นับตั้งแต่กูเกิลเปิดตัว Chrome OS เป็นต้นมา ก็เกิดคำถามขึ้นมาตลอดว่ามันต่างจาก Android อย่างไรในแง่เป้าหมายทางการตลาด ซึ่งคำตอบจากกูเกิลเองก็คลุมเครือมาโดยตลอดเช่นกัน
แต่ในงาน Google I/O 2011 ครั้งล่าสุด สิ่งที่กูเกิลแถลงทั้งเรื่อง Android และ Chrome OS ก็เริ่มชัดเจนมากขึ้นว่าเป้าหมายจะเหมือน-ต่างอย่างไร
คำตอบนั้นอาจอธิบายสั้นๆ ว่า
แผนเปิดตัว Chrome OS, Chromebook และ Chromebooks for business นั้นชัดเจนว่า กูเกิลเล็งตลาดไอทีองค์กร (enterprise IT) ซึ่งฝั่งไคลเอนต์นั้น ถูกครอบครองโดย "พันธมิตรวินเทล" คือพีซีแบบดั้งเดิมจาก Dell/HP/Acer/Lenovo ที่ใช้หน่วยประมวลผลจากอินเทล ระบบปฏิบัติการวินโดวส์ของไมโครซอฟท์ และติดตั้งชุดออฟฟิศของไมโครซอฟท์
ในรอบสิบปีหลัง พีซีองค์กรนั้นกลายสภาพจากพีซีเดี่ยวๆ ที่ใช้พิมพ์งานเอกสารหรือทำงานเฉพาะทางเป็น workstation กลายมาเป็นพีซีที่เชื่อมต่อกับเครือข่ายในสำนักงาน มีการแลกเปลี่ยนไฟล์ ส่งอีเมล พูดคุยสนทนากันภายในองค์กร
ส่วนแอพพลิเคชันขององค์กรก็เริ่มกลายร่างจากแนวคิด client-server มาเป็นเว็บแอพพลิเคชันมากขึ้น
จากเดิมที่กิจกรรมที่เกิดขึ้นบนพีซีองค์กร ทำในระดับ native application อยู่ที่ 60-70% ก็เปลี่ยนมาเป็น 80-90% อยู่บนเว็บเบราว์เซอร์แทน (ส่วนที่เหลือก็คือซอฟต์แวร์ใหญ่ๆ อย่างเช่น Microsoft Office หรือ Photoshop เท่านั้น)
กูเกิลจึงจับจุดนี้มาสร้างเป็นตลาดใหม่ ก็คือ พีซีองค์กรที่เล่นเน็ตได้อย่างเดียว (ครอบคลุมงาน 80-90%) และมีจุดขายที่การบริหารจัดการที่ซับซ้อนน้อยกว่าพีซี ไม่ต้องลงแอนตี้ไวรัส ไม่ต้องอัพเดตซอฟต์แวร์ ไม่ต้องแบ็คอัพระบบ ฯลฯ
กลุ่มองค์กรที่งานเกือบทั้งหมดอยู่บนอินทราเน็ตภายในแล้ว ถือเป็นเป้าหมายหลักของกูเกิลและ Chromebook (นอกจากนี้กูเกิลยังมีมาตรการอื่นๆ มาจับตลาดนี้ เช่น อนุญาตให้รันแอพแบบเดิมผ่าน Citrix/VMware ที่ไปออกจอเบราว์เซอร์)
ตลาดพีซีองค์กรเคยเป็น "ขุมทอง" ของไมโครซอฟท์ที่สร้างรายได้มหาศาล กูเกิลซึ่งเจาะตลาด "ซับเซ็ต" อันหนึ่งของพีซีองค์กร (แต่เป็นซับเซ็ตที่ใหญ่พอตัว) ด้วยโมเดลการจัดการพีซีแบบใหม่ จึงมีโอกาสสูงที่จะเจาะตะลุยในสมรภูมินี้
องค์กรสามารถเลือกได้ทั้งโมเดลการซื้อขาดเครื่อง Chromebook หรือจะเข้าโครงการ Chromebooks for Business ที่เปรียบเสมือนการเช่า/เช่าซื้อเครื่องก็ได้เช่นกัน โมเดลหลังอาจทำเงินให้กูเกิลมากกว่า แต่โมเดลแรกกูเกิลก็ไม่มีปัญหาอันใดเพราะทำรายได้จากโฆษณาได้อยู่ดี นอกจากนี้ยังทำรายได้อีกต่อผ่านบริการออนไลน์อย่าง Google Apps ด้วย
น่าสนใจว่าการเจาะตลาดพีซีองค์กรของ Chromebook จะไปได้ไกลแค่ไหน และยุทธศาสตร์ Reinvent PC (ผมตั้งชื่อเอง) จะส่งผลสะเทือนต่อไมโครซอฟท์เพียงไร (ส่วนผู้ผลิตฮาร์ดแวร์ก็ขายเครื่องได้อยู่ดีไม่ว่าพีซีหรือ Chromebook)
หมายเหตุ: ผมเขียนเรื่อง Chrome OS แบบยาวหน่อย (แต่ใจความเดียวกัน) ไว้ที่ กูเกิลเปิดตัว Chromebook หวังเจาะตลาดพีซีองค์กรของไมโครซอฟท์ เผื่อจะมีคนสนใจอ่าน
ผู้ที่ติดตามงาน Google I/O อาจผิดหวังกับของใหม่ๆ ของ Android ที่คาดกันว่าจะมาสู้กับ iOS ของแอปเปิลได้อย่างสูสี เพราะนอกจาก Android 3.1 ซึ่งเป็นการอัพเล็ก และข้อมูลว่า Ice Cream Sandwich จะออกปลายปี ก็ไม่มีอะไรใหม่เลย ทั้งทำให้สถานการณ์ของตลาดสมาร์ทโฟนและแท็บเล็ต Android ตาม iOS อย่างไร ก็ยังตามอยู่แบบเดิมไม่เปลี่ยนแปลง
แต่หัวใจสำคัญของประกาศบน Google I/O กลับไม่ใช่สมาร์ทโฟนและแท็บเล็ต แต่เป็น "สิ่งที่อยู่ไกลเกินไปกว่านั้น"
ทั้ง Android และ iOS (รวมถึงระบบปฏิบัติการอื่นๆ อย่าง webOS, MeeGo หรือ Windows Phone ด้วย) เป็นระบบปฏิบัติการที่สร้างขึ้นมาเพื่ออุปกรณ์ที่เราเรียกว่า smart devices ซึ่งก็หมายถึงอุปกรณ์ทุกแบบที่ไม่ใช่พีซี (ถ้าเอาคำของสตีฟ จ็อบส์ ก็เรียกว่า Post-PC Era)
อุปกรณ์เหล่านี้ได้แก่
ที่ผ่านมาเราเห็นการสู้รบกันอย่างหนักในตลาดสมาร์ทโฟนเมื่อ 2-3 ปีก่อน และแท็บเล็ตในรอบ 1-2 ปีนี้ ส่วนของทีวีเริ่มแพลมๆ มาให้เห็นจาก Google TV/Apple TV (ซึ่งยังแป๊กทั้งคู่) และรถยนต์ที่เริ่มมีข่าว แต่ยังไม่มีของจริงออกมาให้เห็นมากนัก
โครงการ Android Open Accessory Development Kit (ADK) และ Android@Home จึงเป็นความพยายามของกูเกิลที่จะไปให้ไกลกว่านั้น เดโมที่เราเห็นในเวที Google I/O คือหลอดไฟ จักรยานออกกำลังกาย เครื่องเสียง ซึ่งอุปกรณ์เหล่านี้ก็คืออุปกรณ์สารพัดชนิดเท่าที่เราจะมีปัญญานึกออก มันเป็นโลกใหม่ที่ยังไม่มีใครเคยไปถึง และเป็นโลกที่ต่างออกไปจากพีซีแบบดั้งเดิมที่เราคุ้นเคย (Beyond PC)
เราอาจสรุปได้ว่า Android จะชนะ iOS ในตลาดมือถือหรือแท็บเล็ตได้หรือเปล่า กูเกิลอาจไม่สนใจ เพราะสิ่งที่กูเกิลสนใจก็คือ "Android ทุกหนทุกแห่ง" ตั้งแต่หลอดไฟไปจนถึงยานอวกาศนั่นเอง
สิ่งที่กูเกิลกำลังทำอยู่คือการเลี่ยงหลบฉาก ไม่ปะทะกับคู่แข่งในสมรภูมิที่เป็นรอง เช่น ชนกับวินโดวส์ในตลาดคอนซูเมอร์พีซีที่สู้ยังไงก็แพ้ (ดูลินุกซ์และแมคเป็นตัวอย่าง) แต่พยายามสร้างตลาดเฉพาะของตัวเองหรือตลาดเกิดใหม่ขึ้นมาแทน
Chrome OS เป็นความพยายามในการ "ลัดกระบวนการ" ของพีซี ตั้งแต่ BIOS ไปจนถึงเดสก์ท็อป ซึ่งเป็นอาณาจักรของไมโครซอฟท์มาช้านาน จะเห็นว่ากดปุ่มเปิดเครื่องปั๊บ Chrome OS จะพาเราลัดกระบวนการบูตทั้งหมดมายังหน้าของเบราว์เซอร์แทน
ส่วน Android ถึงแม้สภาพตลาดที่เห็นจะถูกวางให้เป็นคู่กัดกับแอปเปิลและ iOS ในตลาดอุปกรณ์พกพา แต่ประกาศรอบล่าสุดเรื่อง ADK และ Android@Home ก็ทำให้เราเห็นว่า กูเกิลคิดไปไกลกว่านั้นมาก และน่าสนใจว่าแอปเปิล (รวมถึงคู่แข่งอื่นๆ) จะมีตอบโต้กับยุทธศาสตร์ "Android ทุกหนทุกแห่ง" ได้อย่างไร
ผมขอยกบทความเก่า The New Dawn of Computing มาอีกรอบว่า ยุคสมัยใหม่มันเพิ่งจะเริ่มต้นขึ้นเท่านั้นเอง
Comments
Android คิดไกลกว่าแค่มือถือ
ต่อไป Android จะเป็นทุก ๆ อย่างที่คุณมองเห็น
ที่มันเป็นเครื่องใช้ไฟฟ้า และ ยานยนต์ แค่นั้นมั่ง ^^
จำได้ว่าจาวาก็เคยตั้งใจให้เป็นแบบนี้
android เอ๋ยย จงโตยิ่งขึ้น โตยิ่งขึ้น
วงสีของ win phone อยู่ไหนอะ เล็กเกิน ไม่เห็น - -*
มันก็คือสีส้มวงเดียวกับ PC อะครับ
winphone สีส้มส่วนที่แหว่งออกมาจาก pc
แว๊บแรกอ่านเป็น "พันธมิตรทวินเทล"...
ปะ ปะ ... เปล่านะ เค้าไม่ได้คิดจะครองโลกซักหน่อย >///<
มาเล่นไม่ทัน !-_-
I need healing.
ถ้าให้นับก็ PC บูมขึ้นมาในยุค windows 95 เมื่อ 1995
ถัดมา 15 ปี (ปัจจุบัน) กำลังเข้าสู่ยุค Smart devices หรือ Post-pc devices
ตรงนี้น่าคิดว่า MS จะตามคู่แข่งที่นำไปก่อนอย่างไร ทั้ง Apple ทีมี iOS ที่โตขึ้นมาอย่างรวดเร็วในตอนนี้ กับ Google ที่มี Android เป็นทัพหน้า
MS คงต้องฝากความหวั่งไว้ที Windows Phone 7 เต็มที ถ้าจุดกระแสไม่ติด คงตามคู่แข่งยากแล้วในตอนนั้น
โห เน้นพีซีองค์กรที่เล่นเน็ตได้อย่างเดียว (องกรค์นี้ดีจัง)
ปล.ถ้าเล่นเน็ตอย่างเดียวใช้ ipad ดีกว่า
ไม่จำเป็นว่าทั้งองค์กรจะต้องใช้เหมือนกันไงครับ เช่น พนักงานต้อนรับหรือประชาสัมพันธ์ที่มีคอมแต่ไม่จำเป็นต้องใช้แอพพลิเคชันอะไร หรือพวกห้องสมุด/ร้านหนังสือที่มีคอมให้ลูกค้าค้นข้อมูล
จริงๆ มันจะมาแทนพวก thin client ด้วยส่วนหนึ่ง (ไม่ทั้งหมด) ครับ
งานเหล่านี้ยังต้องใช้เมาส์-คีย์บอร์ดในการป้อนข้อมูลอยู่ จะเป็นแท็บเล็ตคงไม่เหมาะอยู่ดี อันนี้คืองานเดิมๆ ที่ใช้เครื่องมือใหม่
จากไอเดียนี้.. ผมว่า ต่อไปคงมี Chrome Kiosk มาตั้งตามร้านกาแฟ, แอร์พอร์ทแหงๆ .... เอ.. ต่างประเทศมีหรือยังหว่า.. สุวรรณภูมินี่ แค่ wifi ฟรียังไม่มีเล้ยยย หึหึ
iPAtS
คือผมค่อนข้างแปลกใจที่ Google I/O มีเฉพาะ Chromebook กับ Chromebox จริงๆ มันควรจะมีรุ่นที่เป็น all-in-one รวมจอมาเลยด้วยครับ เหมาะกับร้านเน็ต (ที่ไม่ใช่ร้านเกม) มาก
อีกสักพักคงมีแหละ แต่จะใช้ชื่ออะไรดี ChromeDesk หรือ ChromeTop
iChrome
เรียกประกันด่วน!
ชื่อ : Not Available at this Moment (N/A)
แล้วใครจะซื้อ ChromeCar (โครมคาร์)?
เวลาทำงานจิงๆ ipad ยังสู้ notebook PC ไม่ได้ครับ
เวลาดูสาวชอบดูสาวขาวๆ Sex Sex เวลาดู Notebook ชอบแบบ"ถึกๆดำๆ"
Twitter : @Zerntrino
G+ : Zerntrino Plus
ผมใช้ Google Spreadsheet ทำงานจริงแทบไม่ได้เลยครับ เวลา Cut/Paste/Edit/Merge/Resize Column แบบเร็วๆ แล้วเปิดขึ้นมาอีกทีข้อมูลและการจัดหน้าเละเทะไปหมด เป็นเพราะระหว่างไคล์เอนท์และเซิร์ฟเวอร์ Sync ข้อมูลกันช้ามากหรือเปล่า?? หรืออินเตอร์เน็ตของผมมันเต่าถุยเกินกว่าจะใช้งาน
ปัญหานี้จะแก้ด้วย Google Docs Offline ที่เพิ่งประกาศ (เฉยๆ ยังไม่มีโชว์) ใน Google I/O ครับ
ของผมให้พวกที่ใช้งานแค่ทำ "รายชื่อลูกค้า", "ราคาสินค้าใหม่" ไปใช้งาน แค่นี้ก็ 80-90% ของงานที่ใช้ Excel แล้ว พวกที่ใช้ลึกๆ เร็วๆ ก็คงยังให้ใช้ Excel ต่อไปครับ
ปล. บางอย่างก็ให้สร้างด้วย Excel แล้วมาแชร์ขึ้น G-Sheet เพื่อทำงานร่วมกันออนไลน์ ก็สะดวกดีนะ อยากให้เร็วขึ้นก็ใช้คู่กับ Chrome 12beta about:flags เปิดฟังค์ชั่น GPU 2d render เลย
อาจจะใช้ chromeos เปิด office web apps ก็ได้นะครับ ^^
ถูกครับ มันแค่การสร้างกระแส ทำให้ cloud ดูเหมือน พร้อมใช้ แต่จริงๆ ยังอีกหลายปี ก้อ
ทั้ง ความเร็ว , function แม้ hardware(ล่มกันเป้นว่าเล่น) ครับ (อย่าหลงไปกับการปั่นกระแส)
MS Office / Open Office / Libre Office ยังเป็น ตัวจริงไป อีกหลายปี
(ถ้า Chrome OS Run 3 ตัวบน ไม่ได้ ก้อไม่ต่างอะไรกับ Phone OS มาใส่ Notebook ครับ)
ผ่าน Citrix/VMWare ไงครับ
ผมก็ใช้อยู่ Word/Excel บน Citrix น่ะ
นั่นไม่ใช่ cloud ครับ
(ผม remote desktop support ลูกค้าทุกวัน เช่นกัน ซึ่งไม่ใช่ cloud (web app) ครับ)
cloud != web app นะครับ อย่าง Dropbox นี่ไม่ใช่ web app แน่ๆ
web app + web service (ผมเขียนสั้นไป แต่ไม่น่าจะหมายรวม ถึง Terminal Service)
มิ.ย. นี้ถ้า G-Docs ใช้งาน Offline ได้สมบูรณ์อย่างที่คาดหวังไว้ ก็ไม่แน่หรอกนะครับ
เคยจะให้น้องคนนึงใช้ solution นี้ แต่พอเอาเข้าจริงๆ แล้วยังไม่ Work สรุปเลยต้องไปลง Excel+Dropbox เหมือนเดิม
ชัดเจนดีครับ
อยากกลับไปอยู๋ยุคที่ยังมีแต่ วิทยุ เทป และมีทีวีธรรมดาจัง รู้สึกว่าเทคโนโลยีมันไปไวมากจนตามไม่ทันแล้ว
ผมอยากกลับไปยุคที่ไม่มีไฟฟ้าเลยอ่ะครับ
ผมอยากกลับไปสู่ยุคที่ผมเป็นสัตว์เซลล์เดียว
เอาฮา
ผมสงสัยว่าแผนการของแอนดรอยด์และโครมมันถูกวางมาอย่างดีตั้งแต่แรกหรือว่าฟลุ๊คมาถึงปัจจุบันได้กันแน่ สังเกตจากตอนที่ผู้ก่อตั้งทั้งสองคนทำไปโดยที่ชมิดไม่รู้ในตอนแรก
ผมว่ารออีกซักครึ่งปี ปีนึง ให้พวกโปรแกรมออฟฟิศ mature กว่านี้น่าจะดีนะครับ แล้วค่อยเปิดตัวก็ยังไม่สาย
แต่จริงๆ ผมว่าไปเอา libreoffice มาต่อยอด ทำฟีเจอร sync กับ cloud (เหมือน msoffice sync กับ sharepoint) แล้วยัดลง chromebook ก็โอเคนะครับ
อันนี้ผมว่าแล้วแต่งานนะ ส่วนตัวผมเองใช้ GDocs บ่อยกว่า Office ในเครื่องมากแล้ว
lewcpe.com, @wasonliw
Chrome OS ออกมาสักพักหนึ่งแล้ว มันประสบความสำเร็จด้วยเหรอครับ เห็นเงียบๆ ไป
งานนี้ต้องดูกันยาวๆ ครับ หนทางไม่ได้ง่ายเลยสำหรับ Chrome OS
ถ้าจะนับกันจริงๆ ก็ต้องบอกว่าออก 15 มิ.ย. นี้ครับ ก่อนหน้านี้เป็น beta ที่หามาโหลดเองก็ไม่ได้ เพราะต้องใช้ฮาร์ดแวร์เฉพาะ
พูดตามตรงครับ ผมชอบ webapp เพราะมันยืดหยุ่นและ cross platform ได้ แต่มันกลับเป็นจุดด้อยเมื่อมันสูบทรัพยากรแบบสุดโต่งทั้งๆที่ในงานเดียวกัน client กลับกินน้อยกว่าและประสิทธิภาพดีกว่าด้วยซ้ำ
+1 คิดเหมือนกันเลยครับ
ถ้าใช้ WebApp เมื่อไหร่แล้วรู้สึกว่าความเร้วในการทำงานไม่แตกต่างจาก WinApp เมื่อนั้น WinApp แบบที่เป็นกล่องๆคงขายไม่ออก และก็จะมีคนรอซื้อแต่ App ใน Online store
ให้เต็มที่ เดาว่าอีกไม่เกิน 2 ปี chrome os ม้วนเสื่อ แล้ว android จะขึ้นมาแทนที่ อีก 4 ปี wp every where
ต่อไป ChromeOS กับ Android จะรวมกันครับ
เหตุผลหลายๆอย่าง ก็ขึ้นอยู่กับเรื่องของเวลา
ถ้ามอง แบบนี้ ค่อย มีเหตุผลหน่อยครับ
แยกกัน ทดสอบ hardware ไปก่อน
แต่ ค่าย MS มาก่อน แล้วนะครับ
Fujisu LOOX F-07C Run Windows 7 บน Phone (ย้ำนะครับ ว่า Windows 7 ไม่ใช่ Windows Phone 7)
(นั่นหมายถึง MacOS , Linux ก้อติดตั้งได้ด้วยเช่นกัน ขาดแต่ Google ที่กลายเป็ยฝ่ายตามครับ)
แนวคิดเรื่อง ADK และ Android@Home ผมมองว่าไม่ใช่สิ่งใหม่แต่อย่างใด ในช่วงกลางทศวรรษที่ 90 มีความพยายามในการใช้ Microsoft Window ในการทำอะไรหลายๆอย่างภายในบ้าน การควบคุมอุปกรณ์ทั้งหมด การปรับอากาศ แสงสว่าง และ อื่นๆ แต่มันยุ่งยาก ไม่มีประสิทธิภาพมากเพียงพอ และไม่ได้รับความนิยม อยากรู้เหมือนกันว่า เมื่อโลกเปลี่ยนไป ICT ก้าวหน้าขึ้น แนวคิดในอดีตจะกลับมายิ่งใหญ่ได้หรือไม่
แต่ ICT ของประเทศเรามันยังแป๊กอยู่นิครับ กรั๊กๆ
มันไม่ง่ายเลยที่จะทำ GIF ให้มีขนาดน้อยกว่า 20kB
+1
ตอนที่ MS ทำ demand ยังไม่พอ (ตอนนี้ก้อยัง) ที่คืบคลานต่อยอดให้ใกล้ความจริงมาแล้ว ที่ Home need คือ CCTV, ADSL , CableNet, Internet TV , (xbox , kinect )
Right time กำลังมา
(เหมือน tablet ebook เขาทำคิด/กันมานานแล้ว แต่ไมดัง เพราะจับช่วงเวลาไม่ดีเท่า apple)
Modular Windows :D
ผมเคยมีแผ่น SDK
ผมว่า MS ในยุคบิล เกตส์เป็นอะไรที่มองการไกลมาก แต่มากจนโลกเค้าตามไม่ทัน ทำให้บางอย่างดับเลย แล้วก็มาเกิดใหม่ทีหลัง
อยากเห็น Chrome OS ไวๆจังเลยอ่ะครับ
ส่วน Android จับตลาดเกิดใหม่ที่ไกลออกไป สงสัยมันจะกลายร่างจาก Smart Phone,Tabletเป็น Transformer ได้สักวัน 0
ปันกระแส กันจัง ให้มีผลงานออกก่อน ดีกว่ามัย..
มาม่ะ มาเล่น symเพี้ยน Deกว่า
พึ่งเห็นว่าวง Mac มันแลบออกไปอยู่ส่วนของ mobile ด้วย..
May the Force Close be with you. || @nuttyi
Macbook Air?
ชื่อ : Not Available at this Moment (N/A)
จริงๆ ทิศทางตลาดแบบ "Android Anywhere" นี่ Meego ก็ทำอยู่ไม่ใช่เหรอครับ?
แต่ Meego นั้น gone ไปแล้ว ยังหาทางกลับไม่เจอ แต่ Android กำลังขาขึ้น ทำอะไรออกมาก็น่าลองใช้
"With the first link, the chain is forged. The first speech censured, the first thought forbidden, the first freedom denied, chains us all irrevocably."
ใช่ครับ เป็นภาพฝันที่ MeeGo คิดเอาไว้คือเป็น middleware โอเพนซอร์สตรงกลางที่ใครๆ ก็นำไปใช้ได้ (MeeGo เปิดกว่า Android ด้วยซ้ำ) แต่ก็ไม่ประสบความสำเร็จทางการตลาดอย่างที่เราเห็น
นั่นแสดงให้เห็นว่า ไม่ใช่แค่มีเงินก้อทำได้ครับ ทีม Google มีทีม พ๊ฒนาขั้นเทพ+เงิน+การตลาด จริงๆ
แต่ Intel ต้องทำ เพราะ บทเรียน Java ก็มีให้เห้น ท้ายสุด Android ไม่ฟรีหรอกครับ (ไม่ด้านใดก็ด้านหนึ่ง)
MeeGo คงเหมือน ijXX.dll (โปรแกรมเมอร์คงรู้จักดี) ยังไงก้อ ขอเชียร์ครับ
บริษัทคนรู้จัก ใช้ทุกอย่างผ่าน Browser .. ขนาด CRM มันยังใช้บน Salesforce เลย
ถ้ากูเกิลมาแนวนี้ก็น่าจะโดนเลยทีเดียว IT จะได้งานน้อยลง(รึเปล่าหว่า)
แฟนพันธุ์แท้สตีฟจ็อบส์ | MacThai.com
อยากใช่บ้างจังเลย Chrome OS
สงสาร MeeGo ใครๆ ก็ไม่เอา