Mozilla ประกาศหยุดเลิกทำ Firefox Reality เว็บเบราว์เซอร์สำหรับแว่น VR ที่เริ่มทำในปี 2018 โดยจะยกโครงการให้บริษัท Igalia ทำต่อภายใต้ชื่อใหม่ว่า Wolvic

Igalia เป็นบริษัทซอฟต์แวร์โอเพนซอร์สจากสเปนที่เชี่ยวชาญการพัฒนาเบราว์เซอร์แบบคัสตอม โดยใช้เอนจินหลากหลายทั้ง WebKit, Blink/Chromium, Firefox/Gecko/Servo เน้นไปที่งานสาย embeded (บริษัทเพิ่งออกเบราว์เซอร์ชื่อ Balena ที่ใช้ WebKit)

Mozilla ออก Firefox 96 ตามรอบการออกทุก 6 เดือน เวอร์ชันนี้มีการเปลี่ยนแปลงไม่เยอะนัก ได้แก่

• ปรับปรุงเรื่อง noise-suppression และ auto-gain-control ให้เสียงดีขึ้นเล็กน้อยตอนคุยวิดีโอคอลล์
• ลดโหลดการทำงานของเธร็ดหลักของตัวเบราว์เซอร์
• เริ่มเปิดใช้ Cookie Policy: Same-Site=lax เป็นค่าดีฟอลต์ ลดการโจมตีแบบ Cross-Site Request Forgery (CSRF)
• บน macOS แก้บั๊กกด Cmd+click ลิงก์บน Gmail แล้วไม่เปิดในแท็บใหม่

ที่มา - Mozilla

ดิสโทร Linux Mint ประกาศเซ็นสัญญา "เชิงพาณิชย์" กับ Mozilla เพื่อใช้ Firefox เป็นดีฟอลต์เบราว์เซอร์ในแบบที่ Mozilla ต้องการ

ในอดีต Linux Mint ใช้วิธีนำซอร์สโค้ดของ Firefox มาคัสตอมเอง ปรับค่าคอนฟิกต่างๆ โดยเฉพาะการเปลี่ยนหน้าเริ่มต้นเป็น https://www.linuxmint.com/start/ และใช้เสิร์ชเอนจินที่เป็นพาร์ทเนอร์กับ Mint (เช่น Yahoo, DuckDuckGo)

ภายใต้สัญญาใหม่ Linux Mint จะใช้ Firefox เวอร์ชันของ Mozilla เอง ซึ่งให้ประสบการณ์ใช้งานเหมือนกับบน OS อื่นๆ ซึ่ง Mint ระบุว่าลดภาระการดูแลแพ็กเกจ Firefox ของตัวเองลงด้วย การเปลี่ยนแปลงจะมีผลใน Firefox 96 เป็นต้นไปบน Linux Mint 19x, 20, 20.1, 20.2 และ LMDE 4 ส่วน Linux Mint 20.3 ตัวใหม่ล่าสุดเปลี่ยนมาใช้ Firefox ตัวใหม่เรียบร้อยแล้ว

เรื่องมีอยู่ว่า Mozilla ได้ประกาศผ่านทวิตเตอร์ต้อนรับปี 2022 ว่าจะรับเงินบริจาคผ่านช่องทาง BitPay ทำให้ผู้ใช้งานสามารถบริจาคเป็นเงินคริปโตได้อีกวิธีการหนึ่ง

อย่างไรก็ตามมีเสียงคัดค้านตามมา เช่น Jamie Zawinski ผู้ก่อตั้ง Mozilla และ Peter Linss ผู้ออกแบบเอ็นจิน Gecko ที่ Firefox ใช้งานอยู่ เสนอว่า Mozilla ควรหยุดสนับสนุนเงินคริปโต

ล่าสุด Mozilla จึงอัพเดตข้อมูล โดยพูดถึงผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม ซึ่งเป็นหนึ่งในเป้าหมายสำคัญขององค์กร Mozilla เองด้วย จึงหยุดรับเงินบริจาคที่เป็นเงินคริปโตชั่วคราว จนกว่าจะหาข้อสรุปในเรื่องนี้ได้

Mozilla เผยข้อมูลของ RLBox เทคนิคการทำ sandbox แบบใหม่ที่จะเริ่มใช้ใน Firefox 95 โดยเป็นความร่วมมือกับงานวิจัยของมหาวิทยาลัย UC San Diego และ University of Texas

เว็บเบราว์เซอร์ยุคปัจจุบันมีการทำ sandbox ห่อหุ้มเว็บไซต์ไว้ในโพรเซสของตัวเอง ป้องกันไม่ให้เว็บอันตรายสามารถเข้าถึงเว็บอื่นๆ หรือออกมาสร้างอันตรายนอกเบราว์เซอร์ได้

Mozilla บอกว่าเมื่อห่อหุ้มเว็บเพจได้แล้ว เป้าหมายต่อไปคือการแยกคอมโพเนนต์แต่ละส่วนของเบราว์เซอร์ ไม่ให้มายุ่งเกี่ยวกันได้ (เช่น แยกโพรเซสประมวลผลวิดีโอออกมา ไม่ต้องยุ่งกับเบราว์เซอร์หลัก) โดยเฉพาะไลบรารีภายนอกที่อาจมีช่องโหว่ แต่ Mozilla ไม่สามารถควบคุมคุณภาพของโค้ดได้เอง (ปํญหา supply-chain attack ที่เกิดขึ้นบ่อยในช่วงหลัง)

Tavis Ormandy จาก Project Zero ของกูเกิลรายงานถึงช่องโหว่ CVE-2021-43527 ในไลบรารี NSS (Network Security Services) สำหรับการเข้ารหัสและตรวจสอบลายเซ็นดิจิทัล ที่ใช้งานในซอฟต์แวร์จำนวนมากโดยเฉพาะ Firefox และ Thunderbird โดยพบช่องโหว่ที่เปิดทางให้แฮกเกอร์สามารถสร้างใบรับรองที่มุ่งร้ายจนรันโค้ดในเครื่องของเหยื่อได้เพียงแค่เปิดอ่านใบรับรอง

ช่องโหว่นี้เกิดจาก struct ที่ชื่อว่า VFYContext ที่เป็นโครงสร้างข้อมูลสำหรับการตรวจสอบใบรับรอง แต่กลับประกาศขนาดของลายเซ็นดิจิทัลไว้จำกัด ทำให้แฮกเกอร์สามารถสร้างใบรับรองที่มีลายเซ็นขนาดใหญ่มากจนล้นหน่วยความจำที่จองไว้ กลายเป็นการโจมตี heap overflow

Mozilla ประกาศปิด Firefox Lockwise แอพจัดเก็บรหัสผ่านบนมือถือ Android/iOS มีผลวันที่ 13 ธันวาคม 2021

Firefox Lockwise เป็นบริการที่แยกออกมาจากตัวจัดเก็บรหัสผ่านของ Firefox โดย Mozilla หวังให้เป็นบริการเสริมเพื่อสร้างรายได้ใหม่ๆ แต่สุดท้ายก็เข็นไม่ขึ้นในฐานะบริการแยกต่างหาก จนต้องตัดสินใจปิดตัว

ส่วนบริการจัดเก็บรหัสผ่านของ Firefox ยังใช้งานได้ตามปกติ ทั้งบนเดสก์ท็อปและบนมือถือ

Mozilla ออก Firefox 94 มีฟีเจอร์ใหม่ที่เป็นนวัตกรรมของวงการเบราว์เซอร์คิอ Colorway เปลี่ยนธีมสีของเบราว์เซอร์ได้ ตอบสนองอารมณ์ (mood) ของผู้ใช้ในแต่ละวัน

Mozilla บอกว่า Firefox มีระบบธีมอยู่แล้ว แต่เลือกใช้คำว่า Colorway เพื่อให้เป็นคำใหม่ สะท้อนถึงชีวิตประจำวันของผู้ใช้ มีความหมายมากกว่าการเปลี่ยนธีมแบบเดิม (เขาพูดแบบนี้จริงๆ นะ)

ของใหม่ใน Firefox 93 ที่เริ่มทดสอบกับผู้ใช้ในสหรัฐอเมริกาคือ Firefox Suggest หรืออธิบายง่ายๆ ว่าเป็นโฆษณาในแถบ Address Bar ของ Firefox

ปกติแล้วเวลาเราพิมพ์คำค้นในช่อง Address Bar โดยยังไม่กด enter จะเห็นคำแนะนำจาก Firefox (อิงจากประวัติการท่องเว็บของเราเอง) หรือเอนจินค้นหาที่เลือก (เช่น Google)

สิ่งที่เพิ่มเข้ามาคือ Firefox Suggest จะเพิ่มตัวเลือกแนะนำจากพาร์ทเนอร์ (จากภาพตัวอย่างคือ Lonely Planet) และ Wikipedia (ส่วนนี้ Firefox ไม่ได้เงิน) เข้ามาด้วย

Mozilla ออก Firefox 93 มีการเปลี่ยนแปลงสำคัญคือฟีเจอร์ Tab Unloading ถ้า Firefox ตรวจพบว่าแรมใกล้หมด จะอันโหลดแท็บที่ไม่ใช้งาน ณ ขณะนั้นออกจากหน่วยความจำเพื่อป้องกันไม่ให้แครช และหากเราสลับกลับมายังแท็บนั้น ก็จะเป็นการโหลดแท็บใหม่อีกครั้ง ฟีเจอร์นี้เปิดใช้แล้วบนวินโดวส์ ส่วนแมคกับลินุกซ์จะตามมาในอนาคต

Mozilla บอกว่าฟีเจอร์นี้จะช่วยคนที่เปิดแท็บทิ้งไว้เยอะๆ บนเครื่องที่ทรัพยากรน้อย จะเจอปัญหาการแครชน้อยลง ส่วนกระบวนการเลือกว่าจะอันโหลดแท็บไหนก่อน จะวัดจากแท็บที่ไม่ใช้งานเป็นเวลานานที่สุดก่อน และใน Firefox 94 จะเพิ่มหน้า about:unloads เพื่อแสดงข้อมูลการอันโหลดแท็บให้เห็น

Mozilla เผยอัพเดตเกี่ยวกับ Firefox สามเรื่องใหญ่ ๆ โดยมี Firefox Focus, Firefox for Mobile และ Firefox for Windows

สำหรับเรื่องแรก Firefox Focus เบราว์เซอร์เน้นความเป็นส่วนตัวจาก Mozilla จะปรับโฉมใหม่ โดยเพิ่มสีใหม่, โลโก้ใหม่ และธีมมืด พร้อมฟีเจอร์ชอร์ทคัทสำหรับเข้าเว็บไซต์ที่ใช้งานบ่อย ๆ, เพิ่มไอคอนรูปโล่ให้ผู้ใช้กดเปิดหรือปิด individual tracker จากช่องค้นหา และเพิ่ม global counter เพื่อแสดงว่าบล็อค tracker ไปแล้วกี่ตัว

ถัดมาเป็นเรื่องของ Firefox for Mobile ทาง Mozilla ได้เพิ่มฟีเจอร์ใหม่ดังนี้

Firefox เริ่มทดสอบการเปลี่ยนเครื่องมือค้นหาดีฟอลต์เป็น Bing กับผู้ใช้สัดส่วน 1% บนเดสก์ท็อป โดยไม่ได้อธิบายสาเหตุแน่ชัด

Firefox มีการทดลองฟีเจอร์ใหม่ๆ กับผู้ใช้กลุ่มเล็กๆ อยู่เสมอ (เช็คได้จากหน้า about:studies) เช่น การทดสอบ HTTP/3, Site Isolation หรือการปิดปุ่ม F12 เพื่อป้องกันการเปิด Developer Tools โดยไม่ตั้งใจ การทดสอบเปลี่ยนเครื่องมือค้นหาเป็น Bing ก็ทำผ่านช่องทางนี้

Mozilla ออก Firefox 92 เวอร์ชันนี้มีการเปลี่ยนแปลงไม่เยอะนัก ได้แก่

• การเล่นวิดีโอบน Firefox รองรับการแสดงสีแบบ full-range color level
• Firefox บน macOS เพิ่มเมนู File > Share ที่ใช้เมนูแชร์ของตัว OS แล้ว
• รองรับไฟล์ภาพที่มีโพรไฟล์สีแบบ ICC v4 บน macOS
• รองรับ HTTPS resource records (RR) ให้การเชื่อมต่อ HTTPS ปลอดภัยขึ้น

ที่มา - Mozilla

MDN Web Docs โครงการดูแลเอกสารฟีเจอร์ต่างๆ ของ Web API ที่เดิมเป็นโครงการของ Mozilla แต่ได้รับเงินจากโครงการ Open Web Docs เป็นการเฉพาะในภายหลัง ล่าสุดทาง MDN ก็เพิ่มข้อมูลในหมวด Deno เอนจินเว็บสำหรับการทำงานฝั่งเซิร์ฟเวอร์ ทำให้ตอนนี้ข้อมูลบน MDN มีข้อมูลฝั่งเซิร์ฟเวอร์สองตัวคือ Deno และ NodeJS

Deno เป็นรันไทม์จาวาสคริปต์ที่สร้างโดย Ryan Dahl ผู้เริ่มโครงการ NodeJS เอง แต่กลับมาสร้าง Deno โดยใช้แนวทางใหม่ๆ เช่น ใช้ภาษา Rust ในการพัฒนา โมเดลความปลอดภัยเน้นการล็อกไว้ก่อนเป็นค่าเริ่มต้น และมีไลบรารีมาตรฐานที่เลียนแบบมาจากไลบรารีของภาษา Go

ปัจจุบัน เลขเวอร์ชันของ Firefox คือ 91 แต่ถ้าดูจากการเร่งออกเวอร์ชันใหม่ทุก 4 สัปดาห์ เราจะเห็น Firefox เวอร์ชัน 100 ในเดือนมีนาคม 2022

ลำพังเลขเวอร์ชันอย่างเดียวคงไม่มีผลในการใช้งานมากนัก แต่เว็บเบราว์เซอร์ต้องใส่เลขเวอร์ชันลงใน user agent string ที่ส่งให้ฝั่งเว็บไซต์-เว็บเซิร์ฟเวอร์ทราบด้วย การขยับเลขเวอร์ชันจาก 2 หลักเป็น 3 หลักจึงอาจส่งผลกระทบต่อเว็บไซต์ที่ไม่ได้เตรียมตัวเรื่องนี้ไว้

Firefox ออกเวอร์ชัน 91 มีของใหม่ดังนี้

จากข้อมูลของ Mozilla เอง สถิติผู้ใช้งานต่อเดือนของ Firefox เวอร์ชันเดสก์ท็อปในเดือนกรกฎาคม 2021 ลดลงเหลือ 197 ล้านคนต่อเดือนแล้ว ลดลงจากสถิติในเดือนธันวาคม 2018 ที่มีผู้ใช้ 244 ล้านคนต่อเดือน เท่ากับว่าในระยะเวลาเกือบ 3 ปี ผู้ใช้ Firefox หายไปถึง 46 ล้านคน หรือประมาณ 1/5 ของฐานผู้ใช้เดิม

ส่วนเหตุผลที่ Firefox มีผู้ใช้ลดลงอย่างมากยังเป็นที่ถกเถียงกันต่อไป (ข่าวนี้เขียนด้วย Chrome)

ที่มา - Firefox User Activity, Gizmodo, Reddit

Firefox ออกเวอร์ชัน 90 มีของใหม่ไม่เยอะนัก การเปลี่ยนแปลงสำคัญคือ Firefox สามารถอัพเดตตัวเองแบบเบื้องหลัง (background update) โดยไม่ต้องเปิด Firefox ก็ได้ ตอนนี้ยังรองรับเฉพาะบนวินโดวส์เท่านั้น

ของใหม่อีกอย่างคือ SmartBlock 2.0 ป้องกันการตามรอยให้ดีขึ้น บล็อคการตามรอยโดยที่ยังใช้งาน Facebook Login ได้, เมนูคลิกขวา "Open Image in New Tab" เปลี่ยนมาเปิดภาพในแท็บเบื้องหลังแทนแล้ว

Mozilla ประกาศในบล็อก SUMO ว่าเตรียมหยุดอัพเดตแอปมือถือ Firefox Lite หรือชื่อเดิม Firefox Rocket แล้ว และจะไม่มีอัพเดตทั้งความปลอดภัยหรืออัพเดตอื่นๆ อีก หลังวันที่ 30 มิถุนายนเป็นต้นไป

Firefox Lite เป็นแอป Firefox เวอร์ชั่นประหยัดด้าต้า และเน้นโหลดไว เปิดตัวครั้งแรกสำหรับตลาดประเทศอินโดนีเซียในปี 2017 และเน้นตลาดประเทศในเอเชียอื่นๆ ก่อนเปลี่ยนชื่อเป็น Firefox Lite ทีหลัง แตกต่างจากแอป Firefox หลักโดยทำงานบน Chromium WebView แทน มี Turbo Mode บล็อก trackers และโฆษณา พร้อมมีตัวเลือกปิดไม่ให้โหลดรูปได้

เมื่อต้นปี 2019 ทีมงาน Chrome เสนอสเปก API ชื่อ Manifest V3 ที่เปลี่ยนพฤติกรรมการควบคุมหน้าเว็บของส่วนขยายเบราว์เซอร์ ตัวบล็อคโฆษณาต้องขอให้เบราว์เซอร์ทำหน้าที่บล็อคโฆษณาให้ ข้อดีคือความปลอดภัยที่เพิ่มขึ้น แต่ส่งผลกระทบให้ตัวบล็อคโฆษณาใช้วิธีเดิมไม่ได้อีก

ข้อเสนอ Manifest V3 เป็นประเด็นถกเถียงกันมากมาย กูเกิลก็ยอมถอยบางก้าว และสุดท้ายเริ่มใช้งานใน Chrome 88 ช่วงปลายปี 2020

Firefox ออกเวอร์ชัน 89 มีการเปลี่ยนแปลงสำคัญคือ UI แบบใหม่ที่สดใสขึ้น เมนูเรียบง่ายขึ้น (โค้ดเนม Proton) แต่ก็เป็นประเด็นวิจารณ์มาตั้งแต่ช่วงทดสอบ โดยเฉพาะการออกแบบแท็บใหม่ที่เป็นก้อนสี่เหลี่ยม และดู "ลอย" ขึ้นจากแถบเครื่องมือ มีช่องว่างไม่เชื่อมต่อกัน

Mozilla บอกว่าแนวทางหลักของ UI ใหม่คือ simplified ลดสิ่งที่ไม่จำเป็นลง

Mozilla ออก Firefox 88 มีของใหม่ดังนี้

Firefox 88 Beta เริ่มเปิดใช้ HTTP/3 เป็นค่าดีฟอลต์ โดยจะเปิดให้ทุกคนใช้งานในช่วงปลายเดือนพฤษภาคม 2021

HTTP/3 เป็นโพรโทคอลใหม่ล่าสุดที่ออกเป็นมาตรฐานในปี 2018 (HTTP/3 เกิดที่กรุงเทพ) โดยพัฒนามาจากข้อเสนอ QUIC ของ Chrome ทำให้เบราว์เซอร์ตระกูล Chrome/Chromium ทั้งหมดรองรับ HTTP/3 มาตั้งแต่เดือนเมษายน 2020

การรองรับ HTTP/3 ของ Firefox ทำให้ตอนนี้เหลือแต่ Safari เป็นเบราว์เซอร์รายใหญ่รายเดียวที่ยังไม่รองรับแบบดีฟอลต์ (รองรับแล้วในเวอร์ชัน Safari Technology Preview)

Mozilla ประกาศเตรียมถอดการรองรับ FTP ในเบราว์เซอร์ Firefox โดยจะเริ่มปิดการทำงานตั้งแต่ Firefox 88 ที่กำหนดออกเวอร์ชันสำหรับผู้ใช้งานทั่วไป 19 เมษายนนี้ และจะถอดการรองรับ FTP ใน Firefox 90

ผลที่เกิดขึ้นคือ Firefox จะเรียกหาแอพพลิเคชันภายนอกอื่น เมื่อมีการเรียกลิงก์ FTP

Mozilla เคยประกาศแผนถอด FTP ออกตั้งแต่ปีที่แล้ว แต่ได้เลื่อนกำหนดออกไปเนื่องจากการระบาดของโควิด-19

ที่มา: Mozilla ผ่าน ZDNet

NVIDIA ประกาศลงทุน 1.5 ล้านดอลลาร์เข้าโครงการ Mozilla Common Voice ใช้สำหรับสนับสนุนชุมชนและอาสาสมัครที่ร่วมกันทำงานในโครงการ และจ้างพนักงานมาทำงานในโครงการเพิ่มขึ้น

Mozilla Common Voice เป็นโครงการให้อาสาสมัครเข้าไปบริจาคเสียงพูดตามภาษาที่ใช้งาน เพื่อสร้างชุดข้อมูลให้กลุ่มต่างๆ ไปสร้างปัญญาประดิษฐ์ได้ ปัจจุบันโครงการมีเสียงพูด 9,000 ชั่วโมง จาก 60 ภาษา

Kari Briski ผู้อำนวยการของทาง NVIDIA ระบุว่าแชตบอทสำคัญมากขึ้นในช่วงหลัง การมีชุดข้อมูลให้ทุกคนใช้งาน ทำให้ NVIDIA สามารถสร้างโมเดลที่ฝึกไว้แล้วและแชร์ให้ชุมชุนใช้งานได้ฟรี