื่อค่าตัวเลขเปลี่ยนเป็น 3 หลัก ก็อาจเกิดปัญหาได้ ซึ่งปัญหานี้ก็เคยเกิดขึ้นเมื่อ 12 ปีที่แล้ว ตอนเบราว์เซอร์ขยับเลขเวอร์ชันเป็น 2 หลักที่เวอร์ชัน 10

กำหนดการออกอัพเดตเวอร์ชัน 100 ของทั้งสองเบราว์เซอร์เป็นดังนี้

Firefox ออกอัพเดตเวอร์ชัน 97 มีของใหม่คือรองรับ scrollbar แบบใหม่บน Windows 11 และปรับปรุงการทำงานบน macOS ให้รวดเร็วขึ้น

ในเวอร์ชันนี้มีการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญคือ ฟีเจอร์เปลี่ยนธีมสีที่เรียกว่า colorway ซึ่งออกมาตั้งแต่ Firefox เวอร์ชัน 94 ได้ถูกถอดออกไปในเวอร์ชัน ซึ่งเป็นไปตามที่ Firefox บอกก่อนหน้านี้ว่าจะมีให้ใช้งานแบบจำกัดเวลา ซึ่งหากผู้ใช้งานเลือกสีใดไว้ก่อนหน้า สีนั้นก็จะมีอยู่ให้ใช้งานต่อไป แต่ถ้าไม่ได้เลือกไว้ เวอร์ชัน 97 ก็มี colorway ชุดใหม่ให้เลือก 6 สีสันใน add-ons manager (นี่มันอะไรกันครับเนี่ย?)

ที่มา: Mozilla

Mozilla ประกาศหยุดเลิกทำ Firefox Reality เว็บเบราว์เซอร์สำหรับแว่น VR ที่เริ่มทำในปี 2018 โดยจะยกโครงการให้บริษัท Igalia ทำต่อภายใต้ชื่อใหม่ว่า Wolvic

Igalia เป็นบริษัทซอฟต์แวร์โอเพนซอร์สจากสเปนที่เชี่ยวชาญการพัฒนาเบราว์เซอร์แบบคัสตอม โดยใช้เอนจินหลากหลายทั้ง WebKit, Blink/Chromium, Firefox/Gecko/Servo เน้นไปที่งานสาย embeded (บริษัทเพิ่งออกเบราว์เซอร์ชื่อ Balena ที่ใช้ WebKit)

มีรายงานว่าผู้ใช้ Firefox ทั้งบน Windows และ macOS พบปัญหาไม่สามารถโหลดเว็บไซต์ขึ้นมาได้ ในช่วงบ่ายที่ผ่านมาตามเวลาในไทย คาดว่าสาเหตุมาจากปัญหาการเชื่อมต่อวนลูปใน HTTP/3 ซึ่งมีรายงานใน Bugzilla โดยสถานะของปัญหาตอนนี้ได้ถูกแก้ไขแล้ว

ทั้งนี้ผู้ใช้งานสามารถสั่งปิดการทำงานของ HTTP/3 ได้ใน about:config และสั่งปิดการทำงานของ network.http.http3.enabled

ปัญหานี้ไม่พบบน Firefox เวอร์ชัน iOS เนื่องจากใช้ WebKit

อัพเดต: Firefox ยืนยันปัญหาดังกล่าว และระบุว่าได้แก้ไขแล้วตั้งแต่เวลา 20:06น. ตามเวลาในไทย

Mozilla ออก Firefox 96 ตามรอบการออกทุก 6 เดือน เวอร์ชันนี้มีการเปลี่ยนแปลงไม่เยอะนัก ได้แก่

• ปรับปรุงเรื่อง noise-suppression และ auto-gain-control ให้เสียงดีขึ้นเล็กน้อยตอนคุยวิดีโอคอลล์
• ลดโหลดการทำงานของเธร็ดหลักของตัวเบราว์เซอร์
• เริ่มเปิดใช้ Cookie Policy: Same-Site=lax เป็นค่าดีฟอลต์ ลดการโจมตีแบบ Cross-Site Request Forgery (CSRF)
• บน macOS แก้บั๊กกด Cmd+click ลิงก์บน Gmail แล้วไม่เปิดในแท็บใหม่

ที่มา - Mozilla

Mozilla ประกาศเพิ่มฟีเจอร์ Total Cookie Protection ให้ Firefox Focus เบราว์เซอร์เน้นความเป็นส่วนตัวบน Android เพื่อจำกัดความสามารถในการติดตามข้ามไซต์และปกป้องความเป็นส่วนตัวของผู้ใช้งาน

Total Cookie Protection เป็นฟีเจอร์ของ Mozilla ที่ออกแบบมาเพื่อหยุดไม่ให้คุกกี้ติดตามผู้ใช้งานเว็บไซต์ โดยไอเดียคือการทำโหลเก็บคุกกี้ (cookie jar) ที่แยกกันระหว่างไซต์ ดังนั้นทุกครั้งที่เว็บไซต์หรือคอนเทนต์จาก third-party ฝังคุกกี้ลงเบราว์เซอร์ Firefox Focus จะกำหนด cookie jar อันใหม่ขึ้นมาสำหรับไซต์หนึ่ง ทำให้คุกกี้จากแต่ละไซต์ไม่สามารถไปเก็บข้อมูลจากไซต์อื่นได้

ดิสโทร Linux Mint ประกาศเซ็นสัญญา "เชิงพาณิชย์" กับ Mozilla เพื่อใช้ Firefox เป็นดีฟอลต์เบราว์เซอร์ในแบบที่ Mozilla ต้องการ

ในอดีต Linux Mint ใช้วิธีนำซอร์สโค้ดของ Firefox มาคัสตอมเอง ปรับค่าคอนฟิกต่างๆ โดยเฉพาะการเปลี่ยนหน้าเริ่มต้นเป็น https://www.linuxmint.com/start/ และใช้เสิร์ชเอนจินที่เป็นพาร์ทเนอร์กับ Mint (เช่น Yahoo, DuckDuckGo)

ภายใต้สัญญาใหม่ Linux Mint จะใช้ Firefox เวอร์ชันของ Mozilla เอง ซึ่งให้ประสบการณ์ใช้งานเหมือนกับบน OS อื่นๆ ซึ่ง Mint ระบุว่าลดภาระการดูแลแพ็กเกจ Firefox ของตัวเองลงด้วย การเปลี่ยนแปลงจะมีผลใน Firefox 96 เป็นต้นไปบน Linux Mint 19x, 20, 20.1, 20.2 และ LMDE 4 ส่วน Linux Mint 20.3 ตัวใหม่ล่าสุดเปลี่ยนมาใช้ Firefox ตัวใหม่เรียบร้อยแล้ว

Mozilla เผยสถิติการใช้งานส่วนขยาย (extension) ของ Firefox ประจำปี 2021 มีการติดตั้งส่วนขยายไปทั้งหมด 109.5 ล้านครั้ง และธีมจำนวน 17.3 ล้านครั้ง (นับตามจำนวน install ต่อเครื่อง) รวม 127 ล้านการติดตั้ง คิดเป็นสัดส่วน 1/3 ของผู้ใช้ Firefox ทั้งหมดประมาณ 400 ล้านคน

ส่วนขยายยอดนิยมอันดับหนึ่งคือ AdBlock Plus มีผู้ใช้เฉลี่ยต่อวัน 6.13 ล้านคน ตามมาด้วย uBlock Origin ที่ 5 ล้านคน โดย uBlock Origin ได้รับความนิยมเพิ่มอย่างรวดเร็ว และถ้ายังสร้างโมเมนตัมได้ต่อเนื่อง อาจแซงหน้า Adblock Plus ได้่สำเร็จในช่วงต้นปี 2022

Firefox ออกอัพเดตเวอร์ชัน 95 มีของใหม่คือ เทคโนโลยี RLBox ที่แยกส่วนการทำงานไลบรารีภายนอก ทำให้การใช้งานปลอดภัยมากขึ้น นอกจากนี้ Firefox ตั้งแต่เวอร์ชันนี้เป็นต้นไป สามารถดาวน์โหลดจาก Microsoft Store ได้แล้วทั้ง Windows 10 และ Windows 11

ของใหม่อื่น ได้แก่ ลดการใช้งานซีพียูบน macOS และ WindowServer, ลดการใช้พลังงานของซอฟต์แวร์ถอดรหัสเวลาเล่นวิดีโอบน macOS โดยเฉพาะโหมดเต็มจอ รวมทั้งในบริการสตรีมมิ่งอย่าง Netflix, ย้ายปุ่ม Picture-in-Picture สลับซ้าย-ขวาได้ และเปิดใช้ Site Isolation กับผู้ใช้งานทุกคน

Mozilla เผยข้อมูลของ RLBox เทคนิคการทำ sandbox แบบใหม่ที่จะเริ่มใช้ใน Firefox 95 โดยเป็นความร่วมมือกับงานวิจัยของมหาวิทยาลัย UC San Diego และ University of Texas

เว็บเบราว์เซอร์ยุคปัจจุบันมีการทำ sandbox ห่อหุ้มเว็บไซต์ไว้ในโพรเซสของตัวเอง ป้องกันไม่ให้เว็บอันตรายสามารถเข้าถึงเว็บอื่นๆ หรือออกมาสร้างอันตรายนอกเบราว์เซอร์ได้

Mozilla บอกว่าเมื่อห่อหุ้มเว็บเพจได้แล้ว เป้าหมายต่อไปคือการแยกคอมโพเนนต์แต่ละส่วนของเบราว์เซอร์ ไม่ให้มายุ่งเกี่ยวกันได้ (เช่น แยกโพรเซสประมวลผลวิดีโอออกมา ไม่ต้องยุ่งกับเบราว์เซอร์หลัก) โดยเฉพาะไลบรารีภายนอกที่อาจมีช่องโหว่ แต่ Mozilla ไม่สามารถควบคุมคุณภาพของโค้ดได้เอง (ปํญหา supply-chain attack ที่เกิดขึ้นบ่อยในช่วงหลัง)

Mozilla ประกาศปิด Firefox Lockwise แอพจัดเก็บรหัสผ่านบนมือถือ Android/iOS มีผลวันที่ 13 ธันวาคม 2021

Firefox Lockwise เป็นบริการที่แยกออกมาจากตัวจัดเก็บรหัสผ่านของ Firefox โดย Mozilla หวังให้เป็นบริการเสริมเพื่อสร้างรายได้ใหม่ๆ แต่สุดท้ายก็เข็นไม่ขึ้นในฐานะบริการแยกต่างหาก จนต้องตัดสินใจปิดตัว

ส่วนบริการจัดเก็บรหัสผ่านของ Firefox ยังใช้งานได้ตามปกติ ทั้งบนเดสก์ท็อปและบนมือถือ

Mozilla นำ Firefox ขึ้นบน Microsoft Store ของ Windows 11 ตามที่ประกาศไว้ ทำให้ตอนนี้ Microsoft Store มีเบราว์เซอร์ชื่อดัง (ไม่นับ Edge) แล้วสองตัวคือ Opera และ Firefox

Mozilla บอกว่าเดิมทีนโยบายของไมโครซอฟท์คือ บังคับให้เบราว์เซอร์ต้องใช้เอนจินแสดงผลที่มากับวินโดวส์เท่านั้น แต่เมื่อไมโครซอฟท์ปรับนโยบายให้เปิดกว้างขึ้น สามารถใช้เอนจินใดๆ ก็ได้ ทำให้ Mozilla ปรับตัวตาม และส่ง Firefox ขึ้น Microsoft Store เพื่อเป็นอีกทางเลือกหนึ่งในการดาวน์โหลด

Mozilla ออก Firefox 94 มีฟีเจอร์ใหม่ที่เป็นนวัตกรรมของวงการเบราว์เซอร์คิอ Colorway เปลี่ยนธีมสีของเบราว์เซอร์ได้ ตอบสนองอารมณ์ (mood) ของผู้ใช้ในแต่ละวัน

Mozilla บอกว่า Firefox มีระบบธีมอยู่แล้ว แต่เลือกใช้คำว่า Colorway เพื่อให้เป็นคำใหม่ สะท้อนถึงชีวิตประจำวันของผู้ใช้ มีความหมายมากกว่าการเปลี่ยนธีมแบบเดิม (เขาพูดแบบนี้จริงๆ นะ)

ของใหม่ใน Firefox 93 ที่เริ่มทดสอบกับผู้ใช้ในสหรัฐอเมริกาคือ Firefox Suggest หรืออธิบายง่ายๆ ว่าเป็นโฆษณาในแถบ Address Bar ของ Firefox

ปกติแล้วเวลาเราพิมพ์คำค้นในช่อง Address Bar โดยยังไม่กด enter จะเห็นคำแนะนำจาก Firefox (อิงจากประวัติการท่องเว็บของเราเอง) หรือเอนจินค้นหาที่เลือก (เช่น Google)

สิ่งที่เพิ่มเข้ามาคือ Firefox Suggest จะเพิ่มตัวเลือกแนะนำจากพาร์ทเนอร์ (จากภาพตัวอย่างคือ Lonely Planet) และ Wikipedia (ส่วนนี้ Firefox ไม่ได้เงิน) เข้ามาด้วย

Mozilla ออก Firefox 93 มีการเปลี่ยนแปลงสำคัญคือฟีเจอร์ Tab Unloading ถ้า Firefox ตรวจพบว่าแรมใกล้หมด จะอันโหลดแท็บที่ไม่ใช้งาน ณ ขณะนั้นออกจากหน่วยความจำเพื่อป้องกันไม่ให้แครช และหากเราสลับกลับมายังแท็บนั้น ก็จะเป็นการโหลดแท็บใหม่อีกครั้ง ฟีเจอร์นี้เปิดใช้แล้วบนวินโดวส์ ส่วนแมคกับลินุกซ์จะตามมาในอนาคต

Mozilla บอกว่าฟีเจอร์นี้จะช่วยคนที่เปิดแท็บทิ้งไว้เยอะๆ บนเครื่องที่ทรัพยากรน้อย จะเจอปัญหาการแครชน้อยลง ส่วนกระบวนการเลือกว่าจะอันโหลดแท็บไหนก่อน จะวัดจากแท็บที่ไม่ใช้งานเป็นเวลานานที่สุดก่อน และใน Firefox 94 จะเพิ่มหน้า about:unloads เพื่อแสดงข้อมูลการอันโหลดแท็บให้เห็น

Mozilla เผยอัพเดตเกี่ยวกับ Firefox สามเรื่องใหญ่ ๆ โดยมี Firefox Focus, Firefox for Mobile และ Firefox for Windows

สำหรับเรื่องแรก Firefox Focus เบราว์เซอร์เน้นความเป็นส่วนตัวจาก Mozilla จะปรับโฉมใหม่ โดยเพิ่มสีใหม่, โลโก้ใหม่ และธีมมืด พร้อมฟีเจอร์ชอร์ทคัทสำหรับเข้าเว็บไซต์ที่ใช้งานบ่อย ๆ, เพิ่มไอคอนรูปโล่ให้ผู้ใช้กดเปิดหรือปิด individual tracker จากช่องค้นหา และเพิ่ม global counter เพื่อแสดงว่าบล็อค tracker ไปแล้วกี่ตัว

ถัดมาเป็นเรื่องของ Firefox for Mobile ทาง Mozilla ได้เพิ่มฟีเจอร์ใหม่ดังนี้

Firefox เริ่มทดสอบการเปลี่ยนเครื่องมือค้นหาดีฟอลต์เป็น Bing กับผู้ใช้สัดส่วน 1% บนเดสก์ท็อป โดยไม่ได้อธิบายสาเหตุแน่ชัด

Firefox มีการทดลองฟีเจอร์ใหม่ๆ กับผู้ใช้กลุ่มเล็กๆ อยู่เสมอ (เช็คได้จากหน้า about:studies) เช่น การทดสอบ HTTP/3, Site Isolation หรือการปิดปุ่ม F12 เพื่อป้องกันการเปิด Developer Tools โดยไม่ตั้งใจ การทดสอบเปลี่ยนเครื่องมือค้นหาเป็น Bing ก็ทำผ่านช่องทางนี้

Mozilla ออก Firefox 92 เวอร์ชันนี้มีการเปลี่ยนแปลงไม่เยอะนัก ได้แก่

• การเล่นวิดีโอบน Firefox รองรับการแสดงสีแบบ full-range color level
• Firefox บน macOS เพิ่มเมนู File > Share ที่ใช้เมนูแชร์ของตัว OS แล้ว
• รองรับไฟล์ภาพที่มีโพรไฟล์สีแบบ ICC v4 บน macOS
• รองรับ HTTPS resource records (RR) ให้การเชื่อมต่อ HTTPS ปลอดภัยขึ้น

ที่มา - Mozilla

ปัจจุบัน เลขเวอร์ชันของ Firefox คือ 91 แต่ถ้าดูจากการเร่งออกเวอร์ชันใหม่ทุก 4 สัปดาห์ เราจะเห็น Firefox เวอร์ชัน 100 ในเดือนมีนาคม 2022

ลำพังเลขเวอร์ชันอย่างเดียวคงไม่มีผลในการใช้งานมากนัก แต่เว็บเบราว์เซอร์ต้องใส่เลขเวอร์ชันลงใน user agent string ที่ส่งให้ฝั่งเว็บไซต์-เว็บเซิร์ฟเวอร์ทราบด้วย การขยับเลขเวอร์ชันจาก 2 หลักเป็น 3 หลักจึงอาจส่งผลกระทบต่อเว็บไซต์ที่ไม่ได้เตรียมตัวเรื่องนี้ไว้

Firefox ออกเวอร์ชัน 91 มีของใหม่ดังนี้

จากข้อมูลของ Mozilla เอง สถิติผู้ใช้งานต่อเดือนของ Firefox เวอร์ชันเดสก์ท็อปในเดือนกรกฎาคม 2021 ลดลงเหลือ 197 ล้านคนต่อเดือนแล้ว ลดลงจากสถิติในเดือนธันวาคม 2018 ที่มีผู้ใช้ 244 ล้านคนต่อเดือน เท่ากับว่าในระยะเวลาเกือบ 3 ปี ผู้ใช้ Firefox หายไปถึง 46 ล้านคน หรือประมาณ 1/5 ของฐานผู้ใช้เดิม

ส่วนเหตุผลที่ Firefox มีผู้ใช้ลดลงอย่างมากยังเป็นที่ถกเถียงกันต่อไป (ข่าวนี้เขียนด้วย Chrome)

ที่มา - Firefox User Activity, Gizmodo, Reddit

Mozilla ถอด FTP ออกจาก Firefox 90 อย่างเป็นทางการ ตามที่ประกาศไว้เมื่อเดือนเมษายน โดยก่อนหน้านี้ก็ปิดเป็นค่าเริ่มต้นตั้งแต่ Firefox 88 แต่ยังมีออปชั่นให้เปิดกลับมาได้

FTP นับเป็นโปรโตคอลดั้งเดิมของอินเทอร์เน็ต โดยตัวมันเองเกิดตั้งแต่ปี 1971 มาก่อน TCP/IP เสียอีก ในปีนี้ FTP ก็มีอายุครบ 50 ปีแล้ว แม้ว่ายุคหลังจะมีโปรโตคอลเพิ่มความปลอดภัย เช่น FTPS และ SFTP เข้ามาทดแทน แต่ก็ได้รับความนิยมจำกัด การแชร์ไฟล์สำหรับผู้ใช้ส่วนมากยังคงแชร์ไฟล์ผ่าน HTTP/HTTPS เป็นหลัก

Chrome นั้นหยุดรองรับ FTP ไปตั้งแต่ Chrome 88 ที่ออกช่วงต้นปี 2021 ที่ผ่านมา หลังจากมีออปชั่นให้เปิดกลับมาใช้ได้ตั้งแต่ Chrome 77

Firefox ออกเวอร์ชัน 90 มีของใหม่ไม่เยอะนัก การเปลี่ยนแปลงสำคัญคือ Firefox สามารถอัพเดตตัวเองแบบเบื้องหลัง (background update) โดยไม่ต้องเปิด Firefox ก็ได้ ตอนนี้ยังรองรับเฉพาะบนวินโดวส์เท่านั้น

ของใหม่อีกอย่างคือ SmartBlock 2.0 ป้องกันการตามรอยให้ดีขึ้น บล็อคการตามรอยโดยที่ยังใช้งาน Facebook Login ได้, เมนูคลิกขวา "Open Image in New Tab" เปลี่ยนมาเปิดภาพในแท็บเบื้องหลังแทนแล้ว