บอสตัน เมืองหลวงของรัฐแมสซาชูเซตส์ในสหรัฐฯ ออกกฎห้ามหน่วยงานของเมืองใช้งานระบบจดจำใบหน้าอย่างเป็นทางการ จากมติการลงคะแนนเป็นเอกฉันท์โดยสมาชิกสภาเมืองทั้งหมด 13 คน

ตามกฎหมายของเมืองบอสตันนี้ คือกำหนดห้ามหน่วยงานของเมืองรวมถึงตำรวจใช้ระบบรู้จำใบหน้า ซึ่งรวมถึงการนำเทคโนโลยีมาใช้จากบุคคลที่สามด้วย โดยจะมีข้อยกเว้นเฉพาะกรณีเกี่ยวกับอาชญากรรมบางกรณีเท่านั้น

Michelle Wu หนึ่งในสมาชิกสภาเมืองบอสตันระบุว่า บอสตันไม่ควรจะใช้เทคโนโลยีที่ทำให้เกิดการแบ่งแยก ซึ่งจะเป็นภัยคุกคามต่อความเป็นส่วนตัวและสิทธิขั้นพื้นฐานของผู้อาศัยในเมือง

New York Civil Liberties Union กลุ่มสหภาพเพื่อสิทธิพลเมือง จัดการฟ้องร้องหน่วยงานการศึกษาในนิวยอร์กหรือ New York State Education Department ที่ดำเนินการให้โรงเรียนในเขตการศึกษา Lockport City ติดตั้งระบบจดจำใบหน้า เพราะกังวลว่าจะละเมิดความเป็นส่วนตัวเด็ก และต้องการให้โรงเรียนยกเลิกการติดตั้งระบบเสีย

จากประเด็นตำรวจใช้ความรุนแรงต่อคนดำ ทำให้สังคมตั้งคำถามถึงอำนาจหน้าที่ของตำรวจ การเลือกปฏิบัติ รวมถึงเทคโนโลยีที่ตำรวจสามารถใช้งานได้ ล่าสุด Amazon ประกาศระงับไม่ให้ตำรวจใช้งานเทคโนโลยี Facial Recognition 1 ปี และ IBM ประกาศไม่พัฒนาไม่ทำธุรกิจเกี่ยวกับ Facial Recognition ด้วยเหตุผลด้านมนุษยธรรม

ด้านไมโครซอฟท์ที่เป็นกระบอกเสียงเรื่องเทคโนโลยีจดจำใบหน้ากับการบังคับใช้เชิงกฎหมายมาโดยตลอด ก็ออกมาย้ำว่า บริษัทจะไม่ขายเทคโนโลยีนี้ให้ตำรวจ จนกว่าจะมีกฎหมายและกฎระเบียบมารองรับ โดย Brad Smith ประธานไมโครซอฟท์กล่าวระหว่าง Post Live event

เทคโนโลยี Facial Recognition ในการใช้งานจริงในสหรัฐมีปัญหามายาวนาน หนึ่งในนั้นมีความเกี่ยวข้องกับสีผิว ก่อนที่ประเด็นนี้จะร้อนแรงขึ้นจากการประท้วงทั่วประเทศกรณีการเสียชีวิตของ George Floyd ทำให้บริษัทอย่าง IBM ประกาศไม่ยุ่งเกี่ยวกับเทคโนโลยีนี้ไปเลย

ล่าสุด Amazon ที่เป็นผู้ป้อนเทคโนโลยี Facial Recognition ให้กับตำรวจในสหรัฐ ประกาศระงับการให้บริการ Amazon Rekognition กับตำรวจเป็นเวลา 1 ปี โดยไม่ได้ให้เหตุผลโดยตรง แต่ระบุเพียงแค่ว่าได้เรียกร้องให้ภาครัฐออกกฎควบคุมการใช้งานในเชิงศีลธรรมเกี่ยวกับเทคโนโลยี Facial Recognition ซึ่งก็หวังว่าในระยะเวลา 1 ปีนี้ สภาคองเกรสที่รับเรื่องพิจารณาไปแล้ว จะสามารถออกมาตรการหรือกฎควบคุมได้ทัน

Arvind Krishna ซีอีโอของ IBM ส่งจดหมายเปิดผนึกหาสภาคองเกรส ในประเด็นว่าด้วยความเท่าเทียมของชาติพันธุ์และการปฏิรูปการเลือกปฏิบัติในกระบวนการยุติธรรม โดยเฉพาะในแง่การนำเทคโนโลยีมาใช้งาน

หนึ่งในใจความสำคัญของจดหมายคือ IBM จะเลิกพัฒนา ขายและข้องเกี่ยวกับเทคโนโลยี Facial Recognition และซอฟต์แวร์วิเคราะห์ และจะไม่ให้อภัยบริษัทหรือเวนเดอร์เจ้าใด ที่นำเทคโนโลยีนี้ไปใช้กับการสอดส่องประชาชน, ก่อให้เกิดการเหมารวมพฤติกรรม (racial profiling) หรืออะไรก็ตามที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนและเสรีภาพ

นอกจากนี้ IBM ยังกระตุ้นให้ประเด็นเรื่องวิธีการใช้ Facial Recognition และคำถามวา่หน่วยงานที่บังคับใช้กฎหมายของภาครัฐควรใช้ Facial Recognition หรือไม่ ควรกลายเป็นวาระแห่งชาติได้แล้ว

Google ปล่อยอัพเดตให้ Pixel 4 เพิ่มความปลอดภัยในการปลดล็อคใบหน้าด้วยการบังคับให้ต้องลืมตาแล้ว เป็นส่วนหนึ่งของอัปเดตเดือนเมษายน โดยผู้ใช้งานสามารถปิดบังคับลืมตาได้ในตัวเลือกปลดล็อกใบหน้า

ตอน Google เปิดตัว Pixel 4 บอกว่าจะปล่อยฟีเจอร์นี้ให้หลังเปิดตัวในไม่กี่เดือน

ที่มา - The Verge

ไมโครซอฟท์เผย จะหยุดลงทุนในบริษัทสตาร์ทอัพทำระบบจดจำใบหน้าที่เป็นบริษัทภายนอกหรือ third party หลังมีกรณีข้อสงสัยว่า AnyVision บริษัทในอิสราเอล ไปช่วยทำระบบจดจำใบหน้าในเขต West Bank ซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับรัฐบาลอิสราเอล และไมโครซอฟท์ก็ได้ร่วมลงทุนในบริษัทนี้ด้วย ส่งผลให้เกิดการวิพากษ์วิจารณ์ว่ากระทบสิทธิมนุษยชน สิทธิพลเมืองหรือไม่

เว็บ iTnews อ้างแหล่งข่าวไม่เปิดเผยตัวว่า ธนาคาร NAB ในออสเตรเลียหยุดพัฒนาตู้เอทีเอ็มแบบจดจำใบหน้าไปอย่างเงียบๆ แม้ตอนสาธิตเมื่อปี 2018 จะระบุว่าประสบความสำเร็จก็ตาม

ตู้เอทีเอ็มแบบจดจำใบหน้าไม่จำเป็นต้องใช้บัตร แต่อาศัยการมองใบหน้าแล้วใส่รหัสผ่าน โดยธนาคารเคยระบุว่าเทคโนโลยีนี้ช่วยลดความเสี่ยงจากการถูกทำสำเนาบัตร และผู้ใช้เองก็ไม่ต้องพกบัตรให้รกกระเป๋า

NAB ทดลองพัฒนาตู้เอทีเอ็มนี้โดยใช้เทคโนโลยีจดจำใบหน้าบนคลาวด์ ทั้งจาก AWS Rekognition และ Azure

เนื่องจากไม่มีการแถลงเหตุผลที่ยกเลิกโครงการจริงๆ ทาง iTnews คาดว่าอาจจะคิดที่หน่วยงานกำกับดูแลไม่อนุมัติให้ใช้งานจริง, ค่าอัพเกรดตู้อาจจะแพงเกินไป, หรือทิศทางของธนาคารอาจจะพยายามลดตู้เอทีเอ็มจนไม่น่าลงทุนอีกแล้ว

ประเทศจีนมีการใช้งานระบบสแกนใบหน้าตามจุดต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นการสแกนใบหน้าเพื่อเข้าใช้มือถือ การสแกนใบหน้าชำระเงิน, สแกนใบหน้าเข้าที่พักอาศัย

ชาวเน็ตจีนโพสต์บ่นใน Weibo กันว่า ตั้งแต่ต้องใส่หน้ากากอนามัยทุกวันก็เข้าใช้งานมือถือได้ยาก, Face ID ไม่มีประโยชน์เลยในเวลานี้ แต่ก็มีผู้ใช้งานหลายคนแนะนำให้สแกนนิ้วแทน

การสแกนใบหน้าสำคัญกับการดำรงชีวิตประจำวันชาวจีนมากกว่าประเทศอื่นๆ สนามบิน 200 แห่งทั่วประเทศจีน ติดตั้งระบบสแกนใบหน้า, แม้แต่การสั่งอาหาร การเข้าห้องน้ำก็ใช้ด้วย โดยในห้องน้ำที่จีนติดตั้งสแกนใบหน้าไว้เพราะป้องกันคนดึงทิชชู่เช็ดมือออกมาใช้มากเกินไป

ย้อนไปในปี 2015 ผู้ใช้งาน Facebook ในรัฐอิลลินอยส์ยื่นฟ้อง Facebook ฐานละเมิดความเป็นส่วนตัว โดยใช้ระบบจดจำใบหน้าแท็กรูป และโชว์โปรไฟล์โดยอัตโนมัติ ผิดกฎ Illinois Biometric Information Privacy Act ซึ่งภายหลัง Facebook เปิดให้ปิดการตั้งค่านี้แล้ว

จนกระทั่งในปี 2020 มีความคืบหน้าของคดีคือ Facebook ยอมจ่ายเพื่อระงับข้อพิพาทกว่า 550 ล้านดอลลาร์ โดยอิลลินอยส์เป็นรัฐเดียวที่มีกฎหมายความเป็นส่วนตัวไบโอเมตริกซ์ อนุญาตให้คนฟ้องถ้ามีการใช้ไบโอเมตริกซ์ละเมิดความเป็นส่วนตัว

การรถไฟในอินเดีย จะใช้ระบบจดจำใบหน้าตามสถานีรถไฟ มีเป้าหมายเพื่อจัดการกับอาชญากรรม และจะนำมาใช้อย่างทั่วถึงภายในปี 2020 นี้ แม้จะมีข้อกังวลเรื่องความเป็นส่วนตัวก็ตาม

ระบบจดจำใบหน้ากำลังทดลองใช้ในศูนย์กลางเทคโนโลยีของ Bengaluru ซึ่งมีการสแกนใบหน้าอยู่แล้วทุกวันราวครึ่งล้านราย ซึ่งเจ้าหน้าที่ระดับสูงของอินเดียไม่ประสงค์ออกนามระบุกับ Reuters ว่า การใช้ระบบเท่ากับว่า สถานีรถไฟจะเสมือนเป็นป้อมปราการเพื่อความปลอดภัย

กรมตำรวจนครบาลของกรุงลอนดอน (London's Metropolitan Police Service) ประกาศจะเริ่มใช้เทคโนโลยีการจดจำใบหน้า หรือ LFR (live facial recognition) ในพื้นที่สำคัญของเมือง

ตัวกล้องจะตรวจจับคนที่เดินผ่านไปมา และจะส่งคำแจ้งเตือนเจ้าหน้าที่หากจับคู่ใบหน้ากับอาชญากร คนที่ต้องการตัวอยู่ได้ โดยทางกรมตำรวจคาดหวังว่า ระบบจดจำใบหน้าจะช่วยให้ตำรวจจัดการกับคดีอาชญากรรมร้ายแรงได้

การใช้รูปหรือตัวปลอมหลอกระบบ Facial Recognition เป็นประเด็นที่ถูกหยิบยกมาพูดถึงอยู่บ่อยครั้งในแง่ความปลอดภัยและความน่าไว้วางใจของเทคโนโลยี ล่าสุด Kneron บริษัทที่พัฒนา AI ได้ทดสอบหลอกระบบ Facial Recognition ที่ถูกใช้งานในที่สาธารณะด้วยหน้ากาก 3 มิติที่พิมพ์หน้าบุคคลอื่นไว้

นักวิจัยทดสอบทั้งระบบตรวจคนเข้าเมืองในสนามบิน Schiphol กรุงอัมสเตอร์ดัมและระบบจ่ายเงินด้วยใบหน้าของทั้ง Alipay และ WeChat ในจีน ซึ่งทุกระบบถูกหลอกได้ด้วยหน้ากาก 3 มิติที่นักวิจัยพิมพ์มา และแน่นอนว่าการทดสอบทั้งหมดได้รับอนุญาตจากเจ้าหน้าที่แล้ว นักวิจัยก็ย้ำด้วยว่าการมีเจ้าหน้าที่คอยดูแลบริเวณระบบตรวจสอบน่าจะช่วยป้องกันการใช้หน้ากากแบบนี้ได้

Business Insider รายงานว่านักพัฒนาในเฟซบุ๊ก พัฒนาระบบจดจำใบหน้ากับเพื่อนร่วมงาน รวมถึงเพื่อนๆ ของเพื่อนร่วมงานด้วย ประโยชน์คือ แค่ใช้โทรศัพท์จ่อที่หน้าเพื่อนคนนั้น ระบบจะแสดงชื่อ และรูปโปรไฟล์ในเฟซบุ๊กขึ้นมา

Business Insider ระบุด้วยว่าระบบสามารถสแกนได้ทุกคนถ้ามีข้อมูลมากพอ ตัวแอพพัฒนาขึ้นระหว่างปี 2015-2016 ก่อนจะเกิดเหตุการณ์ Cambridge Analytical เสียอีก ใช้กันภายในเท่านั้น และตอนนี้ตัวแอพไม่ได้รับการพัฒนาต่อแล้ว

เฟซบุ๊กออกมาชี้แจงภายหลังเป็นความจริงที่เฟซบุ๊กเคยพัฒนาแอพพลิเคชั่นดังกล่าว แต่ปฏิเสธเรื่องที่ระบบสามารถสแกนทุกคนได้ว่าไม่เป็นความจริง

Google Cloud Platform เปิดตัวบริการจดจำใบหน้าคนดัง Celebrity Recognition เทียบเคียงกับ AWS Rekognition อย่างไรก็ตาม บริการของกูเกิลนี้ชูแนวทางเคารพสิทธิมนุษยชนอย่างเข้มข้นกว่า

กูเกิลระบุว่าได้ขอให้ Business for Social Responsibility หรือ BSR เข้ามาตรวจสอบความเสี่ยงต่อการกระทบสิทธิมนุษยชน หลังจากทาง BSR เข้ามาตรวจสอบก็ให้คำแนะนำจำนวนหนึ่ง ทำให้กูเกิลเพิ่มเงื่อนไขการใช้งานบริการนี้ ได้แก่

หน่วยวิจัย AI ของ Facebook ประกาศความสำเร็จในการสร้างระบบ de-identification สำหรับบุคคลในวิดีโอได้แล้ว สามารถใช้งานกับวิดีโอได้แบบบเรียลไทม์รวมถึงการไลฟ์ด้วย โดยไม่ต้องผ่านการเทรนใหม่ทุกครั้งที่จะใช้งาน และใช้เวลาในการปรับแต่งวิดีโอเพียงเล็กน้อยเท่านั้น

ปัญหาของระบบรู้จำใบหน้าคือทำให้ผู้ใช้งานสูญเสียความเป็นส่วนตัว และเทคโนโลยีทดแทนใบหน้าที่นับวันยิ่งเก่งขึ้นเรื่อย ๆ อาจะถูกใช้เพื่อสร้างวิดีโอที่ชี้นำในทางที่ผิด เป็นไอเดียตั้งต้นที่ทำให้เกิดงานวิจัยชิ้นนี้ขึ้นมา

ตัว AI นี้ จะใช้ระบบ encoder-decoder เพื่อสร้างหน้ากากและภาพ โดยในระหว่างการเทรนนิ่ง จะใช้หน้าคนที่ปรับแต่งแล้วส่งเข้าไปในระบบ และระบบจะสร้างหน้าแบบบิดเบี้ยวและไม่บิดเบี้ยวของคนออกมา สามารถนำไปใช้งานในวิดีโอได้

เราเคยรายงานประเด็น Pixel 4 ปลดล็อคใบหน้าแม้เจ้าของยังหลับตาไปเมื่อก่อนหน้า ตอนนี้ Google ชี้แจงกับ The Verge ว่ากำลังแก้ปัญหานี้อยู่และจะเพิ่มตัวเลือกว่าต้องลืมตาอยู่เพื่อปลดล็อคมาให้ในภายหลัง แต่คาดว่าจะใช้เวลาพอควรและจะปล่อยอัพเดตให้กับเจ้าของ Pixel 4 ในอีกไม่กี่เดือนต่อจากนี้

Google Pixel 4 ที่จะวางขายในตอนแรกจะยังมีปัญหานี้อยู่ แต่ก็แก้ไขได้ด้วยการกดปุ่ม power ค้างไว้แล้วเลือกใช้ฟีเจอร์ Lockdown (ต้องไปเปิดก่อนใน Setting) ทำให้การปลดล็อคครั้งถัดไปจะไม่สามารถใช้ Biometric หรือ Smart Lock ได้ ต้องใช้ PIN, รหัสผ่านหรือแพทเทิร์นเท่านั้น

Google Pixel 4 ยังไม่ทันขายก็เป็นประเด็นเมื่อคุณ Chris Fox นักข่าว BBC ที่ได้เครื่องไปใช้ก่อนก็โพสท์ในทวิตเตอร์ส่วนตัวว่าเขาปลดล็อค Pixel 4 ได้ถึงจะหลับตาอยู่ แม้ก่อนหน้านี้ที่มีข่าวหลุดว่าในหน้า Face Unlock มีตัวเลือกว่าต้องลืมตาอยู่เพื่อปลดล็อคนั้น ทาง Android Police แจ้งว่ายังไม่มีตัวเลือกนี้

นอกจากนี้ในหน้าสนับสนุนของมือถือ Pixel ยังแจ้งไว้ในหมวดวิธีการทำงานของการปลดล็อคด้วยใบหน้าว่า "มือถือของคุณปลดล็อคได้ด้วยบุคคลอื่นที่หันจอมือถือคุณใส่หน้าแม้หลับตาอยู่ กรุณาเก็บมือถือเอาไว้ในที่ปลอดภัยเช่นกระเป๋ากางเกงหรือกระเป๋าถือด้วย" (Your phone can also be unlocked by someone else if it’s held up to your face, even if your eyes are closed.) รวมถึงระบุชัดเจนว่าคนที่หน้าคล้ายกันก็สามารถปลดล็อคแทนกันได้ สำหรับทางแก้ไขนั้นคงต้องรอกูเกิลจัดการต่อไป

เมื่อวานเพิ่งมีข่าวโหมดกล้องใหม่ใน Google Pixel 4 วันนี้มีอีกข่าวหลุดตามมาเพิ่ม โดย Google Assistant ใน Pixel 4 จะมาพร้อมหน้าตาใหม่ ตอนเรียกใช้จะไม่มีกรอบสีขาวขึ้นมาบังเกือบครึ่งจอแบบปัจจุบัน แต่จะมีเพียงแถบสีขาวบริเวณด้านล่างเพื่อแสดงคำพูดของผู้ใช้ จากนั้นจึงจะขึ้นกรอบสีขาวที่เกี่ยวกับคำสั่งนั้นๆ ทีหลัง

เราเห็นความพยายามของเฟซบุ๊กในการสร้างความเชื่อมั่นด้านความเป็นส่วนตัวให้มากยิ่งขึ้น ความพยายามล่าสุดคือการแจ้งเตือนให้กับผู้ใช้พร้อมคำอธิบายเกี่ยวกับฟีเจอร์ Facial Recognition พร้อมตัวเลือกว่าจะเปิดหรือปิด

ตัวเลือก Facial Recognition จะมาแทนที่ Tag Suggestions เดิมที่ให้ผู้ใช้เลือกแค่ว่าจะให้เฟซบุ๊กแนะนำการแท็กในรูปคนอื่นหรือไม่ ทำให้ผู้ใช้ควบคุมการจดจำใบหน้าของตัวเองบนเฟซบุ๊กทั้งหมด เฟซบุ๊กบอกว่าหากผู้ใช้เลือกจะปิด Facial Recognition อัลกอริทึมจะไม่ตรวจจับใบหน้าของผู้ใข้และไม่แนะนำการแท็กในรูปใด ๆ เลย เพื่อนผู้ใช้ต้องเป็นคนพิมพ์ชื่อเพื่อแท็กเอง

เฟซบุ๊กประกาศว่าจะแนะนำให้ผู้ใช้รายใหม่และผู้ใช้ที่เปิดโหมดการจดจำใบหน้าไว้ สามารถปิดการใช้งานได้ และบอกข้อมูลด้วยว่า เฟซบุ๊กเอาข้อมูลใบหน้าที่ผู้ใช้เปิดตั้งค่าไว้ไปทำอะไรบ้าง

จากประเด็น ZAO แอพจีน สลับหน้าให้เราเป็นดาราในโปสเตอร์หนัง สร้างความกังวลให้ชาวเน็ตว่าอาจจะมีการเก็บข้อมูลส่วนตัวเยอะเกินความจำเป็น ล่าสุด WeChat ออกมาประกาศว่าปิดไม่ให้ดาวน์โหลดแอพ ZAO แล้ว

แอพพลิเคชั่นสลับหน้า หรือแอพที่ผู้ใช้งานสามารถถ่ายเซลฟี่แล้วเปลี่ยนตัวเองเป็นอีกคนเพื่อความสนุกสนานนั้นยังคงสร้างความนิยมในหมู่ชาวเน็ตอย่างต่อเนื่อง แต่แอพเหล่านี้ก็มีความเสี่ยงที่จะไม่ปลอดภัยต่อข้อมูลส่วนตัว

แอพล่าสุดที่ตกเป็นประเด็นคือ ZAO แอพสลับหน้าที่ให้เราสามารถเข้าไปอยู่ในโปสเตอร์หนังดัง กลายเป็นดาราได้ด้วยการถ่ายเซลฟี่ ตัวแอพได้รับความนิยมอย่างรวดเร็วหลังเปิดตัวเมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา แต่ประเด็นที่สร้างความกังวลคือ ข้อตกลงในการใช้แอพระบุว่า ผู้ใช้จะต้องยินยอมให้ ZAO และเครือผู้ใช้งาน ZAO มีสิทธิ์ในการใช้งานภาพถ่ายและปรับเปลี่ยนตามความเหมาะสม

Data Protection Authority หรือ DPA ของประเทศสวีเดนได้สั่งปรับตามกฎหมาย GDPR เป็นครั้งแรกในประเทศ โดยผู้ที่โดนปรับเป็นโรงเรียนมัธยมแห่งหนึ่งในเมือง Skellefteå

โรงเรียนมัธยมแห่งนี้ทำโครงการทดลองเช็คชื่อนักเรียน 22 คนเป็นระยะเวลา 3 สัปดาห์ด้วยการใช้เทคโนโลยีจำแนกใบหน้า ทดแทนการขานชื่อแบบเดิม โดยพบว่าทางโรงเรียนได้ประมวลผลข้อมูลอย่างไม่ถูกต้องตามกฎหมาย ซึ่งก่อนที่จะเปิดตัวโครงการนี้ ทางโรงเรียนไม่ได้ขอคำปรึกษาจาก DPA รวมถึงไม่ได้ประเมินผลกระทบของโครงการอย่างถูกต้องด้วย