Lee Sedol แชมป์โกะมือหนึ่งผู้เดียวที่เคยชนะ AlphaGo ได้หนึ่งกระดาน ประกาศวางมือจากการแข่งโกะมืออาชีพ โดยระบุว่า แม้จะเป็นที่หนึ่งแต่เขาก็รู้ตัวว่าจะมี "สิ่งหนึ่ง" (entity) ที่เหนือกว่าเสมอ นั่นคือปัญญาประดิษฐ์

แม้จะวางมือจากการเล่นมืออาชีพ แต่ Lee Sedol มีกำหนดแข่งกับปัญญาประดิษฐ์ที่ชื่อว่า Handol ที่สร้างโดยบริษัท NHN ซึ่งเป็นบริษัทไอทีขนาดใหญ่ในเกาหลีใต้ โดจะแข่ง 3 กระดานระหว่างวันที่ 18-20 ธันวาคมนี้

DeepMind เผยแพร่รายละเอียดเพิ่มเติมใน The Journal Science เกี่ยวกับการพัฒนา AI ตัวใหม่ AlphaZero ที่พัฒนาต่อจาก AlphaGo ให้สามารถเรียนรู้พัฒนาด้วยตนเองได้ นอกจากการเล่นโกะ มาสู่การเล่นหมากรุก และหมากรุกญี่ปุ่น (โชงิ) โดยสามารถเอาชนะบ็อตที่เก่งที่สุดในโลกได้ จากการเรียนรู้เองในเวลาไม่นาน

หน่วยวิจัย Facebook AI Research (FAIR) ประกาศโอเพนซอร์ส ELF OpenGo บ็อตเล่นโกะคู่แข่งของ AlphaGo แต่เป็นผลงานของ Facebook

OpenGo พัฒนาขึ้นบนเฟรมเวิร์ค Extensible, Lightweight Framework (ELF) สำหรับงานวิจัยด้าน Reinforcement Learning Research โดยประกาศตัวชัดเจนว่าได้แรงบันดาลใจจากงานของ DeepMind และพยายามสร้างบ็อตแบบ AlphaGoZero ขึ้นมาใหม่โดยเทียบกับผลงานของ AlphaGo แต่กระบวนการทำงานใช้ ELF ของตัวเองแทน (เรียกว่าเป็น reimplementation ของ AlphaGo ก็ได้)

ผลคือ OpenGo สามารถเอาชนะบ็อตโกะที่เก่งที่สุดในตอนนี้ LeelaZero (เพราะ AlphaGo ไม่เปิดให้คนอื่นใช้งาน) และเอาชนะแชมป์โกะรวม 4 คนด้วยคะแนน 14:0 เกม

เราเพิ่งเห็นข่าว DeepMind พัฒนา AlphaGo Zero ไม่ต้องใช้ข้อมูลการเล่นของมนุษย์ สามารถเทรนตัวเองได้จากการเล่นแข่งกับตัวเองเพียงอย่างเดียว

แนวคิดของ AlphaGo Zero ไม่ได้ใช้แค่การเล่นโกะเท่านั้น เพราะทาง DeepMind นำมันไปใช้กับหมากรุกด้วย

ชื่อของ AI เปลี่ยนมาเป็น AlphaZero (ตัดคำว่า Go ออกไป) และใช้เวลาหัดเล่นหมากรุกด้วยตัวเองเพียง 4 ชั่วโมง ก็สามารถเอาชนะโปรแกรมเล่นหมากรุกที่เก่งที่สุดคือ Stockfish ได้ ทางทีม DeepMind ยังเอามันไปฝึกเล่นหมากรุกญี่ปุ่น (โชงิ) และใช้เวลาฝึกเพียง 2 ชั่วโมงก็เอาชนะบ็อตโชงิได้

เป้าหมายของ DeepMind คือสร้าง AI ที่ทำงานทั่วไป (more generic) มากกว่างานเฉพาะทางอย่างการเล่นโกะเพียงอย่างเดียว

แม้ว่า DeepMind จะประกาศไม่จัดแข่งโกะระหว่างมนุษย์กับ AlphaGo อีกแล้ว แต่บริษัทก็ยังพัฒนาความสามารถของมันต่อไป โดยเวอร์ชั่นล่าสุด AlphaGo Zero มีความสามารถในการพัฒนาฝีมือได้อย่างรวดเร็วโดยไม่ต้องอาศัยข้อมูลการเล่นของมนุษย์แม้แต่น้อย (เป็นที่มาของชื่อ Zero)

AlphaGo Zero มองกระดานตรงๆ ด้วยเครือข่ายนิวรอนเครือข่ายเดียวจากที่เวอร์ชั่นก่อนหน้านี้แยกนิวรอนสำหรับวิเคราะห์โอกาสชนะออกมา และในเวอร์ชั่นนี้อาศัยข้อมูลการเล่นกับตัวเองอย่างเดียว ไม่มีฟีเจอร์ใดๆ ที่วิศวกรของ DeepMind ปรับแก้ด้วยมือให้ก่อนหน้า การปรับปรุงเหล่านี้ทำให้ประสิทธิภาพในแง่พลังงานของ Zero ดีกว่าเวอร์ชั่นก่อนๆ มาก โดยเวอร์ชั่นนี้ใช้ชิป TPU ของกูเกิลเองเพียง 4 ตัว

เกาหลีใต้เป็นประเทศหนึ่งที่พัฒนาตัวเองอย่างก้าวกระโดดหลังบอบช้ำจากสงครามในคริสต์ศตวรรษที่ 19 และทำได้ดีมาตลอดคือเรื่องเทคโนโลยีทั้งฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์ แต่ถ้าเป็นเรื่อง AI เกาหลีใต้ไม่ได้เป็นผู้นำโลกในด้านนี้

ตัวจุดประเด็นสำคัญคือนักแข่งเกมโกะชาวเกาหลีใต้ Lee Se-dol แพ้เกมให้กับปัญญาประดิษฐ์จาก Google สำนักข่าวรายงานว่าเป็นวันที่น่าเศร้าของเกาหลีใต้ บางสำนักข่าวพาดหัวว่าเป็นวิวัฒนาการที่น่าสะพรึงกลัวของปัญญาประดิษฐ์

Jack Ma ผู้ก่อตั้ง Alibaba กล่าวในงาน Big Data Expo ที่เมือง Guiyang ประเทศจีน โดยเนื้อหาตอนหนึ่งเขากล่าวถึงการพัฒนา AI และยกตัวอย่างเรื่องการแข่งขันระหว่าง AlphaGo กับ Ke Jie แชมป์โลกจากประเทศจีน

Ma บอกว่า AI ควรถูกนำไปพัฒนาในสิ่งที่มนุษย์ไม่สามารถทำได้แต่แรก เพราะมันมีศักยภาพในการคิดคำนวณเป็นระบบได้อย่างรวดเร็ว การนำมนุษย์ไปเล่นโกะแข่งกับเครื่องจักรเป็นสิ่งที่ไม่ถูกต้อง เปรียบเหมือนเอาคนไปวิ่งแข่งกับเครื่องบินซึ่งไม่มีทางชนะ

เขายังเรียกร้องให้บริษัทไอทีในจีน ค้นหาแนวทางพัฒนา AI ในหนทางอื่นที่มนุษย์ไม่สามารถทำได้ตั้งแต่แรก มากกว่าจะพัฒนาระบบที่คิดแบบที่มนุษย์คิด แต่รวดเร็วมากกว่า ซึ่งเขามองว่าไม่มีประโยชน์

หลัง AlphaGo พิชิตชัยในเกมที่สาม ทางต้นสังกัด DeepMind ก็ประกาศข้อมูลช็อคโลกว่า จะไม่มี AlphaGo ออกมาแข่งอีกแล้ว การแข่งขันนัดล่าสุดในวันนี้คือเกมสุดท้ายของ AlphaGo

จากนี้ไป ทีมงาน DeepMind จะหันไปพัฒนาอัลกอริทึม AI ด้านอื่นแทน โดยจะเน้นไปที่ AI สำหรับงานทั่วๆ ไป (general algorithm) สำหรับการค้นพบทางวิทยากาศตร์หรือการแพทย์

DeepMind จะตีพิมพ์เอกสารวิจัยชิ้นสุดท้ายว่าพัฒนา AlphaGo ไปอย่างไรบ้าง, เผยแพร่บันทึกหมากของ AlphaGo ที่เล่นแข่งกันเอง 50 เกม และจะนำอัลกอริทึมของ AlphaGo มาสร้างเป็นเครื่องมือวิเคราะห์หมาก เพื่อสอนว่า AlphaGo มีวิธีคิดอย่างไรในการเดินหมากแต่ละตาอีกด้วย

หลังจบงาน Future of Go Summit ด้วยการที่ AlphaGo กวาดชนะทุกกระดานไปเรียบร้อยแล้ว ทาง DeepMind ก็ประกาศปล่อย 50 กระดานที่ AlphaGo เล่นกับตัวเองเพื่อให้คนภายนอกได้ศึกษากัน

เกมชุดแรกที่ปล่อยออกมามี 10 กระดาน และทางทีมงานจะปล่อยวันละ 10 กระดานจนครบ 50 กระดาน

ก่อนหน้าที่จะปล่อยกระดานเหล่านี้สู่สาธารณะ DeepMind ได้เปิดให้โปรบางคนดูกระดานเหล่านี้ก่อน Shi Yue โปร 9 ดั้งพูดถึงเกมเหล่านี้ว่าไม่เคยเห็นเกมแบบนี้มาก่อน และคิดว่าจะมีเกมแบบนี้ได้ต้องเป็นอนาคตอีกไกล ขณะที่ Gu Li โปร 9 ดั้งก็ระบุว่ามนุษย์จะสามารถเรียนรู้จากกระดานเหล่านี้ได้อีกมาก

ที่มา - DeepMind

การแข่งขันนัดสุดท้ายระหว่าง AlphaGo กับ Ke Jie ในงาน The Future of Go Summit สิ้นสุดลงด้วยชัยชนะของ AlphaGo หลัง Ke Jie ยอมแพ้แบบเดียวกับเกมนัดที่สอง

Demis Hassabis‏ ซีอีโอของ DeepMind กล่าวชื่นชมว่าเกมนี้เป็นเกมที่ดี และขอบคุณ Ke Jie สำหรับการทุ่มเทของเขาในเกมนัดนี้

การแช่งขันระหว่างโปรโกะ 5 คนของจีน คือ Chen Yaoye, Zhou Ruiyang, Mi Yuting, Shi Yue, และ Tang Weixing กับ AlphaGo จบลงด้วยชัยชนะของ AlphaGo โดยทีมโปรยอมแพ้ในช่วงท้ายเกม

การแข่งขันรอบต่อไปคือกระดานระหว่าง AlphaGo และ Ke Jie จะแข่งพรุ่งนี้เป็นกระดานสุดท้ายของงาน Future of Go Summit

การแข่งขันกับ AlphaGo ในงาน Future of Go Summit นอกจากการแข่งขันระหว่าง AlphaGo และ Ke Jie แล้ว ยังมีการแข่งขันระหว่า่งโปร 5 คนแข่งกับ AlphaGo

โปรทั้ง 5 คนได้แก่ Chen Yaoye, Zhou Ruiyang, Mi Yuting, Shi Yue, และ Tang Weixing

ส่วนช่วงเช้าที่ผ่านมาเป็นการแข่งขัน Pair Go แต่ละฝ่ายเล่นสลับไปมาระหว่างมนุษย์และ AlphaGo ทีม Gu Li + AlphaGo ที่เล่นหมากดำเป็นฝ่ายชนะ

จบตาที่สองของการแข่งขันระหว่าง AlphaGo และ Ke Jie แล้วโดย Ke Jie ยอมแพ้หลังเกมผ่านไปสามชั่วโมงและยังมีพื้นที่เหลืออีกมาก เทียบกับเมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมาที่เล่นกันจนนับคะแนน

Demis Hassabis ระบุว่าช่วงชั่วโมงแรกของเกม AlphaGo ประเมินว่า Ke Jie เดินหมากได้อย่างสมบูรณ์ และแม้จะเป็นช่วงที่ชนะแล้ว Ke Jie ก็กดดัน AlphaGo จนสุดความสามารถ

เว็บไซต์ China Digital Times รายงานว่าทางรัฐบาลจีน ประกาศเตือนไม่ให้ถ่ายทอดสดการแข่งขันเกมโกะระหว่าง AlphaGo และ Ke Jie แชมป์โลกของจีน หากเว็บไหนถ่ายทอดสดไปแล้วและเพิ่งได้รับคำเตือนก็ให้ถอดคลิปนั้นออกจากเว็บเสีย

ในประกาศระบุว่าไม่เพียงคลิปถ่ายทอดสด แต่รูปภาพ ข้อความบอกคะแนนความเคลื่อนไหวของการแข่งขัน ก็ห้ามเผยแพร่ด้วย

ส่วนเหตุผลที่รัฐบาลจีนออกมาห้ามเพราะ Ke Jie แพ้ให้ Alpha Go ในตาแรก ทำให้รัฐบาลกังวลความความพ่ายแพ้จะกระทบความภาคภูมิใจของคนในชาติ และเกมโกะก็ถือกำเนิดในประเทศจีนด้วย

การแข่งขันระหว่าง AlphaGo และ Ke Jie ตาที่สองเริ่มต้นแล้ว โดยรอบนี้ AlphaGo เป็นหมากดำทำให้ต้องต่อแต้มให้ Ke Jie 7.5 แต้ม

เกมก่อนหน้านี้ AlphaGo ชนะ 0.5 แต้ม อย่างไรก็ตามพิธีกรสังเกตว่าที่จริงแล้ว AlphaGo ควรเอาชนะมากกวานั้นได้ เพราะช่วงท้ายๆ ยังน่าจะนำอยู่ 2.5-4.5 แต้ม แต่พฤติกรรมของ AlphaGo มักไม่เอาชนะเพื่อให้ได้แต้มสูงสุด ทำให้เล่นตาท้ายๆ และเสียแต้มไป

Ke Jie มือหนึ่งของวงการโกะโลก ให้สัมภาษณ์หลังแข่งแพ้ AlphaGo ในเกมแรก ว่าเขาไม่สามารถหาจุดอ่อนของ AlphaGo ได้เลย ถือเป็นความพ่ายแพ้อย่างสิ้นเชิง (เขาให้สัมภาษณ์ผ่านล่าม แต่ต้นทางแปลว่า a total defeat)

เขายังให้ความเห็นว่า AlphaGo รอบนี้แตกต่างไปจากของเดิมมาก หลังจากที่เคยประมือกันในศึกออนไลน์ตอนต้นปีนี้ และยกย่องว่า AlphaGo เปรียบได้กับ "พระเจ้า" แห่งการเล่นโกะเลยทีเดียว

Ke Jie ยังพยากรณ์ว่า AI จะล้ำหน้ามนุษย์ไปอีกมาก และไม่น่าจะมีมนุษย์คนใดสามารถเอาชนะ AI ได้ด้วยตัวเองเพียงลำพังอีกแล้ว

กระดานแรกระหว่าง AlphaGo และ Ke Jie กินเวลาสี่ชั่วโมงครึ่งได้จบลงแล้ว

AlphaGo ยังคงความได้เปรียบในแง่ของเวลา ใช้เวลาเพียงชั่วโมงกว่าๆ จาก 3 ชั่วโมงเท่านั้น ขณะที่ Ke Jie ใช้เวลาเกือบหมด แม้ว่าจะไม่หมดแบบ Lee Sedol ก็ตามที

เนื่องจาก Ke Jie เล่นเป็นหมากดำเมื่อรวมแต้มต่อแล้ว ทำให้คะแนนรวม AlphaGo ชนะไป 0.5 แต้ม

วันนี้เป็นวันแรกของงาน Future of Go Summit และเกมแรกระหว่าง AlphaGo และ Ke Jie ก็เริ่มแล้ว โดยสามารถดูสดได้ใน YouTube ท้ายข่าว

เกมระหว่าง AlphaGo และ Ke Jie เป็นเพียงหนึ่งในสามรูปแบบของการแข่งในงานนี้ โดยมีอีกสองแบบ คือ

• Pair Go: เล่นสลับระหว่างคนและ AlphaGo โดยสองฝั่งจะจับคู่กับ AlphaGo และสลับกันเล่น
• Team Go: มนุษย์ 5 คนปรึกษากันเพื่อสู้กับ AlphaGo

ที่มา - Google Blog

งาน Future of Go Summit ปีนี้จะมีไฮไลท์ของงานคือการแข่งขันระหว่าง AlphaGo และ Ke Jie โดยรอบนี้จะเป็นการแข่งแบบ 3 กระดาน (ตอนแข่งกับ Lee Sedol แข่ง 5 กระดาน) โดยรอบนี้แต่ละฝ่ายจะมีเวลา 3 ชั่วโมง

ในงานจะเป็นงานสัมมนาด้านปัญญาประดิษฐ์ด้วย โดยมีผู้เชี่ยวชาญด้านปัญญาประดิษฐ์ของจีนเข้าร่วมงานจำนวนมาก แต่จะไม่มีการแข่งขันระหว่างปัญญาประดิษฐ์ของจีนที่พัฒนาโดย Tencent และ AlphaGo แต่อย่างใด

หลัง AlphaGo ชนะ Lee Sedol และโปรคนอื่นๆ รวม 60 เกม Demis Hassabis ซีอีโอของ DeepMind ก็ไปบรรยายที่งาน DLD Conference (Digital - Life - Design Conference) เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา เล่าถึงความเป็นมาของ AlphaGo และผลกระทบของ AlphaGo ต่อมนุษย์ในอนาคต

Hassabis พูดถึงหมากที่ 37 ในตาที่สองที่แข่งกับ Lee Sedol ที่ AlphaGo เล่นเส้นที่ 5 ที่มักไม่เล่นกันเพราะให้พื้นที่กับฝ่ายที่อยู่เส้นด้านล่างมากเกินไป แต่สุดท้ายหมากนี้กลับเป็นหมากสำคัญในช่วงจบเกม หรือเกมกับ Gui Zihao ที่ AlphaGo เล่นจุด 3-3 และเกมกับ Park Jungwan ที่ AlphaGo สร้างกำแพงที่เส้น 2

DeepMind แถลงจัดงาน Future of Go Summit ที่ประเทศจีน จัดขึ้นเป็นเวลา 5 วันคือ 23-27 พ.ค. ไฮไลท์ในงานคือแข่งเกมโกะระหว่างปัญญาประดิษฐ์ AlphaGo และแชมป์โกะของโลก

งาน Future of Go Summit เป็นการร่วมจัดกันระห่าง DeepMind และรัฐบาลจีน สมาคมโกะในจีน ผู้เล่นโกะที่มีชื่อเสียง และผู้เชี่ยวชาญด้าน AI จากทั้ง Google และในประเทศจีนเอง

ด้านการแข่งขันมีสามรูปแบบคือ Pair Go คือผู้เล่นโกะแข่งกันเอง Team Go คือแข่งเป็นทีมระหว่างทีมคนเล่นและปัญญาประดิษฐ์ AlphaGo และสุดท้ายคือ Ke Jie แข่งกับ AlphaGo เป็นไฮไลท์โดดเด่นที่สุดเพราะ Ke Jie คือผู้เล่นโกะอันดับหนึ่งของโลกในเวลานี้

ช่วงปีใหม่ที่ผ่านมา AlphaGo สร้างสถิติชนะขาดลอย 60-0 ในวันนี้ Aja Huang จากทีม DeepMind ได้ออกมาแถลงว่าในเกมที่ผ่านมานั้น ผู้ควบคุมที่เดินหมากแทน AlphaGo กดผิดเดินหมากไปทั้งหมด 2 ครั้งคือ

• ในเกมที่แข่งกับ HopeIdo(P) AlphaGo ต้องการจะยึดจุด F13 แต่ผู้ควบคุมเลือก K6
• ในเกมที่แข่งกับ jpgo01 AlphaGo ต้องการจะเดินหมากที่ O12 แต่ผู้ควบคุมเลือก N6

การชี้แจงนี้เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดความสับสนในการนำเกมไปวิเคราะห์

ช่วงไม่กี่วันที่ผ่านมาทีมงาน DeepMind ได้ปล่อย AlphaGo รุ่นทดสอบเข้าไปเล่นกับมือโปรทั่วโลกในเกมอย่างไม่เป็นทางการหลายเกม และเอาชนะมือโปรระดับโลกไปได้หลายคน รวมถึง Ke Jie มือหนึ่งชาวจีนที่เคยระบุว่า AlphaGo เอาชนะเขาไม่ได้

ตัวโปรแกรม AlphaGo ใช้ชื่อในเซิร์ฟเวอร์ Tygem ว่า Magister(P) และในเซิร์ฟเวอร์ FoxGo ว่า Master(P) โดยเล่นไปมากกว่า 50 เกมและชนะได้ทั้งหมด ยกเว้นเกมเดียวที่เสมอเพราะคู่แข่งหลุดออกไปจากเกมเสียก่อน

การที่ผู้เล่นหน้าใหม่สามารถชนะมือโปรได้อย่างรวดเร็วทำให้หลายคนคาดกันว่าผู้เล่นนี้จะเป็นการทดสอบ AI แต่ก็ไม่มีใครแน่ใจว่าเป็น AlphaGo จริงหรือไม่ จนกระทั่ง Demis Hassabis จาก DeepMind ได้ออกมาประกาศเอง

สำนักข่าว Xinhua ของจีน รายงานข่าวว่าสมาพันธ์โกะนานาชาติ (International Go Federation) ประกาศว่าเราจะได้เห็นแมตช์การแข่งขันระหว่าง AlphaGo กับ Ke Jie มือหนึ่งของโลกชาวจีน ภายในปีนี้ แต่ยังไม่ระบุวันเวลาแข่งขันที่ชัดเจน

Ke Jie เป็นมือโกะอันดับหนึ่งของโลกในปัจจุบัน (Lee Sedol เคยเป็นมือหนึ่งของโลก แต่ปัจจุบันอยู่อันดับสี่) เขาเคยให้สัมภาษณ์หลัง Lee Sedol แพ้เกมแรกว่า AlphaGo เอาชนะเขาไม่ได้ แต่ภายหลังเมื่อ AlphaGo ชนะด้วยคะแนน 4-1 เกม เขาก็ยอมรับว่า AlphaGo ยอดเยี่ยมมาก และเขาก็มีโอกาสแพ้สูงเช่นกัน

Ke Jie ยังมีอายุเพียง 18 ปีเท่านั้น ถือเป็นนักเล่นโกะดาวรุ่งอีกคนที่ไต่อันดับโลกมาอย่างรวดเร็ว จนกลายเป็นมือหนึ่งของโลกในที่สุด

ข่าวน่าสนใจที่กูเกิลแถลงในงาน Google I/O เมื่อวานนี้คือ "หน่วยประมวลผล" ที่บริษัทออกแบบเองเพื่องานด้าน machine learning โดยกูเกิลเรียกมันว่า Tensor Processing Unit (TPU) (ตั้งให้ล้อกับชื่อซอฟต์แวร์ TensorFlow)

TPU เป็นแผงวงจรเฉพาะด้าน application-specific integrated circuit (ASIC) ที่กูเกิลออกแบบขึ้นเอง ขนาดบอร์ด TPU ที่กูเกิลออกแบบ มีขนาดเล็กกว่าสล็อตเสียบฮาร์ดดิสก์ในแร็คปกติ