Tags:

ด้วยสภาพแวดล้อมและเทคโนโลยีในปัจจุบันทำให้โลกกำลังเปลี่ยนไป แต่ก่อนเน้นแค่ข้อความกับภาพนิ่ง เดี๋ยวนี้เรามักจะเห็นภาพเคลื่อนไหวและเสียงเริ่มสอดแทรกเข้ามาในชีวิตประจำวันมากขึ้น ตัวอย่างง่ายๆ ก็คือ YouTube และ Google Video เรื่องลิขสิทธิ์กำลังจะไม่ใช่ปัญหาอีกต่อไป เพราะมันเป็นช่องทางการโฆษณาใหม่ที่น่าสนใจไม่น้อย ปริมาณคนดูอาจจะมากกว่าโทรทัศน์ด้วยซ้ำ จากสาเหตุพวกนี้เราจึงควรศึกษาศาสตร์ของการเล่นวีดีโอ แปลงรูปแบบกันให้คล่องแคล่วเพื่อให้มีชีวิตอย่างมีความสุข

เริ่มจากความรู้พื้นฐานกันก่อน อย่างแรกที่ควรรู้คือ Container และ Codec เป็นคนละเรื่องเดียวกัน หลายคนอาจสับสนเรื่องคำสองคำนี้ ผมว่ามันก็น่างง เวลามีใครมาบอกว่าเล่น AVI บางไฟล์ไม่ได้ ปัญหานี้ไม่ได้เกิดจากเครื่อง ไม่ได้เป็นที่ไฟล์ แต่เป็นเรื่องของสิ่งที่อยู่ในไฟล์ ฟังแล้วมึนๆ ต้องขยายความซักนิด

  • Container หมายถึง รูปแบบของไฟล์ที่จะเก็บอะไรไว้ข้างในก็ได้ นั่นเป็นอีกเรื่องนึง
  • Codec หมายถึง รูปแบบของข้อมูลภายใน

เพราะฉะนั้นในทางปฏิบัติแล้ว Container จะมีข้อมูลที่ถูกเก็บในรูปแบบ Codec ที่กำหนดนั่นเอง ยกตัวอย่างเช่น Container ที่เรารู้จักกันดีที่สุดคงเป็น AVI ถ้าเป็นทางฝั่ง Anime ก็ต้องเคยเห็น MKV หรือไม่ก็ OGM และที่ขาดไม่ได้ตอนนี้ต้อง 3GPP ในขณะที่ทางฝั่ง Codec เราจะรู้จัก MPEG1, MPEG2, MPEG4, DivX, XviD, MP3, MP2, AMR และอีกมากมายจำกันไม่ไหว มาถึงขั้นนี้คงจะเข้าใจกันแล้ว Codec คืออะไร Container คืออะไร

ความยุ่งยากของโลกอย่างนึงก็คือ ทางเลือก ไม่รู้ว่าจะเลือกใช้ Container/Codec ใดถึงจะเหมาะสม ประเด็นนี้เอาไว้ก่อน ซักวันจะกลับมา มาดูกันที่เรื่องของการเล่นแร่แปรธาตุ แปลงฟอร์แมตวีดีโอกันดีกว่า เนื่องจากผมใช้ลินุกซ์เป็นหลัก บทความนี้ก็จะอ้างอิงกับเครื่องมือบนลินุกส์เท่านั้นนะครับ

ตอนนี้ขอแนะนำเครื่องมือของเรากันก่อน เครื่องมือหลักๆ ของเรามี 2 ตัว ได้แก่

  1. mplayer/mencoder
  2. FFmpeg

แค่สองโปรแกรมนี้ก็ทำได้เกือบทุกอย่างแล้วครับ เรียกได้ว่าเป็น Swiss Army ในโลกของวีดีโอเลยทีเดียว

ทีนี้ก็เป็นเรื่องของเทคนิคการใช้ของแต่ละคนสำหรับแต่ละงาน เริ่มจากง่ายๆ กันก่อน

  • แปลงอะไรก็ได้เป็น MPEG สำหรับสร้าง VCD

    ffmpeg -i input.avi -target pal-vcd output.mpg
  • แปลงอะไรก็ได้เป็น MPEG สำหรับสร้าง SVCD

    ffmpeg -i input.avi -target pal-svcd output.mpg
  • ถัดมาลองแปลงเป็น MPEG4 กันบ้าง

    ffmpeg -i input.avi output.avi
  • คราวนี้ลอง mencoder เอามาแปลงเป็น MPEG4 กับ MP2

    mencoder input.avi \
             -ffourcc divx \
             -ovc lavc \
             -oac lavc \
             -o output.avi

ตัวอย่างข้างบนสามารถใช้ได้กับไฟล์ต้นทางมากมาย รวมไปถึง FLV ที่อาจจะโหลดมาจาก YouTube, Google Video หรือ WMV/RMVB ที่ได้มาจากที่ที่คุณก็รู้ว่าที่ไหน คราวนี้ลองมาดูแบบที่ค่อนข้างซับซ้อนเล็กน้อย มืออาชีพต้องใช้ mencoder เพราะมันลึกซึ้ง ซับซ้อน ยืดหยุ่น และคุณภาพสูง ขั้นตอนถัดๆ ไปผมจะเน้นที่ AVI และ DivX นะครับ เพื่อให้ไฟล์ที่ได้ สามารถเข้ากันได้กับเครื่องเล่น DivX ตามท้องตลาด

แบบแรกง่ายที่สุด เป็นการสร้าง DivX ด้วยการทำงานเพียงครั้งเดียว หรือ One Pass

mencoder input.avi \
    -ffourcc divx \
    -ovc lavc -lavcopts vcodec=mpeg4:vhq:vbitrate=400 \
    -oac mp3lame -lameopts fast:preset=medium \
    -o output.avi

เรื่องสำคัญอยู่ที่คุณภาพของภาพและเสียงที่ต้องการซึ่งจะมีผลโดยตรงกับขนาดไฟล์ที่ได้ ยกตัวอย่างเช่น คำสั่งด้านบนได้กำหนดให้ video bitrate เป็น 400 และ audio profile เป็น medium คุณภาพอยู่ในระดับพอรับได้ ขนาดไฟล์จะลดลงประมาณ 50%-70% แต่ถ้าคิดว่าไม่เล็กพอ เพราะต้นฉบับมาจาก DVD ทำให้มีขนาดของภาพใหญ่เกินไป ให้ใช้คำสั่งข้างล่างแทน

mencoder input.avi \
    -ffourcc divx \
    -ovc lavc -lavcopts vcodec=mpeg4:vhq:vbitrate=400 \
    -oac mp3lame -lameopts fast:preset=medium \
    -sws 2 -vf scale=352:-3 \
    -o output.avi

สิ่งที่เพิ่มมาก็มีแค่

-sws 2 -vf scale=352:-3

ซึ่งมีความหมายดังนี้

  • -sws 2

    ใช้ software scaler แบบ bicubic

  • -vf scale=352:-3

    เปลี่ยนขนาดของภาพให้มีความกว้างเท่ากับ 352 พิกเซลและความสูงที่สัมพันธ์กัน

ผลของการแปลงน่าจะได้ขนาดไฟล์ที่ลดลงประมาณ 60%-75% แต่ถ้ากลัวว่าไฟล์ยังเล็กไม่พอ ลองหันมาใช้ Two Pass ดังตัวอย่าง

mencoder input.avi \
    -ovc frameno \
    -oac mp3lame -lameopts fast:preset=medium \
    -o frameno.avi
mencoder input.avi \
    -ffourcc divx \
    -ovc lavc -lavcopts vcodec=mpeg4:vhq:vbitrate=400:vpass=1 \
    -oac copy \
    -sws 2 -vf scale=352:-3 \
    -o output.avi
mencoder input.avi \
    -ffourcc divx \
    -ovc lavc -lavcopts vcodec=mpeg4:vhq:vbitrate=400:vpass=2 \
    -oac copy \
    -sws 2 -vf scale=352:-3 \
    -o output.avi

คุณภาพที่ได้จาก Two Pass จะไม่ต่างจาก One Pass แต่ไฟล์จะเล็กกว่านิดหน่อย ถัดมาเรามาแปลงเป็น 3GPP ยอดนิยมกันดีกว่า อย่างน้อยก็เอาไปดูในโทรศัพท์มือถือได้หลายรุ่น เผื่อว่าอยากจะเอาวีดีโอส่วนตัวส่งให้เพื่อนค่อนข้างยุ่งยากนิดหน่อย เพราะว่าต้องใช้ codec แปลกๆ คือ amr_nb และ h263 นอกจากนี้ยังต้องมีขนาด 176x144 และอื่นๆ อีกมาก เพื่อความมั่นใจเลยต้องทำ 2 ขั้น ขั้นแรกเปลี่ยนขนาดเปลี่ยน codec ให้ง่ายเข้าใว้ แล้วจึงแปลง codec ให้ถูกต้องพร้อมกับเปลี่ยนค่าที่จำเป็นอื่นๆ

mencoder input.avi \
    -ovc lavc -lavcopts vcodec=mpeg1video \
    -oac pcm \
    -sws 2 -vf scale=176:144 \
    -o output.avi
ffmpeg -i input.avi \
    -vcodec h263 -s 176x144 -r 5.814 -b 30 \
    -acodec amr_nb -ac 1 -ar 8000 -ab 12 \
    output.3gp

สุดท้ายลองมาแปลงให้เป็น flash video เผื่อว่าจะอยากทำ XXXTube กับเค้าบ้าง อันนี้ก็ยุ่งพอกัน เพราะต้องการให้ขนาดไฟล์อยู่ในขนาดที่อยู่ในช่วงยอมรับได้สำหรับการเล่นผ่าน ADSL พารามิเตอร์นี้เหมือนกับ YouTube เป๊ะ

mencoder input.avi \
    -of lavf -lavfopts i_certify_that_my_video_stream_does_not_use_b_frames \
    -ovc lavc -lavcopts vcodec=flv:vbitrate=150 -ofps 15 \
    -oac mp3lame -lameopts abr:br=32 -srate 22050 \
    -sws 2 -vf scale=320:-3 -o output.flv

ในทางกลับกัน เราสามารถแปลง flash video กลับมาเป็น AVI ได้ด้วยคำสั่งง่ายๆ

ffmpeg -i input.flv output.avi

หมายเหตุ

  • การแปลงเป็น 3GPP นั้นต้องอาศัย codec AMR_NB ซึ่งอาจจะต้องคอมไพล์ mplayer/mencoder ใหม่ เพราะติดปัญหาเรื่องลิขสิทธิ์ ถ้าจะคอมไพล์เอง ผมแนะนำให้ใช้รุ่นที่อยู่ใน Subversion เพราะยังไงก็ดีกว่า อย่างน้อยๆ ควรจะเป็นรุ่น 1.0pre8 ขึ้นไป
  • เครื่องที่เป็น 64 บิต ผมแนะนำให้คอมไพล์แบบ 32 บิต อาจจะเครื่องตัวเอง หรือเครื่องอื่น เพราะถ้าใช้ 64 บิต จะไม่สามารถใช้ codec แบบ binary ได้รวมไปถึง codec แบบ dll ด้วย ผลสืบเนื่องก็คือจะเล่น codec WMV9 ไม่ได้
  • เมื่อติดตั้ง mplayer/mencoder/ffmpeg แล้ว ขอให้ลง w32codecs ด้วย เพื่อความสมบูรณ์
  • สำหรับ Ubuntu ให้ลงโดย sudo apt-get install mplayer mencoder ffmpeg w32codecs
  • ส่วน AMR_NB คงต้องคอมไพล์ mplayer และ ffmpeg ใหม่ ลองอ่านที่นี่ หรือถ้าขี้เกียจก็ไปเอาได้ที่นี่ สำหรับ Ubuntu และที่นี่ สำหรับ CentOS (FFmpeg อยู่แยกต่างหากมีเฉพาะ 64 บิต)
Get latest news from Blognone

Comments

By: lew
FounderJusci's WriterMEconomicsAndroid
on 23 August 2006 - 01:29 #9068
lew's picture

เอามาเปลี่ยนขนาดวีดีโอไว้เล่นบน PMP....

กำลังหาอยู่เลย ------ LewCPE


lewcpe.com, @wasonliw

By: veer
Windows PhoneUbuntu
on 23 August 2006 - 01:45 #9069
veer's picture

w32codecs อยู่ใน repository ไหนอะครับ?

By: sugree
FounderWriterAndroidBlackberry
on 23 August 2006 - 07:25 #9070

veer: non-free

By: mk
FounderAndroid
on 23 August 2006 - 08:34 #9073
mk's picture

สงสัยความแตกต่างระหว่าง mencoder กับ ffmpeg ว่าตอนไหนต้องใช้อะไร

By: sugree
FounderWriterAndroidBlackberry
on 23 August 2006 - 09:42 #9074

ffmpeg กับ mencoder ใช้ใส้ในเกือบจะตัวเดียวกัน แต่ก็ตามชื่อ ffmpeg จะเน้น mpeg มากกว่า เวลาอยากจะทำ vcd/svcd/dvd ในขั้นเกือบสุดท้ายก็ควรใช้ ffmpeg ส่วนงานทั่วๆ ไป ffmpeg จะเร็วกว่า ถ้าเป็นไปได้ก็ใช้ ffmpeg ข้อเสียเดียวก็คือ ffmpeg ไม่มีหนทางจะใส่ subtitle

By: tonkla
Ubuntu
on 23 August 2006 - 10:34 #9075

สำหรับ Windows แนะนำ super codec ตัวเดียวเอาอยู่หมด

K-Lite Mega Codec Pack http://www.free-codecs.com/download/K_Lite_Mega_Codec_Pack.htm

By: veer
Windows PhoneUbuntu
on 23 August 2006 - 10:43 #9076
veer's picture

sugree: deb http://packages.freecontrib.org/ubuntu/plf/ dapper free non-free <-- ผมต้องเพิ่มอันนี้อะ ใน non-free ของ ubuntu เองเหมือนไม่มี w32codec?

By: กำธร on 23 August 2006 - 11:57 #9077

เจ๋ง ต้อง bookmark ไว้อ้างอิง ปกติใช้ dvd:rip กับ Handbrake เลยไม่ค่อยจำคำสั่ง

By: sugree
FounderWriterAndroidBlackberry
on 23 August 2006 - 13:33 #9079

veer: เออใช่ แฮ่ะๆ โทษที

By: veer
Windows PhoneUbuntu
on 23 August 2006 - 15:59 #9082
veer's picture

sugree ไม่เป็นไรครับ ผมถามไว้กลัวเอา repository แปลกๆ มาแล้วมีอะไรแปลกๆ เข้าเครื่องมาด้วย

เป็นอันว่าตรงกันก็ ok :-) ขอบคุณครับ (aritcle มาพอดีจังหวะที่แฟนส่ง .flv มาให้แปลงเลย lol)

By: tong053
Android
on 24 August 2006 - 01:47 #9088
tong053's picture

ขอบคุณมากครับ กำลังอยากได้เลย

By: xinexo on 24 August 2006 - 09:40 #9092

ขอบคุณสำหรับคำแนะนำครับ

^^" -------------------------------------------------------- เวบของเค้า...และเพินที่เค้ารัก www.mooling.com

By: Gmz
Windows PhoneAndroid
on 26 August 2006 - 15:48 #9153

Ubuntu มีแค่ main restricted universe multiverse นิครับ

free non-free มันของ Debian ไม่ใช่หรือ?

By: veer
Windows PhoneUbuntu
on 26 August 2006 - 18:30 #9159
veer's picture

Gmz เป็นของ 3rd party อะ