กราบครับ พอจะเข้าใจคร่าวๆ แล้ว

ขออนุญาตนะครับ มีแปร่งๆอยู่ในบางจุดครับ เช่น

ถ้าระบบเป็นการคุยกันระหว่าง server-client ฝั่ง client จะไม่มีคู่คีย์ เพราะ server จะไม่เชื่อถือถือจากไคเอนต์

อันนี้ถ้าหมายถึงใบ cert ฝั่งไคลเอ็นต์นั้น จริงๆแล้วสามารถมีได้ครับ เรียกว่า client-side certificate เพื่อที่ไคลเอ็นต์จะได้ใช้ authenticate ตัวเองเพื่อเข้าใช้เซิร์ฟเวอร์ได้ ซึ่งหากถูกคอนฟิกไว้เซิร์ฟเวอร์ก็สามารถทำการ validate ใบ cert ฝั่งไคลเอ็นต์ในทำนองเดียวกับที่ไคลเอ็นต์ทำการ validate ใบ cert ของเซิร์ฟเวอร์ได้ครับ เพียงแต่มันไม่ค่อยมีการใช้งานกันเท่าไหร่ในเว็บทั่วๆไป เพราะส่วนมากเราจะ authenticate กันด้วยวิธีอื่น เช่น username/password และ/หรือ OTP และ/หรือ security token ตัวอย่างเว็บที่บังคับใช้ client certificate เพื่อการ authenticate ก็เช่น https://auth.startssl.com/ ซึ่งถ้าไม่มีก็จะเข้าใช้งานไม่ได้

แต่เซิร์ฟเวอร์จะใช้วิธีส่ง session key มาให้ไคเอนต์แล้วเวลาคุยกันเป็นเข้ารหัสลับจะไคลเอนต์จะใช้ public key ของเซิร์ฟเวอร์ เข้ารหัสตัวเองให้ข้อมูลเป็นความลับ และใช้ session key ที่เป็น private key เข้ารหัสทับอีกครั้งเพื่อยืนยันว่ามาจากไคลเอนต์คนนี้ เพราะเวลาเซิร์ฟเวอร์แกะ จะเอา session key ที่เป็น public key ของไคเอนต์นั้นๆแกะก่อนเพื่อยืนยัว่าข้อมูลมาจากไคเอนต์จริงแล้วค่อยเอา private key ของตนเองแกะข้อมูลมาใช้ครับ

ปกติคำว่า session key จะหมายถึงกุญแจแบบสมมาตรที่ใช้สำหรับการเข้า-ถอดรหัสข้อมูลจริงๆของทั้งสองฝ่าย ซึ่ง session key นี้ก็จะได้จากการทำ key negotiation หรือ key exchange กันในช่วงแรกซึ่งเป็นกระบวนการที่ต้องใช้ public-key encryption และกุญแจแบบไม่สมมาตรเข้ามาเกี่ยวข้องนั่นเอง

ทีนี้สมมติว่าตัดคำว่า session ออกไป เหลือไว้แต่คำว่า key ก็จะดีขึ้นมาหน่อยแต่ก็ยังไม่ค่อยถูกอยู่ดี เช่นคำว่า เวลาคุยกัน ตรงนี้จะไม่ใช่การและเปลี่ยนข้อมูลจริงๆกัน แต่ขั้นตอนที่พูดนี้เป็นกระบวณการทำ key exchange และที่บอกว่า เข้ารหัสทับอีกครั้งเพื่อยืนยันว่ามาจากไคลเอนต์คนนี้ ตรงนี้นั้นจริงๆคือการทำ authentication โดยการ sign หรือการลงลายมือชื่อหรือลายเซ็น ไม่ใช่การเข้ารหัส encrypt ข้อมูลใดๆ(ที่เคย encrypt แล้ว)ซ้ำอีกที

และกระบวนการที่ยกตัวอย่างมานั้น เป็นกระบวณการทำ key exchange แบบ RSA เท่านั้น ไม่ใช่แบบ Diffie-Hellman หรือ DH ซึ่งมีกระบวนการที่แตกต่างกันออกไป

ลองดูสองรูปข้างล่างนี้เปรียบเทียบกันครับ เอามาจากบล็อก Keyless SSL: The Nitty Gritty Technical Details ของ Cloudflare ซึ่งส่วนตัวเห็นว่าเป็นรูปที่อธิบายกระบวนการทำ SSL handshake ที่ดีและเห็นภาพชัดเจนที่สุดเท่าที่เคยเห็นมาทั้งของแบบ RSA และ DH เหมาะสำหรับใช้ศึกษาเรื่องนี้เพื่อความเข้าใจที่ถูกต้องครับ หมายเหตุ: ตัดคำว่า Without Keyless SSL ไปก่อนนะครับ

SSL Handshake แบบ RSA

SSL Handshake แบบ Diffie-Hellman