แอปเปิลเปิดตัวฟีเจอร์สำคัญสำหรับนักพัฒนาในงาน WWDC นอกเหนือจากการอัพเดต API ตามรอบการอัพเดตระบบปฎิบัติการแล้ว ยังมีเปิดตัวเครื่องมือพัฒนาอีกหลายรายการ

บริการแรกคือ Xcode Cloud บริการคลาวด์สำหรับการคอมไพล์แอป, ทดสอบ, และกระจายแอปรุ่นทดสอบให้เทสเตอร์ บริการนี้ทำให้นักพัฒนาไม่ต้องใช้เครื่องตัวเองในการคอมไพล์เอง ลดระยะเวลาที่เครื่องโหลดหนักลง ตัวบริการเริ่มทดสอบวงปิดในปีนี้และเปิดบริการจริงในปีหน้า ส่วนราคาจะแจ้งภายหลัง

แอป Swift Playground อัพเดตเป็นเวอร์ชั่น 4 สำหรับเรียนเขียนโค้ดบน iPad เพิ่มความสามารถในการเขียนแอปเต็มรูปแบบ สามารถเขียนแอปด้วย SwiftUI ได้ทันที รวมถึงสามารถส่งแอปขึ้น App Store โดยตรง

Guido van Rossum บิดาแห่ง Python เพิ่งกลับมาทำงานกับไมโครซอฟท์เมื่อปลายปี 2020 หลังเกษียณอายุตัวเองไปได้เพียงปีเดียว

เขาเพิ่งไปบรรยายในงานสัมมนา Language Summit เล่าว่าหลังเกษียณแล้วเจอสถานการณ์อยู่บ้าน เลยเบื่ออยู่บ้านเฉยๆ เขาจึงกลับมาสมัครงานใหม่และไมโครซอฟท์จ้าง โดยเขาได้อิสระจากไมโครซอฟท์ว่าจะทำอะไรก็ได้ เขาจึงเลือกกลับมาพัฒนา Python ต่อ และเขาถือว่าเป็นการตอบแทนชุมชนของไมโครซอฟท์ต่อโครงการ Python

สิ่งที่ Guido กลับมาโฟกัสในรอบนี้คือการพัฒนา CPython (Python เวอร์ชันมาตรฐานที่ใช้กันทั่วไป บางส่วนเขียนด้วยภาษา C เลยเรียก CPython) ให้ทำงานเร็วขึ้น โดยมีเงื่อนไขว่า ABI/API เดิมยังต้องใช้ได้ ซึ่งไม่ง่ายเลย

Flask เฟรมเวิร์คสำหรับพัฒนาเว็บยอดนิยมบนภาษา Python ออกรุ่น 2.0 ความเปลี่ยนแปลงใหญ่ที่สุดคือการยกเลิกรองรับ Python 2 และ Python 3.5 ลงไป โดยทีมงานวางแผนว่าในอนาคตจะซัพพอร์ตเฉพาะ Python เวอร์ชั่นที่โครงการหลักยังซัพพอร์ตอยู่เท่านั้น

การอัพเกรดครั้งนี้มาพร้อมกับการเปลี่ยนเลขเวอร์ชั่นของโมดูลย่อยๆ ทั้งหมด ได้แก่

ภาษา COBOL กลับมาเป็นที่สนใจอีกครั้งในช่วง COVID-19 จากกรณีรัฐนิวเจอร์ซีย์ขอโปรแกรมเมอร์ COBOL เข้าไปช่วยแก้ระบบสวัสดิการช่วง COVID-19 ทำให้โลกกลับมาสนใจโค้ดเดิมที่เขียนไว้หลายสิบปีแล้ว และสนใจว่าจะหาทางแก้ปัญหาในระยะยาวได้อย่างไร

เว็บไซต์ InfoWorld รวบรวมข้อมูลประเด็นการย้ายระบบ COBOL ว่ามีหลายแนวทาง ตั้งแต่การเขียนใหม่ทั้งหมด (rewrite) ซึ่งมีข้อเสียว่าโค้ดเก่า 30 ปี เอกสารไม่มี อาจไม่มีใครเข้าใจมันอีกแล้ว ไปจนถึงการยกโค้ดเก่ามารันบนโครงสร้างพื้นฐานยุคใหม่ (lift-and-shfit) ซึ่งมีข้อเสียว่าไม่สามารถปรับซอฟต์แวร์เพื่อสนองความต้องการของคนรุ่นนี้ได้อีก

ในงาน Think 2021 ของ IBM มีประกาศเปิดตัวโปรเจกต์ CodeNet ชุดข้อมูลขนาดใหญ่ที่สร้างขึ้นเพื่อสอน AI เขียนโปรแกรม โดยชุดข้อมูลประกอบด้วยตัวอย่างโค้ด 14 ล้านชุดรวม 500 ล้านบรรทัด และในภาษาโปรแกรมที่แตกต่างกันไปกว่า 55 ภาษา ตั้งแต่ที่ยังมีนิยมใช้งานคือ C++, Java, Python และ Go ไปจนถึงภาษาดั้งเดิมอย่าง COBOL, Pascal และ FORTRAN

Pyston โครงการภาษาไพธอนประสิทธิภาพสูงที่เริ่มต้นโครงการโดย Dropbox เมื่อปี 2014 กลับมาพัฒนาและเปิดซอร์สอีกครั้งในเวอร์ชั่น 2.2 หลังจากทาง Dropbox ทิ้งโครงการไปเมื่อปี 2017 ทีมงานตัดสินใจออกมาตั้งบริษัทแยกเพื่อให้บริการซัพพอร์ตในปี 2020

Pyston เป็นรันไทม์ไพธอนที่มี C API เข้ากันได้กับโครงการหลัก ทำให้สามารถใช้แพ็กเกจหลักๆ ได้ทันทีผ่านทางคำสั่ง pip-pyston3 ตัวโครงการรองรับภาษาไพธอนเวอร์ชั่น 3.8

เฟซบุ๊กประกาศเข้าเป็นสมาชิก Rust Foundation มูลนิธิเพื่อการพัฒนาภาษา Rust ที่เพิ่งก่อตั้งเมื่อต้นปีที่ผ่านมา โดยสมัครเป็นระดับแพลตตินั่มที่เป็นระดับสูงสุดเท่ากับ 5 องค์กรที่ร่วมก่อตั้ง คือ AWS, Google, Huawei, Microsoft, และ Mozilla

Joel Marcey หัวหน้าทีมโอเพนซอร์สของเฟซบุ๊ก และตอนนี้เป็นกรรมการ Rust Foundation ระบุว่ามีการใช้ภาษา Rust มาตั้งแต่ปี 2016 ในทุกส่วนของการพัฒนา ตั้งแต่ระบบควบคุมซอร์สโค้ดไปจนถึงคอมไพล์เลอร์

เฟซบุ๊กกำลังปรับโครงสร้างการพัฒนาภายในให้รองรับภาษา Rust มากขึ้น มีทีมพัฒนาภาษา Rust เฉพาะกิจเพื่อซัพพอร์ตการใช้งาน Rust ทั้งภายในและภายนอกบริษัท

ไมโครซอฟท์เปิดคอร์สสอนเขียนภาษา Rust สำหรับผู้เริ่มต้น โดยเป็น เอกสาร tutorial บนเว็บไซต์ Microsoft Docs มีเนื้อหา 8 โมดูล ใช้เวลาเรียนประมาณ 5 ชั่วโมง เรียนจบแล้วสามารถเขียนโปรแกรม Rust ง่ายๆ แบบคอมมานด์ไลน์ได้

เอกสารนี้สอนการเขียน Rust โดยใช้ VS Code เป็น editor และสอนแนวคิดเบื้องต้น เช่น ระบบจัดการแพ็กเกจ Cargo, ชนิดของตัวแปรต่างๆ, การจัดการหน่วยความจำ เป็นต้น

ชุมชนนักพัฒนาภาษา Go เผยผลสำรวจความเห็นนักพัฒนาประจำปี 2020 (ข่าวของปี 2019) มีผู้ตอบแบบสอบถาม 9,648 คน ลดลงจากปีก่อนหน้าเล็กน้อย ภาพรวมของสถิติยังคล้ายกับของเดิม

Crystal โครงการภาษาโปรแกรมโอเพนซอร์สที่พยายามพัฒนาภาษาที่โครงสร้างคล้ายภาษา Ruby แต่ประสิทธิภาพอยู่ในระดับเดียวกับภาษา C ประกาศออกเวอร์ชั่น 1.0

แนวทางของ Crystal นั้นพัฒนาภาษาให้ต้องคอมไพล์เป็นไบนารีก่อนจึงจะรันได้ ตัวภาษามี garbage collector สำหรับจัดการหน่วยความจำ และระบบ fiber/channel ที่ได้แนวคิดมาจากภาษา Go ตัวภาษามีการพัฒนามาตั้งแต่ปี 2011 โดยเริ่มเขียนคอมไพลเลอร์บนภาษา Ruby เองก่อนจะคอมไพล์ตัวคอมไพล์เลอร์ได้สำเร็จในช่วงปี 2013 และออกแพ็กเกจเวอร์ชั่น 0.1.0 ในปี 2014

ภาษา TypeScript กลายเป็นภาษาที่มาแรงขึ้นเรื่อยๆ จากการใช้ทดแทน JavaScript ในหลายโอกาส และถูกนำไปใช้งานในเฟรมเวิร์คดังๆ อย่าง Angular 2 หรือ Deno

สำหรับผู้ที่สนใจหัดเขียน TypeScript ล่าสุดไมโครซอฟท์ประกาศแจกฟรี TypeScript Handbook เวอร์ชันเขียนใหม่ให้เป็นปัจจุบัน

คู่มือเล่มนี้เป็นการสอนเขียน TypeScript สำหรับคนที่เขียน JavaScript มาก่อนแล้ว รูปแบบการสอนเป็นแบบค่อยเป็นค่อยไปตามลำดับขั้น และเน้นไปที่ฟีเจอร์ที่พบเจอบ่อยๆ ในชีวิตประจำวัน

กูเกิลประกาศออก Flutter 2.0 และ Dart 2.12 ซึ่งถือเป็นการอัพเกรดครั้งใหญ่ของโลก Flutter

ปัจจุบัน Flutter รองรับการเขียนแอพเนทีฟบน 5 ระบบปฏิบัติการคือ Android, iOS, macOS, Linux, Windows บวกด้วยการเขียนเว็บอีก 1 แพลตฟอร์ม

นอกจาก 6 แพลตฟอร์มข้างต้นแล้ว กูเกิลยังประกาศความร่วมมือกับ Toyota ที่จะนำ Flutter ไปใช้ในระบบ infotainment ของรถยนต์ด้วย แต่ก็ยังไม่มีรายละเอียดมากนักในตอนนี้

ไมโครซอฟท์เปิดตัวภาษา Power Fx ภาษาสำหรับแพลตฟอร์ม Low Code ที่มีพื้นฐานมาจากสูตรของ Excel และตอนนี้ใช้สำหรับบริการ Power Apps ของไมโครซอฟท์เอง โดยไมโครซอฟท์เตรียมดึงตัวภาษาออกมาเป็นโครงการแยกต่างหากทำให้ใช้งานนอก Power Apps ได้ รวมถึงไปใช้ในบริการอื่นๆ ของไมโครซอฟท์เอง เช่น Microsoft Dataverse, Microsoft Power Automate, Microsoft Power Virtual Agents เป็นต้น

แม้ตัวภาษายังแยกออกมาไม่เสร็จ แต่ไมโครซอฟท์ก็พรีวิวให้ดูว่าเราสามารถสร้างแอป GUI ได้โดยสร้างหน้าจอจากไฟล์ YAML และฝังโค้ดไว้ภายใน

เนื่องจากภาษามีพื้นฐานมาจาก Excel พฤติกรรมจึงคล้ายกัน ตัวฟังก์ชั่นมีชื่อตรงกัน การทำงานเป็นรูปแบบ content-centric มองข้อมูลเป็นตาราง และโค้ดจะประมวลผลทันทีที่ข้อมูลเปลี่ยนแปลงไป

บริษัทความปลอดภัยไซเบอร์ Intezer ออกรายงานว่า Go กลายเป็นภาษายอดนิยมของอาชญากรไซเบอร์ โดยมัลแวร์ที่เขียนด้วย Go เติบโตขึ้นถึง 2,000% ภายในเวลาเพียงไม่กี่ปี

มัลแวร์ Go ตัวแรกถูกค้นพบในปี 2012 แต่ก็ใช้เวลาอีกนานกว่าความนิยมจะเพิ่มขึ้น จนมาพุ่งแรงในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ด้วยเหตุผลว่า Go เป็นภาษาที่เขียนง่าย เขียนทีเดียวทำงานได้ข้ามแพลตฟอร์ม ทำให้ผู้สร้างมัลแวร์เริ่มย้ายภาษาจาก C/C++ มาเป็น Go แทน

ภาษา Python มีอายุครบ 30 ปีในเดือนกุมภาพันธ์ 2021 โดยนับจาก Guido van Rossum โพสต์เวอร์ชันแรก 0.9.0 ต่อสาธารณะบนนิวส์กรุ๊ป alt.source (ในสมัยที่ยังไม่มีเว็บด้วยซ้ำ) เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 1991

Guido เริ่มสร้าง Python ในช่วงปลายปี 1989 และเปิดตัวต่อโลกช่วงต้นปี 1991 ประโยคแรกที่เขาแนะนำ Python คือ

This is Python, an extensible interpreted programming language that
combines remarkable power with very clear syntax.

โครงการภาษา Rust ก่อตั้งเป็นมูลนิธิตามกฎหมายในชื่อ Rust Foundation อย่างเป็นทางการเรียบร้อยแล้ว โดยมีบริษัทร่วมก่อตั้ง ได้แก่ AWS, Huawei, Google, Microsoft, และ Mozilla โดยรวมทางมูลนิธิจะมีงบประมาณสำหรับบริการโครงการ Rust อย่างน้อยปีละล้านดอลลาร์ไปอีก 2 ปี

กรรมการชุดแรกของมูลนิธิมี 10 คนประกอบด้วยตัวแทนจาก 5 บริษัทร่วมก่อตั้ง และ 2 คนจากโครงการพัฒนาหลัก และอีก 3 คนที่ดูแลโครงการสำคัญ ได้แก่ เสถียรภาพ (reliability), คุณภาพ (quality), และ การมีส่วนร่วม (collaboration)

O’Reilly รายงานผลสำรวจความนิยมเทคโนโลยีจากการใช้งาน O’Reilly Online Learning Platform ที่เป็นแพลตฟอร์มอ่านหนังสือ และเรียนออนไลน์ ซึ่งทำให้เห็นภาพรวมที่น่าสนใจเพราะเป็นอัตราการดูคอนเทนต์จริง เช่น อ่านหนังสือหรือเรียนวิชาออนไลน์ ไม่ใช่เพียงคำค้นเท่านั้น โดยรวมแล้วแพลตฟอร์มมีการใช้งานเพิ่มขึ้น 24% ทำให้เนื้อหาส่วนใดที่เติบโตต่ำกว่านี้นับว่าต่ำกว่าค่าเฉลี่ย

สำหรับภาษาโปรแกรมมิ่ง Python ยังคงได้รับความนิยมสูงสุด มีอัตราการเติบโตที่สูงถึง 27%, Java ได้รับความนิยมอันดับสองแต่อัตราการเติบโตกลับติดลบ 3% แสดงให้เห็นว่าความนิยมลดลงชัดเจน, JavaScript เติบโตถึง 40% แซงค่าเฉลี่ยไปได้มาก ที่น่าสนใจคือภาษา Rust ได้รับความสนใจเพิ่มขึ้นถึง 94% มาอยู่ดับดับ 9 แล้ว

Consortium for Information & Software Quality (CISQ) องค์กรวางมาตรฐานคุณภาพซอฟต์แวร์รายงานการสำรวจเหตุจากปัญหาคุณภาพซอฟต์แวร์และความเสียหายที่เกิดขึ้นในปี 2020 ระบุว่าความเสียหายรวมอยู่ที่ 2.08 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐฯ หรือกว่าหกหมื่นล้านบาท โดยปัญหาใหญ่เกิดจากโปรแกรมเมอร์ไม่เพียงพอ

ความเสียหายที่เกิดขึ้นมีตั้งแต่โครงการซอฟต์แวร์ที่ล้มเหลว 260,000 ล้านดอลลาร์ ความเสียหายจากซอฟต์แวร์เก่าคุณภาพต่ำ 520,000 ดอลลาร์สหรัฐฯ บั๊กที่ทำให้ซอฟต์แวร์ทำงานล้มเหลว 1.56 ล้านล้านดอลลาร์ (รวมกันเกินความเสียหายรวม คาดว่าบางกรณีจัดอยู่ในหลายหมวด)

โครงการภาษาโปรแกรม Ruby ออกรุ่น 3.0 ตัวจริงตามที่ประกาศว่าจะออกวันคริสตมาส กลายเป็นจุดตัดของการอัพเกรดภาษาที่เข้ากับเวอร์ชั่น 2.x ไม่ได้อีกต่อไป

ทางโครงการระบุว่าเวอร์ชั่น 3.0.0 นี้มีเป้าหมาย 3 ประการ ได้แก่

โครงการ Go ออกรุ่น 1.16 beta 1 ที่มีความเปลี่ยนแปลงสำคัญคือการรองรับ Apple M1 (Apple Silicon) เต็มรูปแบบเมื่อเลือกคอมไพล์ระบบปฎิบัติการเป็น Darwin และสถาปัตยกรรมซีพียูเป็น Arm64 พร้อมกันนี้ก็แยกการคอมไพล์สำหรับ iOS เป็น ios/arm64 แทน

สำหรับฟีเจอร์ภาษา ส่วนหนึ่งที่น่าสนใจคือการรองรับการวางไฟล์ไบนารีไว้ในตัวด้วย directive แบบ //go:embed [ชื่อไฟล์] ทำให้โค้ดภายในมองเห็นข้อมูลในไฟล์เป็นตัวแปรแบบไบต์อาเรย์โดยไม่ต้องเปิดไฟล์เองอีก อีกไลบรารีที่เพิ่มมาคือ io/fs สำหรับการเข้าถึงไฟล์แบบอ่านอย่างเดียว

ที่มา - golang.org

GitHub ออกรายงานตัวเลขภาพรวมของชุมชนประจำปี 2020 มีนักพัฒนามากกว่า 56 ล้านคน มี repository ที่ถูกสร้างขึ้นในปีที่ผ่านมามากกว่า 60 ล้านโครงการ

ภาษาที่ได้รับความนิยมสูงสุด อันดับที่ 1 ยังเป็น JavaScript แต่มีการสลับในลำดับที่ 2 และ 3 โดย Python อยู่อันดับที่ 2 และ Java อยู่ในอันดับที่ 3 ตามด้วย TypeScript และ C# ในลำดับที่ 4-5

รายงานประจำปีนี้ยังพูดถึงผลกระทบของมาตรการล็อคดาวน์จากโควิด-19 โดยพบว่ามีการสร้างโครงการใหม่เพิ่มขึ้นกว่าเดิมตั้งแต่มีนาคม 2020 สะท้อนว่านักพัฒนาให้เวลากับชั่วโมงทำงานต่อวันที่มากขึ้น และ repository ที่สร้างขึ้นจำนวนมากก็เป็นโครงการเกี่ยวกับโควิด-19

วันที่ 4 ธันวาคม 1995 เป็นวันแรกที่ Netscape และ Sun Microsystems ประกาศเปิดตัวภาษา JavaScript ร่วมกัน เปิดโลกเข้าสู่ยุคที่เบราว์เซอร์สามารถรันโปรแกรมได้ในตัว จากเดิมเป็นเพียงโปรแกรมแสดงผลเอกสารเท่านั้น

ประกาศยังแสดงให้เห็นว่าเหตุผลของชื่อ JavaScript แม้ว่าภาษานี้จะสมบูรณ์ในตัวเอง แต่ทาง Sun ก็ระบุว่า JavaScript จะเป็นตัวเติมเต็ม Java Applet (ปลั๊กอินแสดงโปรแกรมซับซ้อนในเบราว์เซอร์ ที่ถูก Macromedia Flash ชิงตลาดไปในภายหลัง) จุดน่าสนใจเช่นทั้งสองบริษัทประกาศตั้งแต่แรกว่า JavaScript สามารถใช้งานบนเซิร์ฟเวอร์ได้ และบริษัทที่ซื้อซอร์สโค้ด Java ไปก็จะได้สิทธิ์ใช้ซอร์สโค้ด JavaScript ด้วย

ไมโครซอฟท์ประกาศเพิ่มฟีเจอร์สร้างฟังก์ชั่นในตัวเอง เรียกว่า LAMBDA หลังจากก่อนหน้านี้การสร้างฟังก์ชั่นใน Excel ต้องสร้างจากภาษาโปรแกรมอื่น เช่น Visual Basic หรือ JavaScript เท่านั้น พร้อมกับระบุว่า Excel เป็นภาษาโปรแกรมที่คนใช้มากที่สุดในโลก

ฟีเจอร์ LAMBDA ทำให้ผู้ใช้ Excel สามารถประกาศฟังก์ชั่นได้อย่างเป็นธรรมชาติ โดยสามารถใช้ฟังก์ชั่นต่างๆ ของ Excel ที่มีอยู่เดิมได้ โดย LAMBDA จะมาทดแทนการเขียนสูตรที่มีความซับซ้อนสูงๆ แล้ว copy ไปวางทีละเซลล์ แม้ว่า Excel จะสามารถลากสูตรไปตามตารางได้ก็ตาม แต่การลากสูตรไปวางก็สร้างความผิดพลาดได้ง่ายในหลายกรณี แถมตารางโดยรวมอ่านยาก

PHP ออกรุ่น 8.0 ตัวจริง หลังจากเริ่มออก Alpha 1 เมื่อกลางปีที่ผ่านมา โดยมีฟีเจอร์สำคัญๆ ที่ทำให้การพัฒนาเปลี่ยนไปหลายอย่าง เช่น

อันดับภาษาโปรแกรมยอดนิยม TIOBE Index มีการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญในเดือนพฤศจิกายน 2020 เพราะ Python สามารถแซงหน้า Java ขึ้นมาเป็นอันดับ 2 ได้สำเร็จ (คะแนนความนิยม 12.12% vs 11.68%) ส่วนอันดับหนึ่งยังเป็น C (16.21%) เช่นเดิม

ตั้งแต่ TIOBE เริ่มวัดความนิยมของภาษาโปรแกรมมาเกือบ 20 ปีก่อน การเปลี่ยนแปลงอันดับครั้งนี้ถือเป็นครั้งแรกที่ C และ Java ไม่ได้เป็น Top 2 อีกต่อไป

TIOBE ระบุว่าความนิยมของ Python เกิดจากการเป็นภาษาที่ทำงานได้หลากหลาย ในยุคที่ใครๆ ก็หัดเขียนโปรแกรมได้ Python เป็นภาษาแรกที่คนจำนวนมากเลือก มีจุดเด่นเรื่องความง่าย แก้ไขโค้ดได้เร็ว