Facebook ตบตีกับ Apple มาหลายรอบ และล่าสุดก็เรื่องการปรับค่าความเป็นส่วนตัวบน iOS 14 ที่กระทบกับผู้ให้บริการรายเล็ก ๆ ที่อาศัยข้อมูลผู้ใช้เป็นหนทางสร้างรายได้

Facebook บอกว่าการปรับการตั้งค่าแบบนี้ ไม่ใช่แค่ฆ่าธุรกิจหรือพับลิชเชอร์รายเล็ก ๆ ที่เดือดร้อนจาก COVID-19 อยู่แล้ว แต่ยังบีบให้ธุรกิจเหล่านี้เปลี่ยนโมเดลจากการหารายได้โฆษณามาเป็นผ่านการสมัครสมาชิกรายเดือนหรือ in-app ซึ่งสุดท้ายเงินก็เข้า Apple

คณะกรรมาธิการยุโรปออกกฎใหม่ Digital Markets Act เพื่อกำกับดูแลบริษัท tech เน้นเรื่องการใช้ข้อมูล, การผูกขาดกีดกันการค้า มีการวางกรอบสิ่งที่บริษัทควรทำและไม่ควรทำกว้างๆ และหากบริษัทไม่ทำตามจะมีโทษปรับสูง 10% ของมูลค่าการซื้อขายทั่วโลก โดยสหภาพยุโรปมองบริษัท tech เป็นผู้รักษาประตู (gatekeeper) ในตลาดดิจิทัล จึงต้องมีการออกกฎให้แน่ใจว่า ผู้รักษาประตูทำสิ่งที่ถูกต้องและยุติธรรมกับทุกคน

คณะกรรมการการค้าของสหรัฐ หรือ Federal Trade Commission (FTC) ยื่นฟ้อง Facebook ในข้อหาผูกขาดตลาดโซเชียลเน็ตเวิร์คแล้ว

FTC บอกว่า Facebook มีพฤติกรรมปิดกั้นการแข่งขันมายาวนานและทำอย่างเป็นระบบ ตั้งแต่การไล่ซื้อบริษัทที่มีโอกาสมาเป็นคู่แข่งในอนาคต ทั้ง WhastApp, Instagram และกำหนดเงื่อนไขใน API ว่าห้ามนำไปใช้ทำฟีเจอร์บางอย่างแข่งกับ Facebook รวมถึงห้ามใช้โปรโมทหรือเชื่อมต่อกับบริการโซเชียลอื่นๆ ยิ่งทำให้ Facebook ผูกขาดมากขึ้นเรื่อยๆ จนกลายเป็นหนึ่งในบริษัทใหญ่ที่สุดของโลก มีกำไรมหาศาล

อังกฤษเตรียมตั้งหน่วยงานใหม่ ชื่อว่า Digital Markets Unit หรือ DMU เพื่อควบคุม กำกับดูแลบริษัทเทคโนโลยีใหญ่อย่าง Google, Facebook ดูประเด็นการผูกขาดเป็นสำคัญ จะเริ่มมีผลในเดือนเมษายน 2021

โดย DMU จะเป็นส่วนหนึ่งของหน่วยงานด้านการแข่งขันและการตลาด หรือ CMA (Competition and Markets Authority) มีหน้าที่กำหนดขีดจำกัดใหม่ว่าบริษัทเทคโนโลยีใหญ่ทำอะไรได้บ้าง และสร้างสภาพแวดล้อมที่ธุรกิจเล็กสามารถมาแข่งขันได้ รวมถึงให้อำนาจผุ้บริโภคในการควบคุมข้อมูลของตนเอง

กรณีพิพาทระหว่าง Epic Games กับ Apple เริ่มระอุขึ้นเรื่อยๆ หลัง Epic Games เปิดระบบจ่ายเงินบนมือถือในเกม Fortnite เองจนเกมถูก Apple แบน และ Apple ยังแบนบัญชีนักพัฒนาของ Epic Games รวมถึงฟ้องกลับ Epic Games ว่ากระทำการละเมิดสัญญาอีกด้วย

ล่าสุด Epic Games เปิดฉากฟ้อง Apple ในออสเตรเลีย หลังคณะกรรมาธิการด้านการแข่งขันและผู้บริโภคแห่งออสเตรเลีย (ACCC) เริ่มสอบสวนกรณีการผูกขาดของ Apple ไปเมื่อเดือนกันยายนที่ผ่านมา

เมื่อเดือนมิถุนายน Qualcomm ถูกศาลตัดสินว่าผูกขาดชิปโมเด็มจากคำร้อง FTC ซึ่ง Qualcomm ก็ได้ยื่นอุทธรณ์ ก่อนที่ศาลอุทธรณ์จะกลับคำตัดสิน โดยระบุว่า FTC พิสูจน์ไม่ได้ว่า Qualcomm ผูกขาดจริง นอกจากแค่พยายามทำกำไรให้ได้สูงสุดตามกรอบกฎหมาย

คำตัดสินของศาลอุทธรณ์ครั้งนั้น มีคณะผู้พิพากษา 3 ท่าน และมีมติแบบเอกฉันท์ ซึ่ง FTC ก็ยื่นเรื่องให้ศาลพิจารณาอีกครั้งโดยเพิ่มจำนวนผู้พิพากษา และล่าสุดศาลอุทธรณ์ก็ปัดตกคำร้องนี้ของ FTC โดยไม่มีผู้พิพากษาสักท่านยกเรื่องนี้ขึ้นมาโหวตเลยด้วยซ้ำ

กระทรวงยุติธรรมสหรัฐ (Department of Justice) ร่วมกับอัยการใหญ่อีก 11 รัฐ ยื่นฟ้องกูเกิลข้อหาผูกขาดบริการค้นหาและโฆษณาบนระบบค้นหา (search advertising) อย่างเป็นทางการ

ประเด็นที่กระทรวงยุติธรรมชี้ว่ากูเกิลมีพฤติกรรมผูกขาด คือการที่กูเกิลไปเซ็นสัญญาเอ็กซ์คลูซีฟกับบริษัทต่างๆ (เช่น เบราว์เซอร์ สมาร์ทโฟน และผู้ให้บริการโทรคมนาคมในสหรัฐ) เพื่อให้ตัวเองเป็นเครื่องมือค้นหาหลัก โดยจ่ายเงินจำนวนเป็นหลักพันล้านดอลลาร์ต่อปี และในสัญญาบางฉบับมีเงื่อนไขห้ามติดตั้งเครื่องมือค้นหาของคู่แข่ง ส่งผลให้ไม่มีบริษัทใดขึ้นมาแข่งขันกับกูเกิลได้เลย

ในบางกรณี เช่น ผู้ผลิตสมาร์ทโฟนแอนดรอยด์ ยังเจอสัญญาบีบให้ติดตั้งแอพของกูเกิล (gapps) ทั้งชุด และต้องนำเสนอแอพของกูเกิลในตำแหน่งที่เด่นที่สุดด้วย

Kazuyuki Furuya ประธานของคณะกรรมการการค้าญี่ปุ่นหรือ FTC เปิดเผยว่ากำลังวางรากฐานในแง่กฎหมายสำหรับการกำกับดูแลบริษัทเทคขนาดใหญ่อย่าง Google, Amazon, Apple และ Facebook ซึ่งเจ้าตัวบอกว่าจะผลักดันเรื่องนี้อย่างจริงจัง และทำงานร่วมกับหน่วยงานทีเกี่ยวข้องในสหรัฐและอียูด้วย

นอกจากนี้ FTC ก็จะเข้ามาดูแลและสอบสวนเรื่องการผูกขาดกรณีการซื้อกิจการขนาดเล็กของบริษัทใหญ่ เช่น กรณีที่ Google ซื้อ Fitbit ซึ่งก็กำลังถูกบีบอย่างหนักจากอียู

ที่มา - Reuters

Cedric O และ Mona Keijzer รัฐมนตรีกระทรวงดิจิทัลของฝรั่งเศสและเนเธอร์แลนด์ตามลำดับ ลงนามร่วมกันในข้อเรียกร้องไปยัง EU สำหรับการออกมาตรการในกฎหมาย Digital Services Acts ที่กำลังจะออก เพื่อควบคุมและจัดการบริษัทเทคโนโลยียักษ์ใหญ่เจ้าของแพลตฟอร์มที่มีลักษณะ "gatekeeper" หรือผู้ควบคุมการเข้าออก (สินค้า, บริการ, ข้อมูล ฯลฯ)

แนวคิดหนึ่งที่ถูกเสนอมาเพื่อลดอำนาจผูกขาดของ Facebook คือ แยกบริษัทออกเป็นส่วนๆ คือแยก Facebook ออกจาก Instagram และแยกออกจาก WhatsApp ซึ่งขณะนี้ ทางบริษัทกำลังถูกสอบสวนจากรัฐบาลกลางและคาดว่าอนุคณะกรรมการต้านการผูกขาดจะเผยผลการสอบสวนเร็วๆ นี้

ล่าสุด The Wall Street Journal ไปเจอเอกสาร 14 หน้า ที่เขียนโดยทีมทนายความของ Facebook คาดว่าเป็นการเตรียมเอกสารไว้ใช้สู้คดี ระบุว่าการแยกบริษัทออกจากกันนั้นทำไม่ได้ เพราะทำให้บริษัทต้องใช้เงินทุนสูงเป็นพันล้านดอลลาร์เพื่อจะรักษาแต่ละระบบให้คงอยู่ต่อได้ และอาจส่งผลกระทบในทางลบต่อประสบการณ์และความปลอดภัยในการใช้งาน

วันนี้ คดีระหว่าง Apple vs Epic เริ่มไต่สวนในชั้นศาลตามนัดหมาย ฝั่งของกูเกิลก็ออกมาประกาศนโยบายของ Android และ Google Play Store ในประเด็นเรื่องการผูกขาด จำนวน 5 ข้อดังนี้

Epic Games ร่วมกับพันธมิตรผู้ได้รับผลกระทบจากแอปเปิลอีกหลายราย เช่น Basecamp, Spotify, Deezer และ Match Group (บริษัทแม่ของ Tinder) ประกาศตั้งกลุ่มพันธมิตร Coalition for App Fairness (CAF) เพื่อผลักดันกฎหมายและกฎระเบียบด้านการผูกขาดสโตร์

กลุ่ม CAF บอกว่าจะเป็นตัวแทนของนักพัฒนาแอพและเกมทั่วโลก ที่ต้องการสร้างความเป็นธรรมในสนามแข่งขัน และรักษาสิทธิของผู้บริโภคในการมีตัวเลือกที่หลากหลาย

สมาชิกก่อตั้งทั้งหมดใกลุ่ม CAF ได้แก่ Basecamp, Blix, Blockchain.com, Deezer, Epic Games, the European Publishers Council, Match Group, News Media Europe, Prepear, Protonmail, SkyDemon, Spotify, Tile และยังเปิดรับสมาชิกเพิ่มเติมอีกเรื่อยๆ

TechCrunch รายงานว่าช่วงวันศุกร์ที่ผ่านมา (18 ก.ย.) Play Store ในอินเดีย ถอดแอป Paytm บริการการเงินคู่แข่งของ Google Pay ที่ได้รับความนิยมในอินเดียออก เนื่องจากแอปละเมิดกฎของแพลตฟอร์มว่าด้วยเรื่องการพนัน แต่ในอีก 8 ชั่วโมงต่อมา แอป Paytm ก็กลับเข้ามาอยู่ใน Play Store ตามเดิม เรื่องนี้ทำให้เกิดความกังวลเรื่องการผูกขาดและกีดกันแอปพลิเคชั่นอื่น เหมือนกรณี Apple และ Epic

Paytm เขียนบล็อกพูดถึงเบื้องหลังการที่ Google ถอดแอปออกจาก Play Store ว่า ตอนเย็นของวันที่ 11 กันยายน Paytm เปิดตัวแคมเปญที่ผู้ใช้สามารถสะสมสติกเกอร์เกมกีฬาคริกเก็ต และการ์ดขูดจากการทำธุรกรรมตามปกติ เพื่อรับ UPI cashback หรือเงินคืนเข้ามาที่วอลเล็ตของ Paytm

ต่อจากข่าว หน่วยงานต่อต้านการผูกขาดเยอรมนีเริ่มจับตาดูคดี Apple vs Epic ที่ฟ้องกันในสหรัฐ

ล่าสุด Bloomberg รายงานว่า หน่วยงานกำกับดูแลด้านการผูกขาดของญี่ปุ่น (ในที่นี้คือ Japan Fair Trade Commission) ก็เริ่มจับตาเรื่องนี้แล้วเช่นกัน

ความน่าสนใจของญี่ปุ่นอยู่ที่การมีสตูดิโอเกมจำนวนมาก ที่ไม่พอใจเรื่องการเก็บส่วนแบ่ง 30% ของแอปเปิล และกระบวนการอนุมัติขึ้นสโตร์ที่คาดเดาไม่ได้มานานแล้ว

Reuters รายงานว่าหน่วยงานต่อต้านการผูกขาดของเยอรมนี เริ่มจับดูการพิพาททางกฎหมายระหว่าง Apple และ Epic ที่กำลังเกิดขึ้นที่ศาลแขวงแคลิฟอร์เนีย

Andreas Mundt หัวหน้าหน่วยงานระบุว่าจะจับตาดูอย่างใกล้ชิด รวมถึงแสดงความเห็นด้วยว่าทั้ง App Store และ Play Store อยู่ในสภาพแวดล้อมด้านการแข่งขันที่น่าสนใจ เพราะสโตร์บนสมาร์ทโฟนทั่วโลกมีเพียง 2 เจ้านี้เป็นหลักเท่านั้น

ที่มา - itnews

ช่วงปีที่แล้วต่อมาจนถึงช่วงครึ่งแรกของปีนี้ เรื่องการผูกขาดของบริษัทไอทีถูกยกขึ้นมาเป็นประเด็นค่อนข้างมาก โดยเฉพาะในมิติการเมืองสหรัฐที่ผู้สมัครชิงตำแหน่งประธานาธิบดีของพรรคเดโมแครตฝ่ายซ้ายอย่างอลิซาเบธ วอร์เรนที่มีบทบาทผลักดันกฎหมายคุ้มครองผู้บริโภคและส่งเสริมการแข่งขัน ได้นำเสนอนโยบาย Break Up Big Tech ที่จะจับแยกบริษัทไอทียักษ์ใหญ่ ให้แตกออกมาเป็นบริษัทย่อย เพื่อเสริมการแข่งขันและลดอิทธิพลของบริษัทเหล่านี้ลง

ทว่าหลังการถอนตัวของวอร์เรน กอปรกับวิกฤติโควิด ประเด็นเรื่องการจัดการการผูกขาดของบริษัทเทคโนโลยีโดยภาครัฐกลายเป็นแค่คลื่นกระทบฝั่งเท่านั้น ก่อนที่เรื่องนี้จะกลายเป็นข่าวหน้าหนึ่งอีกครั้ง จากกรณีที่ Epic ขบถด้วยการทำระบบจ่ายเงินของ Fortnite เอง จนตามมาด้วยการแบนของ App Store และ Play Store ต่อด้วยคดีความเรื่องการผูกขาดที่ Epic เตรียมไว้อยู่แล้ว

นอกจากคดี Epic Games ฟ้อง Google Play Store กรณีส่วนแบ่ง 30% ยังมีนักพัฒนาสาย Android อีกกลุ่มที่รวมตัวกันฟ้องกูเกิลข้อหาผูกขาดแบบเดียวกัน แถมยังเรียกค่าเสียหายจากกูเกิลด้วย (คำฟ้องของ Epic ไม่เรียกค่าเสียหายเป็นตัวเงินจากทั้งแอปเปิลและกูเกิล)

ในการไต่สวนบริษัทเทคโนโลยีใหญ่ประเด็นผูกขาด ซึ่งมีผู้บริหารจาก Facebook, Google, Amazon, Apple เข้าร่วมนั้น Amazon ถูกตั้งคำถามเรื่องการหาประโยชน์จากข้อมูลของคนขายในทางที่ผิดหรือไม่ เพราะ Amazon ที่เป็นเจ้าของมาร์เก็ตเพลสซึ่งควรจะเป็นแพลตฟอร์มกลางในการค้าขายออนไลน์ ก็มีผลิตภัณฑ์ของตัวเองด้วยเช่นกัน ผลคือ Jeff Bezos ก็ไม่สามารถยืนยันได้ว่าบริษัทไม่เคยละเมิดกฎ

ในการไต่สวนบริษัทเทคโนโลยีใหญ่เรื่องผูกขาดโดยสภาคองเกรส แอปเปิลถูกตั้งคำถามเรื่องการลบแอปพลิเคชั่นจัดการเวลาบนหน้าจอซึ่งเป็นคู่แข่งออกจาก App Store หลังเปิดตัว iOS 12 ซึ่งมีฟีเจอร์คล้ายๆ กันนั้น ถือเป็นการพยายามกีดกันคู่แข่งหรือไม่

โดยหลังจากแอปเปิลเปิดตัวฟีเจอร์ Screen Time มีผู้ผลิตแอปพลิเคชั่นภายนอกพบว่าแอปของตัวเองถูกตรวจสอบโดยแอปเปิลมากขึ้น หรือในบางกรณีก็ถูกปฏิเสธไม่ให้อัพเดต หรือถูกลบออกจาก App Store ไปเลย

วันนี้ (30 มิ.ย.) มีการประชุมสภาคองเกรส ไต่สวนบริษัทเทคโนโลยีใหญ่ประเด็นผูกขาด มีผู้บริหารเข้าร่วมประชุมผ่านออนไลน์คือ มาร์ก ซักเคอร์เบิร์กจาก Facebook, Jeff Bezos ซีอีโอ Amazon, Sundar Pichai ซีอีโอกูเกิล, Tim Cook ซีอีโอแอปเปิล

มาร์ก พูดถึงประเด็นผูกขาดในส่วนของ Facebook ว่า จริงๆ แล้ว Facebook ยังตามหลังคู่แข่งรายอื่นในหลายด้าน ไม่ว่าจะเป็นบริการส่งข้อความที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในสหรัฐคือ iMessage ไม่ใช่ Facebook, แอปพลิเคชั่นที่เติบโตเร็วที่สุดคือ TikTok แอปพลิเคชั่นยอดนิยมสำหรับวิดีโอคือ YouTube แพลตฟอร์มโฆษณาที่เติบโตเร็วที่สุดคือ Amazon และ แพลตฟอร์มโฆษณาที่ใหญ่ที่สุดคือกูเกิล มาร์กยังพูดเปรียบเปรยด้วยว่า เม็ดเงินโฆษณาที่ใช้จ่ายในสหรัฐฯนั้นมีไม่ถึง 10 เซนต์ที่มาถึง Facebook

หน่วยงานกำกับดูแลการแข่งขันของสหราชอาณาจักร (Competition and Markets Authority หรือ CMA) ออกรายงานผลการศึกษาแพลตฟอร์มออนไลน์และโฆษณาดิจิทัล (online platforms and digital advertising) พบว่า Google และ Facebook มีอำนาจเหนือตลาดโฆษณาดิจิทัล แต่กฎหมายในปัจจุบันไม่สามารถจัดการได้

รายงานของ CMA ระบุว่าตลาดโฆษณาดิจิทัลของสหราชอาณาจักรในปี 2019 มีมูลค่า 14 พันล้านปอนด์ (ประมาณ 5.4 แสนล้านบาท) ซึ่ง 80% ของเม็ดเงินธุรกิจนี้ถูกครอบครองโดย Google และ Facebook

หากแยกย่อยตามประเภทธุรกิจ Google ครองสัดส่วนโฆษณา search ราว 90% (มูลค่าตลาด 7.3 พันล้านปอนด์) และ Facebook ครองสัดส่วนโฆษณาแบบแสดงผล (display ads) ราว 50% (มูลค่าตลาด 5.5 พันล้านปอนด์)

เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว คณะกรรมการยุโรป (European Commission หรือ EC) หน่วยงานรัฐบาลของสหภาพยุโรป (EU) ประกาศเริ่มสอบสวนแอปเปิลอย่างเป็นทางการ ในข้อหา "ผูกขาด" แยกเป็น 2 กรณีคือ App Store และ Apple Pay

กรณีของ App Store เริ่มมาจากเรื่องร้องเรียนของ Spotify และผู้ให้บริการอีบุ๊กอีกราย (ที่ EC ไม่ได้ระบุชื่อ) ซึ่งเป็นคู่แข่งโดยตรงกับแอปเปิลในบริการ Apple Music และ Apple Books

ประเด็นที่เป็นปัญหาคือ เงื่อนไขการหักส่วนแบ่งรายได้ 30% เมื่อจ่ายเงินสมัครบริการผ่าน in-app purchase (IAP) และเงื่อนไขที่แอปเปิลห้ามไม่ให้มีลิงก์หรือข้อความชวนไปจ่ายเงินนอกแอพ

สำนักข่าว Bloomberg รายงานว่า ตอนนี้ FTC หรือคณะกรรมการการค้าของสหรัฐฯ ได้ขยายขอบเขตการตรวจสอบ Amazon จากเดิมที่สนใจเฉพาะส่วนธุรกิจอีคอมเมิร์ซ ให้ครอบคลุมธุรกิจคลาวด์หรือ AWS ด้วย

ปัจจุบัน AWS ถือเป็นหน่วยที่ทำกำไรให้ Amazon มากที่สุด ซึ่งมากกว่าธุรกิจอีคอมเมิร์ซด้วย โดยธุรกิจคลาวด์ของ Amazon มีผลิตภัณฑ์ครบวงจร ซึ่งอาจเป็นคู่แข่งกับซอฟต์แวร์ที่ขายผลิตภัณฑ์อยู่แล้ว โดย Bloomberg ระบุว่า FTC จะสอบสวนว่า Amazon ได้ให้สิทธิพิเศษกับบริษัทบางแห่งที่ทำงานให้ AWS แต่เพียงผู้เดียว และลดความสำคัญบริษัทที่ทำงานร่วมกับคลาวด์คู่แข่งหรือไม่

จากประเด็นอัยการในแต่ละรัฐของสหรัฐฯ ทำการสอบสวนคดีผูกขาดกูเกิล เรื่องถือครองตลาดโฆษณาและการค้นหาในอินเทอร์เน็ตเกินควรหรือไม่ ล่าสุด CNBC รายงานเพิ่มเติมว่า การสอบสวนจะขยายไปยังกลุ่มธุรกิจแอนดรอยด์ด้วย ยังไม่มีรายละเอียดชัดเจนว่าจะสอบสวนในมุมไหน และอัยการรัฐใดจะรับหน้าที่สอบสวนเรื่องธุรกิจแอนดรอยด์ของกูเกิล

Sundar Pichai ซีอีโอกูเกิล ให้สัมภาษณ์ Nikkei Asian Review พูดถึงประเด็นน่าสนใจหลายอย่างทั้งเรื่องหัวเว่ย ความเป็นส่วนตัวของข้อมูล, GDPR รวมถึงการสอบสวนเรื่องการผูกขาดทราฟิก