Lazarus IDE โครงการ IDE เข้ากันได้กับ Borland Delphi ระบบพัฒนาซอฟต์แวร์ตระกูล Turbo Pascal ที่ออกมาตั้งแต่ปี 1995 และเคยเป็นแพลตฟอร์มสำคัญสำหรับการพัฒนาโปรแกรม GUI ทั้งหลาย

Lazarus อาศัยคอมไพล์เลอร์ Free Pascal เป็นแกนกลาง เวอร์ชั่นนี้รองรับ Qt6 เพิ่มเติม ปรับปรุงการรองรับ Cocoa บน macOS และรองรับการพัฒนาเว็บเต็มรูปแบบขึ้นโดยอาศัยโครงการ pas2js สามารถพัฒนาเว็บทั้งแบบ Progressive Web Application และแบบ Electron

โครงการ Lazarus นั้นพัฒนาแยกทางกับ RAD Studio ของ Embarcadero มานาน component ใหม่ๆ เข้ากันไม่ได้หลายตัว แต่ถ้าใครคิดถึงความหลังหรือมีโครงการเก่าๆ ก็น่าจะนำมาคอมไพล์กันได้

โครงการ SvelteKit เฟรมเวิร์คเต็มรูปแบบสำหรับ Svelte ปรับเวอร์ชั่นเป็น 2.0 ถอดการรองรับ Svelte 3 ออกโดยสมบูรณ์ และเตรียมรองรับ Svelte 5 ที่จะออกในปี 2024 นี้

แม้ฟีเจอร์ส่วนมากจะเตรียมรองรับ Svelte 5 แต่ก็มีฟีเจอร์สำคัญคือ shallow routing สำหรับการสร้าง history โดยไม่ต้องเปลี่ยนหน้าเว็บ ตัวอย่างการใช้งานสำคัญคือเมื่อเว็บแสดง modal ขึ้นมา ผู้ใช้บนโทรศัพท์มักจะปัดจอเพื่อปิด modal ฟีเจอร์ใหม่นี้เปิดทางให้นักพัฒนาสร้างเพิ่ม history เข้าไป เมื่อได้รับ event การกด back รวมถึงการปัดหน้าจอบนโทรศัพท์ก็จะเป็นการปิด modal ไป

Turbo Pascal หนึ่งในเครื่องมือพัฒนาโปรแกรมแบบ IDE ยุคแรกๆ มีอายุครบ 40 ปีในเดือนนี้ (ออกครั้งแรกเดือนธันวาคม 1983)

จุดกำเนิดของ Turbo Pascal เกิดจาก Philippe Kahn ผู้ก่อตั้งบริษัท Borland ในปี 1982 มองเห็นโอกาสธุรกิจด้านเครื่องมือพัฒนาซอฟต์แวร์ที่เดิมทีกระจัดกระจาย เขามีวิสัยทัศน์ว่าควรรวมเครื่องมือทุกอย่างเป็นแพ็กเกจเดียว (editor, compiler และอื่นๆ) โดยเขาซื้อไลเซนส์คอมไพเลอร์ Blue Label Pascal ที่สร้างโดย Anders Hejlsberg โปรแกรมเมอร์ชาวเดนมาร์ก มาเพิ่ม editor และ UI ขายในชื่อว่า Turbo Pascal ในราคา 49.99 ดอลลาร์ ซึ่งถือว่าถูกมากเมื่อเทียบกับคู่แข่งในยุคนั้นที่ขายในราคาหลายร้อยดอลลาร์

IBM เตรียมนำ Generative AI มาใช้แก้ปัญหาว่าโลกเรามีโค้ดภาษา COBOL รันอยู่มาก โดยเฉพาะในแวดวงธนาคาร แต่โปรแกรมเมอร์ COBOL รุ่นเก่าๆ แก่ชรากันไปเกือบหมดแล้ว และโปรแกรมเมอร์รุ่นใหม่ๆ ก็ไม่มีใครสนใจภาษา COBOL ทำให้นักพัฒนาสายนี้ขาดแคลนอย่างหนัก

การศึกษาของ International Journal of Advanced Research in Science, Communication and Technology (IJARSCT) ประเมินว่าโค้ด 43% ในธุรกิจธนาคารยังเป็นโค้ด COBOL ดั้งเดิม

Django หนึ่งในเฟรมเวิร์คยอดนิยมในภาษา Python ออกเวอร์ชั่น 5.0 สองปีหลัง 4.0 มีการปรับฟีเจอร์เพิ่มไม่มากนัก แต่เป็นการปรับเวอร์ชั่นหลักเนื่องจากถอดฟีเจอร์บางส่วน ร่วมถึงหยุดซัพพอร์ต Python 3.8 และ 3.9 ออก

ส่วนฟีเจอร์ที่เพิ่มขึ้นมา รายการสำคัญๆ ได้แก่

AWS เปิดบริการ Amazon Q แชตบอตผู้ช่วยสารพัดประโยชน์แบบเดียวกับ ChatGPT แต่ชูจุดเด่นในการอ่านข้อมูลภายในองค์กร สามารถดึงข้อมูลจากในสตอเรจ S3 หรือบริการอื่นๆ เช่น Salesforce, Google Drive, Microsoft 365, ServiceNow, Atlassian, หรือ Zendesk มาตอบคำถามผู้ใช้ได้

ข้อมูลที่ Amazon Q นำมาตอบนั้นจะใช้สิทธิการเข้าถึงเดียวกับสิทธิ์ของบริการที่ไปเชื่อมต่อ และสามารถสั่งงานแอปพลิเคชั่นต่างๆ เช่น เปิด ticket ใน Jira หรือเปิดเคสใน Salesforce ได้จากแอปแชต

โครงการ Biome ชุดเครื่องมือสำหรับพัฒนาเว็บประสิทธิภาพสูงประกาศความสำเร็จในการพัฒนาโครงการให้เกือบเทียบเท่าโครงการ Prettier โครงการ code formatter ยอดนิยมที่มียอดดาวน์โหลดถึงสัปดาห์ละ 29 ล้านครั้ง

ก่อนหน้านี้ Biome ทำงานต่างกับ Prettier พอสมควร โดยสามารถผ่านชุดทดสอบของ Prettier ได้เพียง 85% เท่านั้น แต่เมื่อต้นเดือนพฤศจิกายนที่ผ่านมาทาง Prettier ก็หาเงินจากสปอนเซอร์ต่างๆ มาตั้งรางวัล 22,550 ดอลลาร์ให้กับโครงการที่สามารถอิมพลีเมนต์ code formatter ที่ผ่านชุดทดสอบของ Prettier ได้เกิน 95% โดยเขียนโค้ดด้วยภาษา Rust และทางโครงการ Biome ก็เพิ่มฟีเจอร์อย่างรวดเร็วจนผ่านชุดทดสอบได้ 96% ได้รับรางวัลไปหลังการประกาศรางวัลเพียงสามสัปดาห์

PHP ออกเวอร์ชัน 8.3 ตามนโยบายการออกรุ่นใหม่ปีละ 1 ครั้งช่วงปลายปี มีของใหม่ที่ระดับของตัวภาษาหลายอย่าง

ดัชนีภาษาโปรแกรมยอดนิยม TIOBE Index ประจำเดือนพฤศจิกายน 2023 มีการเปลี่ยนแปลงน่าสนใจคือ อันดับของภาษา Kotlin ไต่ขึ้นมาอย่างรวดเร็ว โดยเริ่มติดชาร์ทอันดับ 20 เมื่อสองเดือนก่อน, เดือนที่แล้วขึ้นมาเป็นอันดับ 18, เดือนนี้ขึ้นมาอยู่อันดับ 15 แล้ว

อีกภาษาที่มาแรงในเดือนนี้คือ Scratch ที่ปีที่แล้วอยู่อันดับ 17 ตอนนี้อยู่อันดับ 11 ใกล้เข้ามาแตะ Top 10 เรื่อยๆ

ส่วนภาษาโปรแกรมยอดนิยม 10 อันดับแรกยังเหมือนของเดือนที่แล้ว ได้แก่ Python, C, C++, Java, C#, JavaScript, PHP, Visual Basic, SQL, Assembly

โครงการ Go รับข้อเสนอ “enhanced ServeMux routing” ที่ปรับปรุง ServeMux ตัวจัดการเลือกว่าฟังก์ชั่นใดจะเป็นผู้ตอบรีเควส HTTP จากเดิมเลือก path ได้ง่ายๆ เท่านั้น มาเป็นการเลือกตามรูปแบบที่กำหนดได้ละเอียดขึ้น

ปกติแล้วการเลือกฟังก์ชั่นอย่างละเอียดเป็นฟีเจอร์มาตรฐานในเฟรมเวิร์คสำหรับการพัฒนาเว็บแอปพลิเคชั่น ตัวภาษา Go เองก็มีเฟรมเวิร์ค Fiber ที่ได้รับความนิยมค่อนข้างมาก หรือไลบรารีขนาดเล็กกว่า เช่น Gorilla ก็ได้รับความนิยมสูงเช่นกัน การที่ภาษา Go รับฟีเจอร์นี้เข้าไว้ในไลบรารีมาตรฐานเลยทำให้สามารถพัฒนาเว็บแอปพลิเคชั่นง่ายๆ ได้โดยไม่ต้องดึงไลบรารีภายนอกที่อาจจะไม่มีการพัฒนาต่อเนื่อง

NextJS ประกาศออกเวอร์ชั่น 14 ความเปลี่ยนแปลงสำคัญคือรองรับฟีเจอร์ Server Actions ที่เปิดทางให้สามารถเขียนโค้ด server side ได้ในไฟล์เดียวกับ client side ไม่ต้องแยกไปเขียนโค้ดในโฟลเดอร์ /api เหมือนเดิม

อีกฟีเจอร์สำคัญคือการเตรียมเปลี่ยนไปใช้คอมไพลเลอร์ Turbopack โดยตอนนี้ชุดทดสอบยังผ่านไม่ครบ แต่ก็เกิน 90% แล้ว และความเร็วในการสั่ง next dev นั้นเร็วขึ้นมาก

ในเวอร์ชั่นนี้บังคับ NodeJS 18.17 ขึ้นไป มีการปรับ API บางจุด ที่สำคัญคือเพิ่มบทเรียน NextJS บนเว็บให้ไปฝึกใช้งานกันได้

ที่มา - NextJS

Oracle ออกส่วนขยาย Oracle Java Platform Extension ให้กับ Visual Studio Code ซึ่งถือเป็นส่วนขยายอย่างเป็นทางการของ Java ตัวแรกบน VS Code

Oracle บอกว่าแนวโน้มของวงการนักพัฒนาเปลี่ยนไป จากเดิมที่ใช้ IDE เฉพาะทางของภาษานั้นๆ เปลี่ยนมาใช้ IDE ที่รองรับทุกภาษาแบบ VS Code กันมากขึ้น ความคาดหวังของนักพัฒนาคือ VS Code ทำงานได้ดีกับทุกภาษาโปรแกรม จึงเห็นโอกาสตรงนี้ออกส่วนขยายมาซัพพอร์ตแพลตฟอร์ม Java ให้ดีขึ้นกว่าเดิม

TIOBE Software รายงานดัชนีความนิยมภาษาโปรแกรมหรืออันดับ TIOBE Index ประจำเดือนตุลาคม 2023 โดย Paul Jansen ซีอีโอ TIOBE ให้ข้อสังเกตว่าส่วนต่างของ C# ในอันดับ 5 กับ Java ในอันดับ 4 ใกล้กันมากขึ้น เหลือเพียง 1.2% โดยหากแนวโน้มยังเป็นเช่นนี้ C# น่าจะแซง Java ได้ภายใน 2 เดือน

อันดับความนิยมภาษาโปรแกรมลำดับ 1-5 เป็นดังนี้ Python (14.82%), C (12.08%), C++ (10.67%), Java (8.92%) และ C# (7.71%)

อย่างไรก็ตามแนวโน้มความนิยมภาษานั้นอาจจะสรุปได้ยากว่าจะเป็นอย่างไรในระยะสั้น ก่อนหน้านี้ TIOBE ก็ประเมินว่า C++ ใกล้แซง C แต่เดือนตุลาคมล่าสุด ตัวเลขก็กลับมาห่างกันมากขึ้น

ไมโครซอฟท์ออกอัพเดตส่วนขยาย Python Extension for Visual Studio Code มีการเปลี่ยนแปลงสำคัญคือปลด Python 3.7 เข้าสถานะล้าสมัย (deprecated) แล้ว

Python 3.7 ที่ออกในปี 2018 เพิ่งหมดระยะซัพพอร์ตในเดือนมิถุนายน 2023 ทำให้ไมโครซอฟท์ปรับสถานะเป็น deprecated ตามไปด้วย ในการใช้งานจริงคงไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลง โค้ดน่าจะยังทำงานได้ไปอีกนาน แต่ก็ไม่มีอะไรการันตีว่าจะไม่พังแล้ว

Python Software Foundation ร่วมกับ JetBrains ทำแบบสอบถามข้อมูลนักพัฒนา Python ประจำปี 2022 มีผู้ตอบแบบสอบถามราว 23,000 คนจากทั่วโลก มีสถิติที่น่าสนใจดังนี้

Svelte ประกาศฟีเจอร์ Runes ใน Svelte 5 ที่ยังไม่ออกตัวจริง เป็นการระบุว่าตัวแปรใดบ้างที่เป็น state ต้องการตรวจสอบความเปลี่ยนแปลงเพื่อเรนเดอร์ใหม่ จากเดิมที่ Svelte ติดตามการเปลี่ยนค่าของตัวแปรต่างๆ โดยอัตโนมัติแล้วอัพเดตค่าให้เอง

แนวทางนี้ทำให้ Svelte กลับไปเขียนโค้ดคล้ายกับ React ที่ต้องประกาศ useState หรือ useEffect แต่ทางทีมงาน Svelte ก็ระบุว่าแนวทางแบบนี้จัดการได้ง่ายกว่ามากเมื่อแอปพลิเคชั่นมีความซับซ้อนสูงขึ้นการติดตามตัวแปรต่างๆ ก็ซับซ้อนขึ้น แนวทางใน Runes ช่วยให้เขียน component ได้เรียบง่ายขึ้น

ทาง Svelte ยืนยันว่าโค้ดแอปพลิเคชั่นเดิมยังคงทำงานได้ใน Svelte 5 และฟีเจอร์ใหม่นี้จะเป็น opt-in ให้เลือกใช้งานเองเท่านั้น

ไมโครซอฟท์เปิดโครงการ windows-driver-rs ชุดไลบรารีสำหรับการพัฒนาไดร์เวอร์ฮาร์ดแวร์ในภาษา Rust พร้อมไดร์เวอร์ตัวอย่างอีกจำนวนหนึ่ง แม้ว่าไลบรารียังไม่พร้อมใช้งานจริงจัง แต่ก็นับเป็นก้าวแรกสำหรับบริษัทต่างๆ ที่สนใจเตรียมการย้ายไดร์เวอร์ไปเป็นภาษา Rust ในอนาคต

ภายในไมโครซอฟท์เองเริ่มเขียนโค้ดในวินโดวส์ด้วย Rust บางส่วนมาระยะหนึ่งแล้ว แต่ยังไม่ได้ซัพพอร์ตสำหรับนักพัฒนาภายนอกนัก โดยความได้เปรียบของภาษา Rust คือการลดช่องโหว่หน่วยความจำลง

GitHub เปิดให้บริการ Copilot Chat แชทถามตอบคำถามโปรแกรมมิ่งจากในแอพ Visual Studio และ VS Code โดยตรง

GitHub Copilot เวอร์ชันแรกเปิดตัวในปี 2021 เป็นการใช้ AI ช่วยเติมโค้ดที่เขียน (code completion) แต่ไม่สามารถสนทนาได้ ภายหลัง GitHub ได้อัพเกรดระบบเป็น Copilot X ช่วงต้นปี 2023 เพิ่มความสามารถอีกหลายอย่าง หนึ่งในนั้นคือแชท

IEEE Spectrum นิตยสารในเครือ IEEE รายงานการจัดอันดับภาษาโปรแกรมยอดนิยมประจำปี ซึ่งปีนี้จัดอันดับเป็นปีที่ 10 โดย Python ยังคงเป็นอันดับ 1 ในคะแนนภาพรวม หรืออันดับ Spectrum รวมทั้งอันดับ 1 ในด้านภาษาที่มาแรงเป็นกระแส (Trending) มี Java, C++ และ JavaScript ในอันดับรองลงมา

อย่างไรก็ตาม ผลการจัดอันดับด้านภาษาโปรแกรมสำหรับการหางาน (Jobs) SQL ยังครองอันดับที่ 1 ด้วยเหตุผลเพราะ SQL มักเป็นทักษะที่อยู่ในเงื่อนไขการรับสมัครงานร่วมกับภาษาอื่น โดยมี Python ตามมาในอันดับ 2 ด้วยคะแนนที่ไม่ห่างกันมากนัก

ในรายงานยังให้ข้อสังเกตของภาษา R ว่ามีประสิทธิภาพแต่ก็มีความเฉพาะตัว ได้รับความนิยมในระดับสูง แต่พอร์ตเป็นภาษาอื่นได้ยาก ซึ่งคล้ายกับสิ่งที่เกิดกับ Fortran และ Cobol

Bun รันไทม์จาวาสคริปต์ ออกเวอร์ชัน 1.0 ตามที่ประกาศไว้ ของใหม่ที่เพิ่มเข้ามาจากเวอร์ชัน 0.8 คือรองรับการรันเฟรมเวิร์คยอดนิยม Next.js, Astro, Nest.js แล้ว

Bun เป็นรันไทม์ที่ออกแบบมาให้ใช้แทน Node.js ได้ทันที (drop-in replacement) สามารถนำแอพที่เขียนบน Node.js และแพ็กเกจ npm มาใช้ทำงานได้เลย จุดเด่นของมันคือความเร็วที่เหนือกว่า 4 เท่า ยิ่งถ้าเขียนโค้ดมาเป็น TypeScript ที่ต้องแปลง (transpile) มาเป็น JavaScript ก่อนรัน ยิ่งเห็นความแตกต่างมากขึ้นอีก เพราะ Bun มีตัว transpiler ฝังมาในรันไทม์เลย สามารถรัน TypeScript ได้ในตัวเช่นเดียวกับ JavaScript

David Heinemeier Hansson (@dhh) ผู้ร่วมก่อตั้ง Basecamp และผู้สร้าง Ruby on Rails ประกาศถอดภาษา TypeScript ออกจากโครงการ Turbo ที่เร่งความเร็วหน้าเว็บด้วยการลดการโหลดจากการกดลิงก์หรือส่งข้อมูลฟอร์ม

Hansson ระบุในประกาศว่าเขาไม่เคยชอบ TypeScript ตั้งแต่แรก และไม่ชอบตลอดที่ใช้งานมา 5 ปี แต่กลับชอบ JavaScript มากกว่าและนับว่าเป็นภาษาที่ชอบเป็นรองเพียง Ruby เท่านั้น และข้อเสียต่างๆ ของ JavaScript ก็ถูกแก้ไปเยอะแล้ว โดยเฉพาะระบบ class ขณะที่ภาษา TypeScript นั้นเพิ่มขั้นตอนการคอมไพล์เข้ามาและบังคับใช้ type จนวุ่นวายและสุดท้ายในเคสยากๆ ก็ต้องใช้ any

jq ภาษาโปรแกรมเฉพาะทางสำหรับประมวลผลข้อมูลแบบ JSON นับเป็นโปรแกรมที่ได้รับความนิยมอย่างสูง แต่โครงการก็หยุดพัฒนาไปพักใหญ่ ล่าสุดโครงการก็กลับมาอีกครั้ง โดยการกลับมาครั้งนี้มีความเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้างการพัฒนาให้เป็นชุมชนมากขึ้น

เดิม jq เป็นโครงการส่วนตัวเอง Stephen Dolan นับแต่เวอร์ชั่น 1.7 กลุ่มนักพัฒนาจะช่วยกันดูแลภายใต้โครงการ jqlang ตอนนี้มีนักพัฒนาหลักช่วยกันดูโครงการถึง 10 คน

เวอร์ชั่น 1.7 แก้ไขบั๊กจำนวนมาก เพิ่มฟีเจอร์ใหม่ๆ เข้ามาหลายส่วน ฟังก์ชั่นใหม่ๆ เช่น pick สำหรับคิวรีค่าใน json dict, debug ตัวใหม่ที่ประมวลข้อมูลก่อนพิมพ์ได้, abs สำหรับหาค่าสมบูรณ์ของตัวเลข

ที่มา - GitHub: jqlang

ไมโครซอฟท์ประกาศเปิดคอร์สออนไลน์ Foundational C# with Microsoft เรียนฟรี เรียนจบสอบผ่านมีใบรับรองให้ฟรี เรียนได้ทั้งโลกไม่จำกัดประเทศ

คอร์สนี้เป็นความร่วมมือของไมโครซอฟท์กับ freeCodeCamp หน่วยงานไม่หวังผลกำไรที่สอนโปรแกรมมิ่ง คอร์สนี้ออกแบบมาสำหรับผู้ที่ไม่เคยเขียน C# มาก่อนเลย โดยสอนความรู้พื้นฐาน เช่น วิธีการเขียนและรันโค้ด ชนิดของข้อมูล ตัวแปร เมธ็อด ไปจบด้วยการดีบั๊กโค้ดที่รันในคอนโซล (ยังไม่ไปถึงโค้ดมี UI)

ชุมชนโปรแกรมเมอร์ภาษา Rust เผยผลสำรวจความคิดเห็นผู้ใช้ภาษา Rust ประจำปี 2022 (เพิ่งมาเผยแพร่ตอนนี้) จำนวน 9,433 คนจากทั่วโลก พบว่าราว 30% มีการใช้งาน Rust ในที่ทำงาน (ไม่ใช่แค่เขียนเองใช้ส่วนตัว) เพิ่มขึ้น 52% จากผลสำรวจรอบก่อนหน้า

ผู้สร้างภาษาโปรแกรมยอดนิยม 4 คน มารวมตัวกันเป็นครั้งแรกในงานเสวนาเพื่อการกุศล Language Creators Charity Fundraiser โดยรายได้จากการขายบัตรจะมอบให้หน่วยงานด้านการศึกษา Last Mile Education Fund และ NumFOCUS

ผู้สร้างภาษาโปรแกรมทั้ง 4 คนที่เข้าร่วมได้แก่

• Adele Goldberg - Smalltalk
• Guido Van Rossum - Python
• Anders Hejlsberg - Turbo Pascal, C#, TypeScript
• James Gosling - Java

งานเสวนาครั้งนี้จัดโดยกลุ่ม PyData Seattle วันที่ 19 กันยายน 2023 ที่เมือง Bellevue ในรัฐวอชิงตัน

ก่อนหน้านี้ 3 จาก 4 คนข้างต้น (ไม่รวม Goldberg) เคยขึ้นเวทีร่วมกันมาแล้วครั้งหนึ่งในปี 2019 รวมกับอีกคนคือ Larry Wall ผู้สร้างภาษา Perl