Plutoid คำใหม่สำหรับเรียกดาวเคราะห์แคระกลุ่มพลูโต

By mk

on 15 June 2008 - 01:14 Tag: Science, Space, Astronomy

Science

เชื่อว่าทุกคนคงจำข่าวสมาคมนักดาราศาสตร์นานาชาติ (IAU - International Astronomical Union) ลงมติปลดดาวพลูโตออกจากดาวเคราะห์ และถูกลดชั้นเป็นดาวเคราะห์แคระ (dwarf planet) กันได้แม่น (เพราะต้องเปลี่ยนความรู้ที่เคยเรียนมากันหมด)

เหตุผลที่ดาวพลูโตถูกปลดเป็นเรื่องของระยะทาง ซึ่ง IAU บอกว่า "ดาวเคราะห์" นั้นต้องอยู่ไม่ห่างจากดวงอาทิตย์มากจนเกินไป ทาง IAU จึงต้องคิดศัพท์ใหม่มาเรียก ซึ่งชื่อแรกที่เสนอ pluton (พลูตัน) ไม่ผ่านเพราะไปชนกับคำศัพท์ด้านธรณีวิทยา ระหว่างนี้จึงใช้คำว่า transneptunian dwarf planet ไปพลางๆ ก่อน

มาตอนนี้ได้ชื่อแล้วครับ นั่นคือ plutoid (พลูตอยด์) ซึ่งคำนิยามอย่างคร่าวๆ คือเป็นวัตถุที่อยู่ห่างจากดวงอาทิตย์ไกลเกินดาวเนปจูน และมีขนาดใหญ่พอสมควรที่เกิดแรงดึงดูด จนตัววัตถุเองมีขนาดเกือบเป็นทรงกลม (near-spherical)

ปัจจุบันมีพลูตอยด์ 2 ดวงคือ พลูโต และอีริส (Eris - อยู่เลยพลูโตออกไปอีก) ส่วนซีรีส (Ceres) นั้นไม่นับเพราะว่าอยู่ใกล้เกินไป (ระหว่างดาวอังคารกับพฤหัส)

ในวิกิพีเดียบอกว่ามีวัตถุที่อยู่ไกลเกินดาวเนปจูน (trans-Neptunian objects - TNO) อีกสองชิ้นคือ 2003 EL61 และ 2005 FY9 กำลังอยู่ในกระบวนการเสนอชื่อเรียก และจัดเข้าเป็นพลูตอยด์ต่อไปในอนาคต

ที่มา - Ars Technica, Wikipedia - Plutoid

หมายเหตุ: คำอธิบายเรื่องดาวพลูโตถูกปลด ดูในคอมเมนต์ของคุณ thep ด้านล่างนะครับ

Hiring! บริษัทที่น่าสนใจ

CP AXTRA Public Company Limited - Lotus's

CP AXTRA Lotus's is revolutionizing the retail industry as a Retail Tech company.

Token X

Blockchain, ICO, Tokenization, Digital Assets, and Financial Service

Carmen Software

Hotel Financial Solutions

Next Innovation (Thailand) Co., Ltd.

We are web design with consulting & engineering services driven the future stronger and flexibility.

United Information Highway Co., Ltd.

UIH is Thailand’s leading Digital Infrastructure and Solution Provider for Business

KKP Dime

KKP Dime บริษัทในเครือเกียรตินาคินภัทร

Kiatnakin Phatra Financial Group

Financial Service

Fastwork Technologies

Fastwork.co เว็บไซต์ที่รวบรวม ฟรีแลนซ์ มืออาชีพจากหลากหลายสายงานไว้ในที่เดียวกัน

Thoughtworks Thailand

Thoughtworks เป็นบริษัทที่ปรึกษาด้านเทคโนโยลีระดับโลกที่คว้า Great Place to Work 3 ปีซ้อน

Iron Software

Iron Software is an American company providing a suite of .NET libraries by engineer for engineers.

CLEVERSE

Cleverse is a Venture Builder. Our team builds several tech companies.

Nipa Cloud

#1 OpenStack cloud provider in Thailand with our own data center and software platform.

CDG GROUP

Provider of IT solutions to public, state, and private sectors in Thailand for over 56 years

Bangmod Enterprise

The leader in Cloud Server and Hosting in Thailand.

CIMB THAI Bank

MOVING FORWARD WITH YOU - CIMB is the leading ASEAN Bank

Bangkok Bank

Bangkok Bank is one of Southeast Asia's largest regional banks, a market leader in business banking

Gofive

“We create world-class software experience”

KBTG - KASIKORN Business-Technology Group

KBTG - "The Technology Company for Digital Business Innovation"

Siam Commercial Bank Public Company Limited

"Let's start a brighter career future together"

Icon Framework co.,Ltd.

Global Standard Platform for Real Estate แพลตฟอร์มสำหรับธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ครบวงจร มาตรฐานระดับโลก

REFINITIV

The Financial and Risk business of Thomson Reuters is now Refinitiv

H LAB

Re-engineering healthcare systems through intelligent platforms and system design.

LTMH TECH

LTMH TECH มุ่งเน้นการพัฒนาผลิตภัณฑ์ที่สามารถช่วยพันธมิตรของเราให้บรรลุเป้าหมาย

Seven Peaks

We Drive Digital Transformation

Wisesight (Thailand) Co., Ltd.

The Best Choice For Handling Social Media · High Expertise in Social Data · Most Advanced and Secure

MOLOG Tech

We are Modern Logistic Platform, Specialize in WMS, OMS and TMS.

Data Wow Co.,Ltd

We enable our clients to realize increased productivity by solving their most complex issues by Data

LINE Company Thailand

LINE, the world's hottest mobile messaging platform, offers free text and voice messaging + Call

LINE MAN Wongnai

Join our journey to becoming No.1 food platform in Thailand

ในโหราศาส

pt Sun, 06/15/2008 - 02:20

ในโหราศาสตร์ Uranian นั้น ใช้ทั้งดาว

Uranus หรือ มฤตยู(ฉับพลัน)

Neptune(สูญสลาย ต่างประเทศ ของเหลว อากาศ ก๊าซ)

Pluto (พลิกกลับ ไม่มีเสถียรภาพ อ้วน เยอะ)

เมื่อ Pluto ถูกถอดออกไป จึงมีคำถามว่าตำรา Uranian ซึ่งอิงกับดาวบนท้องฟ้าโดยตรง จะถอด Pluto ออกด้วยหรือไม่

ปรากฏว่า ไม่ เพราะ Pluto ได้พิสูจน์ให้เห็นแล้วว่า เป็นดาวที่สำคัญทีเดียวในการทำนาย

ต่อไปอาจจะมี Eris มาให้ทายกันอีกหรือเป่าไม่รู้สิ
แต่ดาวในจานก็เยอะแล้วนะ ดาวจริง 10

อาทิตย์ จันทร์ พุธ ศุกร์ อังคาร พฤหัส เสาร์ ยูเรนัส เนปจูน พลูโต

และดาวเสมือนที่เกิดจากดาวจริงมาผนวกกัน อีก 12 ดวง

เมอริเดียน ลัคนา ราหู เมษ โครโนส คิวปิโด้ เซอุส วัลคานูส ฮาเดส แอตเมตอส โพไซดอน อาพอลลอน

เวลาท้องฟ้าจำลอง ชวนให้ชมปรากฏการณ์ ดาวอะไรทับอะไร บนจานดวงก็จะปรากฏดาวเดินมาทับตามนั้น

ดาวเคราะห

cwt Sun, 06/15/2008 - 02:23

ดาวเคราะห์แคระ ครับ ไม่ใช่ดาวเคราะห์น้อย

ขอบคุณครั

mk Sun, 06/15/2008 - 02:27

ขอบคุณครับ แก้แล้ว

ขนาดนั้นส

ABZee Sun, 06/15/2008 - 07:25

ขนาดนั้นสำคัญไฉน

PoomK

พลูโต >

lagus Sun, 06/15/2008 - 11:42

พลูโต > พลูตอยด์ ตายแล้ว น่าขำจัง ถ้ามันมีชีวิตคงน้อยใจแย่ ^_^Y

notz-dev :: RIA Develop & Design

ไม่ได้เปล

Tiggs Boson Sun, 06/15/2008 - 14:34

ไม่ได้เปลี่ยนชื่อพลูโตไปเป็นพลูตอยด์นะครับ
แค่ตั้งชื่อจำพวกว่าพลูตอยด์
นั่นคือ พลูโตเป็นหนึ่งในพลูตอยด์ของระบบสุริยะ

ตาม guideline

Tiggs Boson Sun, 06/15/2008 - 14:39

ตาม guideline แล้ว
plutoid ไม่ต้องขึ้นต้นด้วยตัวพิมพ์ใหญ่ครับ
(ไม่ใช่ proper noun)

แล้วก็ (trans-Neptunian object ด้วยครับผม

และ trans-Neptunian dwarf planet

สองคำแรกแ

mk Sun, 06/15/2008 - 16:03

สองคำแรกแก้แล้วนะครับ ส่วนคำสุดท้ายผมยกมาจากข่าวต้นฉบับตรงๆ ขอคงไว้แบบนี้ละกัน

ครับผม (ผมว

Tiggs Boson Sun, 06/15/2008 - 18:13

ครับผม
(ผมว่าทั้ง Ars Technica และ press release ของ IAU ที่ประกาศเรื่องนี้
ต่างก็ลืมสะกดคำวิเศษณ์คำนี้อย่าง consistent)

อีกนิดนึงครับ
pluton ก็เป็น common noun ครับ
แล้วก็ space หลังวงเล็บเปิดยังมีอยู่เลยครับ

space

mk Sun, 06/15/2008 - 18:19

space หลังวงเล็บปิดก็ถูกต้องแล้วนี่ครับ

ขอโทษครับ

Tiggs Boson Sun, 06/15/2008 - 23:57

ขอโทษครับ
ซาฟารี (แมค) ผมเว้นช่องหน้าลิงค์วลี trans-Neptunian objects ด้วย!!!
ผมเลยนึกว่าคุณ mk เผลอไปเคาะวรรคครับ

พลูโตไม่ไ

thep Sun, 06/15/2008 - 20:57

พลูโตไม่ได้ถูกปลดจากทำเนียบดาวเคราะห์เพราะระยะทางนะครับ แต่เป็นเพราะมันไม่ได้มีขนาดใหญ่พอที่จะเก็บกวาดมวลสารจนกลายเป็นวัตถุเดียวที่ใช้วงโคจร (พลูโตใช้วงโคจรร่วมกับแครอน ดวงจันทร์บริวาร ซึ่งโคจรรอบจุดศูนย์ถ่วงซึ่งกันและกัน เป็นระบบดาวคู่) คำว่า ดาวเคราะห์แคระ (dwarf planet) ก็เลยเกิดขึ้นเพื่อเรียกเทหวัตถุที่มีมวลมากพอจะมีรูปร่างเกือบทรงกลม แต่ไม่มากพอที่จะครอบครองวงโคจรแต่ผู้เดียว นิยามใหม่นี้ ทำให้ Ceres ถูกยกระดับจากดาวเคราะห์น้อยเป็นดาวเคราะห์แคระไปด้วย
plutoid ไม่ใช่สิ่งเดียวกันกับดาวเคราะห์แคระอย่างที่จั่วหัวใน subject แต่พลูตอยด์เป็น subset ของดาวเคราะห์แคระ คือใช้เรียกดาวเคราะห์แคระที่อยู่ห่างเกินวงโคจรของเนปจูนออกไป Ceres จึงยังเป็นดาวเคราะห์แคระอยู่ แต่ไม่ใช่พลูตอยด์

ปล. ผมว่าจะเขียนข่าวนี้เหมือนกัน แต่เผอิญว่าติดเรื่องอื่นอยู่ แล้วก็เห็นว่าข่าวมันล่วงเลยมาหลายวันแล้ว (ตั้งแต่ 11 มิ.ย.)

ปล. 2: มีบางแหล่งแปลข่าวผิด ว่าพลูโตเปลี่ยนชื่อเป็นพลูตอยด์ด้วย ไปซะไกลเลย

(No subject)

Tiggs Boson Mon, 06/16/2008 - 00:02

มีบางแหล่งแปลข่าวผิด ว่าพลูโตเปลี่ยนชื่อเป็นพลูตอยด์ด้วย ไปซะไกลเลย

วันก่อนฟังข่่าววิทยุช่องหนึ่ง ก็เห็นรายงานแบบนี้เหมือนกันครับ แย่เลย

ข้อ 1 เนี่ย

Mr.JoH Mon, 06/16/2008 - 00:11

ข้อ 1 เนี่ย เป็นคำอธิบายของ Cleared the neighbourhood หรือเปล่าครับ ?

Lastest Science News @Jusci.net

ใช่ครับ

thep Mon, 06/16/2008 - 11:49

ใช่ครับ ซึ่งก็ด้วยคุณสมบัติข้อนี้ของพลูโตนี่แหละ ที่ทำให้เกิดคำว่า "dwarf planet" ขึ้นสำหรับดาวจำพวกพลูโตนี้

เดิมนั้น บริวารของดวงอาทิตย์ที่โคจรเป็นวงรีเกือบกลม จะแบ่งเป็นแค่ 2 ประเภท คือดาวเคราะห์ (planet) กับดาวเคราะห์น้อย (asteroid) แต่พลูโตเป็นที่ถกเถียงกันมานานเพราะมันก้ำกึ่งระหว่างสองกลุ่มนี้ คือมีขนาดเล็กมาก แถมยังเต้นรำคู่กับดวงจันทร์บริวาร แทนที่จะอยู่นิ่งให้บริวารโคจรรอบ (ก็ตัวมันเล็กจนโดนบริวารจับเหวี่ยงได้นี่) แล้วก็ยังมีระนาบโคจรรีและเอียงกว่าใครเพื่อนเสียอีก

หลังจากถกเถียงกันมานาน นักดาราศาสตร์ก็เลยรวมหัวกันปลดพลูโตเมื่อปี 2549 ด้วยการสร้างตำแหน่งรองจากดาวเคราะห์ให้พลูโตครอง เรียกว่า ดาวเคราะห์แคระ (dwarf planet) โดยนิยามเป็นลำดับอย่างนี้:

ดาวเคราะห์น้อย (asteroid) เป็นเทหวัตถุที่มีมวลไม่มากพอจะสร้างแรงโน้มถ่วงให้เกิดสมดุลไฮโดรสแตติก จนมีรูปร่างเกือบกลมได้
ดาวเคราะห์แคระ (dwarf planet) เป็นเทหวัตถุที่มีมวลมากพอจะสร้างสมดุลไฮโดรสแตติกได้ แต่ไม่มากพอที่จะเก็บกวาดมวลสารรอบข้างเข้ามารวม จนกลายเป็นผู้ครอบครองวงโคจรแต่ผู้เดียวได้
ดาวเคราะห์ (planet) เป็นเทหวัตถุที่มีมวลมากพอจะสร้างสมดุลไฮโดรสแตติก และเก็บกวาดมวลสารรอบข้างเข้ามารวม จนกลายเป็นผู้ครอบครองวงโคจรแต่ผู้เดียวได้

จากนิยามอย่างนี้ พลูโตก็เลยร่วงจากทำเนียบดาวเคราะห์ลงเป็นดาวเคราะห์แคระ ด้วยคุณสมบัติข้อหลังเรื่องความบกพร่องในการ "clear neighborhood" นี่ไงครับ

พร้อมกันนี้ ซีรีส (Ceres) อดีตดาวเคราะห์น้อยดวงที่ใหญ่ที่สุด ก็เลยพลอยถูกเลื่อนขั้นขี้นมาเป็นดาวเคราะห์แคระกับเขาด้วยในตอนนั้น

แต่ในการสร้างคำว่า "พลูตอยด์" ในครั้งนี้ ก็มุ่งจะเรียกดาวเคราะห์แคระที่อยู่ไกลกว่าเนปจูนออกไป ซีรีสก็เลยไม่เป็นพลูตอยด์ แต่ก็ยังคงเรียกว่าดาวเคราะห์แคระอยู่ ด้วยประการฉะนี้

ด้วยความที่พลูโตไม่ได้ถูกสอยด้วยเหตุผลเรื่องระยะทางจากดวงอาทิตย์ ถ้าในอนาคต มีการพบดาวเคราะห์ (planet) ที่มีคุณสมบัติครบตามนิยาม อยู่ไกลกว่าเนปจูนออกไป ก็จะไม่เรียกว่าพลูตอยด์ เพราะไม่ใช่ดาวเคราะห์แคระครับ ดาวเคราะห์ดวงนั้นก็อาจจะกลายเป็นผู้กั้นโซนของพลูตอยด์ ในทำนองเดียวกับที่ดาวพฤหัสเป็นผู้กั้นโซนของดาวเคราะห์น้อยนั่นแหละครับ แล้วโซนดาวเคราะห์แคระที่อยู่ห่างออกไปอีก ก็คงได้ชื่อใหม่ตามดาวเคราะห์ดวงนั้น (นี่ว่ากันตามนิยามนะครับ แต่เท่าที่ค้นพบกันมา เทหวัตถุที่อยู่ไกลกว่าเนปจูนออกไป ยังไม่มีดวงไหนมีคุณสมบัติเป็นดาวเคราะห์ได้)

สาเหตุอีก

Mr.JoH Mon, 06/16/2008 - 15:23

สาเหตุอีกอย่างนึง เพราะนิยามของดาวเคราะห์แบบเก่าไม่ชัดเจน ถ้าใช้ตามนิยามแบบเดิม ในอนาคตก็จะมีโอกาสที่ วัตถุแถบวงแหวนไคเปอร์อีกจำนวนมาก จะได้เป็นดาวเคราะห์ ถึงวันนั้นเราคงมีดาวเคราะห์อีกเยอะเลย

ผมว่านิยามใหม่มันก็ยังมีข้อถกเถียงกันอีกเยอะ แต่ก็คือว่าดีสุึดเท่าที่ทำได้ในตอนนี้แล้วครับ

Lastest Science News @Jusci.net

Apple

public://topics-images/apple_webp.png

SCB10X

public://topics-images/347823389_774095087711602_515970870797767330_n_webp.png

Windows 11

public://topics-images/hero-bloom-logo.jpg

Huawei

public://topics-images/huawei_standard_logo.svg_.png

Google Keep

public://topics-images/google_keep_2020_logo.svg_.png

Instagram

public://topics-images/instagram_logo_2022.svg_.png

SCB

public://topics-images/9crhwyxv_400x400.jpg

Microsoft

public://topics-images/microsoft_logo.svg_.png

Basecamp

public://topics-images/bwpepdi0_400x400.jpg

Tinder

public://topics-images/hwizi8ny_400x400.jpg

FTC

public://topics-images/seal_of_the_united_states_federal_trade_commission.svg_.png

public://topics-images/pinterest.png

Palantir

public://topics-images/-nzsuc6w_400x400.png

AIS Business

public://topics-images/logo-business-2021-1.png

PostgreSQL

public://topics-images/images.png

JetBrains

public://topics-images/icx8y2ta_400x400.png

Krungthai

public://topics-images/aam1jxs6_400x400.jpg

Palworld

public://topics-images/mccyhcqf_400x400.jpg

Bill Gates

public://topics-images/bill_gates-september_2024.jpg

VMware

public://topics-images/1nj4i1gp_400x400.jpg

Take-Two Interactive

public://topics-images/0khle7nh_400x400.jpg

OpenAI

public://topics-images/ztsar0jw_400x400.jpg

Thailand

public://topics-images/flag_of_thailand.svg_.png

NVIDIA

public://topics-images/srvczsfq_400x400.jpg

ServiceNow

public://topics-images/ytnrfphe_400x400.png

Klarna

public://topics-images/urcllpjp_400x400.png

Google Play

public://topics-images/play.png

Drupal

public://topics-images/drupal.png

Virtua Fighter

public://topics-images/virtua_figther_2024_logo.png

Paradox Interactive

public://topics-images/paradox_interactive_logo.svg_.png

Europa Universalis

public://topics-images/europa-icon.png

Nintendo Switch 2

public://topics-images/mainvisual.png

Cloudflare

public://topics-images/cloudflare_logo.svg_.png

Samsung

public://topics-images/samsung.png

Google

public://topics-images/google_2015_logo.svg_.png

Uber

public://topics-images/uber.png

Microsoft 365

public://topics-images/m365.png

USA

public://topics-images/flag_of_the_united_states.svg_.png

public://topics-images/0pe0po-z_400x400.jpg

Perplexity

public://topics-images/perplex.jpg

Xperia

public://topics-images/xperia.png

iOS 18

public://topics-images/ios-18-num-96x96_2x.png

True

public://topics-images/true_logo.png

SoftBank

public://topics-images/softbank.jpg

Pac-Man

public://topics-images/pacman.png

Harry Potter

public://topics-images/harry.png

Marvel

public://topics-images/marvel.png

Skydance

public://topics-images/skydance.png

SEA

public://topics-images/sealogo.png

Find My Device

public://topics-images/find.png

Gemini

public://topics-images/google_gemini_logo.svg__1.png

Accessibility

public://topics-images/accessibility-128x128_2x.png

Material Design

public://topics-images/m3-favicon-apple-touch.png

Android 16

public://topics-images/android16.png

Android

public://topics-images/android_0.png

Firefox

public://topics-images/firefox_logo-2019.svg_.png

Google Messages

public://topics-images/messages.png

Notepad

public://topics-images/notepad.png

Singapore

public://topics-images/flag_of_singapore.svg_.png

Airbnb

public://topics-images/airbnb.png

PS5

public://topics-images/ps5.png

Krafton

public://topics-images/krafton.png

Doom

public://topics-images/doom-game-s_logo.svg_.png

AMD

public://topics-images/amd_logo.svg_.png

GTA

public://topics-images/gta_0.png

DoorDash

public://topics-images/doordash.png

YouTube

public://topics-images/yt.png

YouTube Music

public://topics-images/yt-music.png

Facebook

public://topics-images/fb.png

iQiyi

public://topics-images/iqiyi_0.png

Viu

public://topics-images/viu.png

Amazon Prime Video

public://topics-images/prime-vid.png

Spotify

public://topics-images/spotify.jpg

Apple TV

public://topics-images/apple-tv.png

HBO Max

public://topics-images/max.png

Threads

public://topics-images/threads.png

Alexa

public://topics-images/alexa.png

Kindle App

public://topics-images/kindle.png

Shopee

public://topics-images/shopee.png

Waze

public://topics-images/waze.png

Bilibili

public://topics-images/bili.png

Google Maps

public://topics-images/maps.png

Apple Music

public://topics-images/apple-music.png

Claude

public://topics-images/claude.png

TikTok

public://topics-images/tiktok.png

Xbox

public://topics-images/xbox.png

Tesla

public://topics-images/tesla.png

Chrome

public://topics-images/chrome.png

Google Calendar

public://topics-images/gcal.png

Google Home

public://topics-images/ghome.png

Google Meet

public://topics-images/meet.png

NotebookLM

public://topics-images/notebooklm.png

public://topics-images/reddit.png

Assassin’s Creed

public://topics-images/ac.png

Mark Zuckerberg

public://topics-images/zuck.jpg