Eclipse IDE ปัจจุบันออกเวอร์ชันใหม่ทุกไตรมาส ออกเวอร์ชัน 2021-06 มีการเปลี่ยนแปลงสำคัญคือ
นอกจากตัวโปรแกรมแล้ว องค์กรแม่คือ Eclipse Foundation ที่ปัจจุบันมีโครงการในสังกัดมากขึ้น ยังได้ตั้งคณะทำงาน Eclipse IDE Working Group ขึ้นมาเพื่อโฟกัสกับกระบวนการพัฒนาตัว Eclipse IDE ชัดเจนกว่าเดิม โดยมีสมาชิกเป็นตัวแทนจากบริษัทใหญ่ๆ เช่น IBM, SAP, VMware, Renesas อยู่ในคณะทำงานด้วย
Terraform ซอฟต์แวร์ที่ใช้กำหนดคอนฟิกเซิร์ฟเวอร์ด้วยแนวคิด infrastructure as code ออกเวอร์ชัน 1.0 ถือเป็นก้าวสำคัญนับจากออกเวอร์ชันแรกในปี 2014
Terraform พัฒนาโดยบริษัท HashiCorp ในซานฟรานซิสโก (บริษัทชื่อญี่ปุ่น เพราะผู้ก่อตั้งเป็นลูกครึ่งญี่ปุ่น-สหรัฐ) ที่โด่งดังจากการสร้าง Vagrant ซอฟต์แวร์ด้าน virtualization มาก่อน
แนวคิดของ Terraform คือการเขียนคอนฟิกเป็นโค้ด (declarative configuration files) ที่เรียกว่าภาษา HashiCorp Configuration Language (HCL) เพื่อให้ซอฟต์แวร์อ่านไฟล์เหล่านี้ได้ ทำงานอัตโนมัติได้ ช่วยให้การจัดการเครื่องจำนวนมากๆ ง่ายขึ้น ลดความผิดพลาดของมนุษย์ลง (ซอฟต์แวร์ตัวอื่นๆ ในลักษณะเดียวกันคือ Chef, Puppet, Ansible เป็นต้น)
ถึงแม้โลกแห่งการแชทพัฒนาไปไกลเท่าไร แต่ระบบแชทแบบดั้งเดิมคือ Internet Relay Chat (IRC) ก็ยังมีคนใช้อยู่มาก โดยเฉพาะชุมชนโอเพนซอร์สที่เติบโตมาในช่วงเดียวกับยุค IRC ทำให้เหล่านักพัฒนาสายโอเพนซอร์สนิยมตั้งห้องคุยกันใน IRC
เครือข่ายเซิร์ฟเวอร์ IRC ที่ได้รับความนิยมมายาวนานกว่า 20 ปีคือ Freenode ที่บริหารโดยอาสามัครภาคเอกชน แต่ในรอบเดือนที่ผ่านมา ก็มีความขัดแย้งในชุมชน Freenode จนสต๊าฟส่วนใหญ่ลาออกมาตั้งเครือข่ายเซิร์ฟเวอร์ใหม่ Libera Chat กันแทน และโครงการโอเพนซอร์สดังๆ ก็ย้ายหนีจาก Freenode กันเกือบหมด
ทีมงาน XgeneCloud โครงการโอเพนซอร์สสำหรับสร้าง API จากฐานข้อมูล เปิดตัวซอฟต์แวร์ใหม่คือ NocoDB ซอฟต์แวร์เลียนแบบ AirTable โดยใช้ฐานข้อมูลใดก็ได้
ตัว NocoDB รองรับเอนจินด้านหลังเป็น MySQL, PostgreSQL, SQL Server, sqlite, และ MariaDB ฟีเจอร์หลักคือการแปลงฐานข้อมูลให้เป็นสเปรดชีทเพื่อให้ผู้ใช้ทั่วไปทำงานได้ง่าย'
ฟีเจอร์อื่นๆ ของ NocoDB เช่น การแปลงข้อมูลเป็น Kanban, ปฎิทิน, ออกแบบฟอร์มสำรวจความเห็น สามารถแปลงข้อมูลทั้งหมดเพื่อใช้งานผ่าน API แบบ REST หรือแบบ GraphQL ก็ได้
สามารถดาวน์โหลดได้จาก GitHub หรือรันผ่าน Docker สัญญาอนุญาตเป็นแบบ AGPL ทำให้ต้องเปิดเผยส่วนที่แก้ไขหากเปิดให้บริการภายนอกองค์กร
โปรแกรมวาดภาพแบบเวกเตอร์ Inkscape ออกเวอร์ชัน 1.1 ถือเป็นการอัพเกรดใหญ่ครั้งแรกนับจาก Inkscape 1.0 เมื่อเดือนพฤษภาคม 2020 มีของใหม่หลายอย่างดังนี้
AlmaLinux หนึ่งในโครงการดิสโทรทดแทน CentOS ออกรุ่น 8.4 ตามหลัง RHEL 8.4 มาอย่างรวดเร็ว
นอกจาก AlmaLinux แล้ว เรายังมีทางเลือกอื่นๆ ใช้ทดแทน RHEL เวอร์ชันของ Red Hat อีก เช่น Oracle Linux ก็ออกเวอร์ชัน 8.4 มาพร้อมกัน ส่วน RockyLinux โครงการของผู้ก่อตั้ง CentOS ที่เริ่มต้นช้ากว่า เพิ่งออกรุ่นทดสอบเป็น 8.3 Beta อยู่ ณ ตอนนี้
การที่โครงการทดแทนทั้ง AlmaLinux และ Oracle Linux สามารถกลับมาออกเวอร์ชันเทียบ RHEL 8.4 ได้ในเวลาเพียงไม่กี่วัน ถือเป็นสัญญาณดีของผู้ใช้ CentOS เดิมว่าชีวิตยังมีทางออกอยู่
ไมโครซอฟท์ประกาศเปิดซอร์สโครงการ ebpf-for-windows นำ eBPF ที่เป็นการรันโค้ดภายใน sandbox ในเคอร์เนลเพื่อการดึงค่าต่างๆ ออกจากเคอร์เนลมาใช้บนวินโดวส์
eBPF (Extended Berkeley Packet Filter) เป็นส่วนย่อยของเคอร์เนลลินุกซ์ที่เปิดทางให้ผู้ใช้ส่งโค้ดเข้าไปรันในเคอร์เนลโดยตรง โดยก่อนรันจะมีการตรวจสอบความปลอดภัย และยืนยันว่าโปรแกรมไม่ทำงานนานเกินไป (เช่น ไม่มี loop)
ทีมวิศวกร Instagram เปิดเผยซอร์สโค้ดโครงการ Cinder ซึ่งเป็นการ fork ตัว CPython (Python เวอร์ชันหลักที่เราใช้กันทั่วไป) ให้มีประสิทธิภาพสูงขึ้นกว่าเดิม
Cinder เป็นโครงการภายในของ Instagram ที่นำ CPython 3.8 มาปรับแต่งหลายด้าน เช่น bytecode inline caching, eager evaluation of coroutines, method-at-a-time JIT และการลองทำ Static Python ทั้งหมดเพื่อให้ประสิทธิภาพดีขึ้นกว่าเดิม
Pyston โครงการภาษาไพธอนประสิทธิภาพสูงที่เริ่มต้นโครงการโดย Dropbox เมื่อปี 2014 กลับมาพัฒนาและเปิดซอร์สอีกครั้งในเวอร์ชั่น 2.2 หลังจากทาง Dropbox ทิ้งโครงการไปเมื่อปี 2017 ทีมงานตัดสินใจออกมาตั้งบริษัทแยกเพื่อให้บริการซัพพอร์ตในปี 2020
Pyston เป็นรันไทม์ไพธอนที่มี C API เข้ากันได้กับโครงการหลัก ทำให้สามารถใช้แพ็กเกจหลักๆ ได้ทันทีผ่านทางคำสั่ง pip-pyston3
ตัวโครงการรองรับภาษาไพธอนเวอร์ชั่น 3.8
Red Hat เตรียมเปิดซอร์ส StackRox ซอฟต์แวร์ความปลอดภัย Kubernetes ที่ซื้อกิจการมาในเดือนมกราคม 2021
ซอฟต์แวร์ของ StackRox จะกลายมาเป็นโครงการต้นน้ำของ Red Hat Advanced Cluster Security for Kubernetes ที่เป็นผลิตภัณฑ์จับลูกค้าองค์กรแบบคิดเงิน ของ Red Hat (ลักษณะจะคล้าย Fedora ที่เป็นฐานของ RHEL)
อุตสาหกรรมเกมในช่วงหลังนิยมใช้คลาวด์เป็น backend กันมากขึ้น และผู้ให้บริการคลาวด์เองก็เริ่มออกบริการ-ซอฟต์แวร์มาจับตลาดบริษัทเกมเช่นกัน
กรณีล่าสุดคือ Google Cloud ร่วมกับ 2K Games เปิดตัวซอฟต์แวร์ชื่อ Open Saves เอาไว้จัดการระบบสตอเรจของเกมบนคลาวด์
ปัญหาเกิดจากสตอเรจบนคลาวด์มีให้เลือกหลากหลาย ทั้งแบบแคชระยะสั้น, ข้อมูลเชิงโครงสร้าง (structured), ข้อมูลแบบวัตถุ (object) ทำให้นักพัฒนาเกมอาจเจอปัญหาเลือกไม่ถูก ซึ่งส่งผลต่อประสิทธิภาพ-ต้นทุนค่าสตอเรจ
กูเกิลกับ 2K จึงพัฒนา Open Saves เป็นตัวคั่นกลาง คอยเลือกสตอเรจให้เหมาะสมกับข้อมูลแต่ละประเภทโดยอัตโนมัติ เช่น เลือกชนิดของแคชให้โดยอิงจากขนาดข้อมูล-ความถี่ในการเรียกใช้
Fedora ออกเวอร์ชัน 34 ของใหม่ที่สำคัญดังนี้
ช่วงหลังเราเห็นความนิยมใช้ภาษา Rust ทดแทน C ด้วยเหตุผลด้านความปลอดภัย เพราะมีฟีเจอร์ memory safety ที่ตัวภาษาเอง ตัวอย่างที่สำคัญคือ Android จะเริ่มใช้ Rust เขียนบางส่วนของ OS แล้ว
ถ้าไม่นับระดับของ OS โครงการหนึ่งที่เป็นหัวหอกในเรื่องนี้คือ Rustls ไลบรารีที่เขียนขึ้นมาใช้แทน OpenSSL ซึ่งเป็นไลบรารีสำคัญของโลกซอฟต์แวร์ เพราะถูกใช้ในการเชื่อมต่อแบบปลอดภัย (SSL/TLS) แต่ตัว OpenSSL เขียนด้วย C จึงมีบั๊กหรือช่องโหว่หน่วยความจำอยู่มาก ตัวอย่างที่โดดเด่นคือ กรณีของบั๊ก Hearthbleed ที่สร้างผลกระทบไปทั่วโลกในช่วงปี 2014
Confluent Inc. บริษัทที่อยู่เบื้องหลังการพัฒนา Apache Kafka ยื่นเอกสารต่อ กลต. สหรัฐ เพื่อเตรียมเข้าขายหุ้น IPO แล้ว
Apache Kafka เป็นซอฟต์แวร์จัดการ event streaming (บ้างก็เรียก data pipeline) เพื่อนำข้อมูลปริมาณมากๆ เข้าระบบอย่างรวดเร็ว ตัวซอฟต์แวร์เริ่มพัฒนาโดยทีมวิศวกรของ LinkedIn ช่วงปี 2011 ก่อนเปิดเป็นโอเพนซอร์ส และยกให้ Apache Software Foundation ดูแลต่อ
Node.js ออกเวอร์ชันเลขคู่ประจำปี 2021 คือ Node.js 16.0.0 โค้ดเนม Gallium ที่จะกลายเป็นเวอร์ชันซัพพอร์ตระยะยาว (LTS) ในอนาคต
ปกติแล้ว Node.js ออกเวอร์ชันใหม่ปีละ 2 รอบคือ รุ่นเลขคู่ในเดือนเมษายน และรุ่นเลขคี่ในเดือนตุลาคม โดยรุ่นเลขคู่จะเข้าสถานะ LTS เมื่อรุ่นเลขคี่ออกตามมา (เช่น 16.x จะเป็น LTS เมื่อ 17.0 ออก)
ของใหม่ใน Node.js 16.0 คือรองรับ Apple Silicon, ปรับมาใช้เอนจินจาวาสคริปต์ V8 เวอร์ชัน 9.0, เพิ่ม Timers Promises API, เลิกซัพพอร์ต Python 2 เป็นต้น
Node.js จะมีรุ่นที่ซัพพอร์ตพร้อมกันครั้งละ 3 รุ่น ปัจจุบันคือ 10.x, 12.x, 14.x เมื่อออกรุ่นใหม่คือ 16.0 จะทำให้รุ่น 10.x สิ้นสถานะซัพพอร์ตตอนสิ้นเดือนเมษายนนี้
เนื่องจากเพิ่งมีเวลาสะสางไฟล์เพลงที่มีเก็บไว้แล้วพบว่ามีเพลงจำนวนมากที่ไม่มี metadata ทำให้ไม่รู้ว่าเพลงอะไร ในยุคนี้เราไม่ต้องเปิดเพลงฟัง แล้วจับเนื้อร้อง เพื่อเอาไปค้นหาด้วย Google อีกแล้ว เราสามารถใช้ Shazam เพื่อหาว่าเพลงที่เปิดอยู่คือเพลงอะไรได้โดยง่ายแล้วไปแก้ไขข้อมูลด้วยมือ หนึ่งถึงสองเพลงแรกยังสนุกอยู่ แต่ปรากฏว่ามีนับร้อยเพลงที่ไม่มี metadata ก็ไม่ไหวแล้ว ถึงได้พยายามหาวิธีที่ดีกว่านี้ แล้วคำตอบคือ MusicBrainz ครับ
Grafana Labs เดินตามรอย Elastic Inc ด้วยการเปลี่ยนสัญญาอนุญาต 3 โครงการหลัก ได้แก่ Grafana, Loki, และ Tempo จาก Apache License เป็น AGPL เพื่อป้องกันการนำซอฟต์แวร์ไปให้บริการคลาวด์
ช่วงสองปีที่ผ่านมา บริษัทที่พัฒนาโครงการโอเพนซอร์สเปลี่ยนไลเซนส์เพื่อป้องกันการให้บริการคลาวด์หลายครั้ง โครงการสำคัญๆ คือ MongoDB และ Elasticsearch ที่เปลี่ยนไปใช้ SSPL แทน
Deno รันไทม์สำหรับรันจาวาสคริปต์บนเซิร์ฟเวอร์ คู่แข่ง NodeJS ออกเวอร์ชั่น 1.9 โดยมีฟีเจอร์ใหญ่คือการเตรียมเปลี่ยน HTTP Server ในตัว จากเดิมที่เป็นเซิร์ฟเวอร์เขียนด้วย TypeScript มาเป็นโครงการ Hyper ที่เป็นภาษา Rust (ตัว Deno เองเป็น Rust อยู่แล้ว)
การเปลี่ยนเซิร์ฟเวอร์ใหม่ทำให้ Deno จะรองรับ HTTP/2 ไปด้วย และประสิทธิภาพยังดีขึ้นถึง 48% จากการทดสอบตอบกลับด้วยข้อความ Hello World อย่างเดียว แต่ตอนนี้ฟีเจอร์นี้ยังปิดไว้เป็นค่าเริ่มต้น ต้องเปิดด้วยออปชั่น --unstable
เท่านั้น
ฟีเจอร์อื่นๆ เช่น
โครงการ Apache Mesos ที่เป็นคู่แข่งโดยตรงของ Kubernetes เงียบเหงาลงไปมากในช่วงหลัง โดยปี 2020 มีการออกรุ่นใหม่เพียงครั้งเดียว (ปี 2019 ออก 2 รุ่นใหญ่ 5 รุ่นย่อย) จนล่าสุดทีมพัฒนา Mesos เริ่มหารือกันว่าจะยุติการพัฒนาโครงการนี้แล้ว
Apache Mesos เป็นโครงการที่เริ่มตั้งแต่ปี 2009 โดยทีมพัฒนาชุดแรกได้ก่อตั้งบริษัท Mesosphere มาหารายได้ในเชิงพาณิชย์ แต่ช่วงหลังกลับทานกระแส Kubernetes ไม่ไหว จนบริษัท Mesosphere ต้องเปลี่ยนชื่อตัวเองเป็น D2iQ และหันมาทำธุรกิจกับ Kubernetes แทน ความสนใจพัฒนา Mesos จึงลดลงไปมาก
คณะกรรมการ Free Software Foundation (FSF) ออกแถลงการณ์ชี้แจง หลังจากทางคณะกรรมการประกาศเลือก Richard Stallman เข้ามาเป็นกรรมการ โดยไม่ได้แจ้งพนักงานหรือผู้ร่วมจัดการคนอื่นๆ ล่วงหน้า
ทางคณะกรรมการระบุว่า FSF ต้องการ Stallman เพราะเขามีความสามารถทั้งด้านเทคนิคและกฎหมายที่หาคนเทียบเท่าไม่ได้ สำหรับเรื่องพฤติกรรมนั้นเชื่อว่าหลังจากนี้เขาจะควบคุมตัวเองได้ดีขึ้น
AWS เปิดตัวโครงการ OpenSearch โครงการแยกจาก Elasticsearch ที่เปลี่ยนสัญญาอนุญาตเพื่อจำกัดการใช้งานแบบให้บริการคลาวด์ พร้อมกับยุบรวมโครงการ Open Distro for Elasticsearch (ODfE) เข้ามารวมกัน
โครงการ OpenSearch ใช้ซอร์สโค้ด Elasticsearch 7.10.2 เป็นฐาน และ OpenSearch Dashboard ใช้ Kibana 7.10.2 เป็นฐาน
เมื่อพูดถึงแบรนด์ Toshiba คงไม่มีใครนึกถึงในแง่บริษัทซอฟต์แวร์มากนัก แต่จริงๆ แล้ว Toshiba มีบริษัทลูกชื่อ Toshiba Digital Solutions ที่ทำธุรกิจด้านโซลูชันไอที และมีผลงานสร้างซอฟต์แวร์ฐานข้อมูลของตัวเองชื่อ GridDB มาสักระยะหนึ่งแล้ว
GridDB เป็นฐานข้อมูลที่ Toshiba สร้างขึ้นใช้เองภายใน แนวคิดคือเก็บข้อมูลอิงเวลา (time series) ของอุปกรณ์ IoT จำนวนมากๆ มาบันทึกไว้เพื่อประมวลผลข้อมูลในภายหลัง โดยชูจุดเด่นเรื่องการรองรับข้อมูลระดับ petabyte โดยที่ยังมีเสถียรภาพและความน่าเชื่อถือสูง แถมคุยว่าประสิทธิภาพยังดีกว่าคู่แข่งระดับเดียวกันคือ Apache Cassandra
ไมโครซอฟท์เปิดตัว Java ของตัวเองในชื่อ Microsoft Build of OpenJDK เป็นการนำซอร์สโค้ดของ OpenJDK รุ่นซัพพอร์ตระยะยาว (LTS) มาคอมไพล์แจกต่อสาธารณะ มีให้ดาวน์โหลดทั้งบน macOS, Linux, Windows
ประเด็นเรื่องไบนารีของ Java เป็นปัญหาเรื้อรังมานาน Oracle ในฐานะเจ้าของแพลตฟอร์ม Java มีซอฟต์แวร์ให้เลือก 2 ตัวคือ
AlmaLinux หนึ่งในสองโครงการทดแทน CentOS ที่สนับสนุนโดยบริษัท CloudLinux ประกาศออกรุ่นเสถียรรุ่นแรกแล้ว โดยนับเวอร์ชันเป็น 8.3 ตรงกับเลขเวอร์ชันของ RHEL เพื่อไม่ให้สับสน
ตัวอิมเมจสามารถดาวน์โหลดได้จาก AlmaLinux และทีมงานยังมีสคริปต์ช่วยแปลงระบบเดิม (ที่เป็นลินุกซ์อิงกับ RHEL 8.x เช่น CentOS, Oracle Linux) มาเป็น AlmaLinux ด้วย ดาวน์โหลดได้จาก GitHub
Deno โครงการรันไทม์จาวาสคริปต์สำหรับเซิร์ฟเวอร์คู่แข่ง Nodejs ที่สร้างโดยผู้เริ่มโครงการ Nodejs เองประกาศตั้งบริษัท Deno Company พร้อมเงินทุนประเดิม 4.9 ล้านดอลลาร์
ในบล็อคประกาศเปิดตัวบริษัท ผู้ก่อตั้ง Deno ยืนยันว่าโครงการ Deno จะเป็นโอเพนซอร์สสัญญาอนุญาต MIT ต่อไป และจะไม่กั๊กฟีเจอร์บางส่วนเอาไว้ทำการค้า (รูปแบบ open core) ที่โครงการโอเพนซอร์สจำนวนมากทำกัน แต่จะสร้างธุรกิจจากโครงการโอเพนซอร์สแทน
แม้ในการประกาศครั้งนี้จะไม่ได้ระบุว่าธุรกิจที่จะทำเงินมีอะไรบ้าง แต่ Deno ก็มีบริการ Deno Deploy บริการรันไทม์จาวาสคริปต์ที่รันบน CDN ทั่วโลกให้บริการอยู่