เห็นด้วยตามนั้นเลยครับ

เมื่อวานตอนดูแรกๆนี่แบบ เจ๋งมากเอา IT มาช่วยวงการงานวิจัย
แต่พอดูไปได้สักพักก็เริ่มคิดว่า
- ถ้ามีคนมาเกรียนแกล้งกรอกข้อมูลมั่วๆละ
- กลุ่มตัวอย่างก็ต้องมาจากคนที่ใช้ iPhone เท่านั้นสิ
- สามารถเชื่อถือผลการทดสอบได้ดีแค่ไหน มั่นใจได้อย่างไรว่าแบบสอบถามที่ให้ไปผู้รับการทดสอบเข้าใจตรงกัน
- การทำแบบสอบถามควรมี Give and take แต่วิธีนี้ดูแล้วค่อนข้าง Take อย่างเดียว
- และเหตุผลอื่นแบบข้างบนที่กล่าวไว้แล้ว

สรุป ผมก็ยังไม่คิดว่า เทคโนโลยีนี้จะใช้ได้จริง (อย่างน้อยก็ในเร็วๆนี้) จนกว่า Apple จะสามารถควบคุมปัจจัยที่เกี่ยวข้องได้มากกว่านี้

อีกไม่นานจะล่มแบบ Google Health รึเปล่า

อ่านพาดหัวทีแรกนึกว่าเข้าผิดเว็บ 555

ผมไม่คิดว่า Apple ออก research kit มาเป็นของเล่นเพื่อเพิ่มมูลค่านะครับ (คงไม่ใช่ปัจจัยที่คนทั่วไปจะมาใช้ตัดสินใจในการซื้อมือถือ) แต่น่าจะมีจุดประสงค์เพื่อเพิ่มช่องทางสำหรับการช่วยเก็บข้อมูลจริงๆ (สังเกตจากดูมีความร่วมมือกับหลายมหาลัย และตัว framework เองก็ประกาศเป็น open source ไม่สน platform)

ผมชื่นชมความตั้งใจของ Apple มากๆครับ สำหรับ research kit การเอาจริงเอาจังของ Apple ในการผลักดันให้ research kit เป็น open source นั้นมันหมายถึงประโยชน์ในทางการแพทย์ กับคนทั้วโลกเลย มันยอดเยี่ยมมากครับ จะว่าไปมันคือ Tools ในการช่วยในการวิจัยที่อำนวยความสะดวกได้เป็นอย่างดี

ผมว่าผู้วิจัยทางการแพทย์ จะมีวิธีลือก Population และ Sample ที่ชัดเจนได้โดยถ้ามีการใช้ research kit ตัวนี้ ที่แน่ๆไม่ใช่ใครก็ได้มาเกรียนให้ข้อมูลผ่าน research kit แน่นอน เพราะถ้าเป็นเช่นนั้นปัญหาคือผู้วิจัยแล้วล่ะครับ

อยู่ในวงการวิจัย เลยรู้ว่าเค้าจะมีกระบวนการหนึ่งสำหรับกรองคนมั่วออกไปครับ เช่นการใช้เวลาเข้ามากำกับ(คนที่ทำแบบสอบถามได้เร็วหรือใช้เวลาสั้น จะไม่นับ) การใช้คำถามแบบ cross check กันเอง เพื่อกันคนตอบมั่วหรือลังเล รวมไปถึงเทคนิคการตัดข้อมูลหัวท้ายออก(ข้อมูลที่ดีสุด กับต่ำสุดทิ้ง เอาแต่ข้อมูลกลาง ตาม normal curve) ยังมีเทคนิคอื่นๆอีกมากมายครับ แล้วจึงนำข้อมูลไปประยุกต์กับสถิติขั้นสูงอีกที ถ้าผู้วิจัยยึดถือตามแบบฉบับ และมีเทคนิคในการวิจัยจริง เกรียนจะมาป่วนคงเป็นเรื่องยากครับ

เท่าที่โหลดมาดูนิดหนึ่งคือจะมีคำถามก่อนให้ทดสอบเป็นการคัดกรองเบื้องต้นเช่นถ้าไม่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นหืด แอปก็ไม่ได้ให้ทำการทดสอบ ผมไม่ทราบเหมือนกันว่า Apple วางตัวนี้ไว้เพื่อหาแนวโน้มโรคหรือตรวจแบบจริงจังเลย(ในใจคิดว่าอย่างแรกมากกว่า ยังไงสุดท้ายก็ต้องหาหมออยู่ดี)

ส่วนตัวการที่บอกว่าทำเพื่อเพิ่มมูลค่า iPhone อันนี้เห็นด้วยเลยครับ ที่จะทดสอบได้ เป็นการสร้างจุดเด่นที่ดีเลย ส่วนข้อจำกัดที่บอกว่าเฉพาะผู้ใช้ iOS หรอ ข้อมูลก็ไม่หลากหลายสิ ก็คงเป็นอย่างนั้นนอกจากจะเป็น open source จริงตามเม้นบนบอก แล้วข้อจำกัดผู้ร่วมวิจัยเช่นอัมพาตหรือตาบอด ก็คงต้องรอดูต้อไปว่าจะพัฒนาการทดสอบออกมาได้อย่างไร ตอนนี้ก็ใช้ได้ถึง 5 โรคก็นับเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีเลย

เข้าใจว่าการใช้เซนเซอร์โทรศัพท์น่าจะเป็นประเด็นที่ถกเถียงกันไม่น่าจะเอามาวิจัยได้นะครับความแม่นยำของมันสิบเครื่องยังตอบไม่ตรงกันสักเครื่อง ยกเว้นไอโฟรจะเกรดการแพทย์มาใส่จริงๆซึ่งไม่คิดว่าจะทำได้ในราคาเท่านั้น

ก็แค่ปูทางไว้เผื่อกินตลาดสุขภาพในอนาคตเท่านั้นแหละ

ยังใช้งานจริงไม่ได้หรอก เพราะปัจจัยที่มีคนพูดไว้ข้างต้น

ผมว่ามันเป็นก้าวแรกที่สำคัญครับ อย่างเช่นพ่อผมหูตึง ใช้ App นี้ตรวจสภาพหู ตรวจการได้ยิน, แล้วผมก็เลยเอาไปให้ผู้ใหญ่ที่มีอาการผิดปกติทางด้านหูได้ลองตรวจสอบดูบ้าง ถ้าเกิดมีการเก็บสถิติจากตรงนี้ก็ผมว่าก็น่าจะเป็นประโยชน์พอสมควรเลยนะครับ อย่างน้อย... อาจจะรู้ว่าจำนวนคนที่มีปัญหาผิดปกติทางด้านหูที่พบแล้วมีกี่คน อาการแย่ลงไหม? หรือคนป่วยที่ไม่สะดวกเข้ามาตรวจอาจจะส่งผลตรวจมาเองเป็นระยะๆ ถ้าเกิดพบความผิดปกติก็แนะนำให้เข้ามาพบแพทย์ได้ ผมว่าการมีแนวทางใหม่ๆ เพิ่มขึ้นมามันดีไม่ใช่น้อยเหมือนกันนะครับ

ลองตอบคำความในมุมต่างออกไปดูนะครับ

1. ปัญหาในการกำหนดผู้เข้าร่วมวิจัย (Subject Eligibility)

App พวกนี้กว่าจะรู้จักบางทีก็นู่นแหละครับเข้าไปตรวจเลย ผมในมุมของคนปกติไม่มีความสนใจที่จะไปให้การทดสอบหรือให้การเก็บสถิติอยู่แล้ว แต่ว่าในมุมของผู้ป่วยนี่ผมก็ยินดีให้ความร่วมมือเต็มที่นะให้หมอได้มีข้อมูล รักษาคนป่วยที่มาทีหลังผม

2. ผู้เข้าร่วมวิจัยที่ "เป็นโรค" ส่วนใหญ่ มีปัญหาด้านการเข้าถึงเทคโนโลยี (Access)

จริงส่วนนึงแต่ไม่ทั้งหมด คนใช้ iPhone ทั่วบ้านทั่วเมืองต้องมีคนป่วยอยู่บ้างแหละ เว้นแต่บางโรคที่อาจจะใช้งานยากหรือผู้ที่อาการหนักแล้ว

3. ปัญหาของความถูกต้องของข้อมูล (Measurement Validity)

จุดนี้ต้องพัฒนาอุปกรณ์กันไปเรื่อยๆ simple อย่างนับก้าวตอนนี้นี่ผมว่าแม่นยำมากเลยเหมือนกันครับ อีกอย่างการใช้พวกนี้นับอาจจะดีกว่าการใช้เครื่องวัดมาตรฐานขั้นสูงที่มีอุปกรณ์ติดเต็มตัว แล้วเวลาเดินหรือทำอะไรนี่เกรงไปหมดก็ได้ครับ เรื่องอุปกรณ์พังนั่นก็เป็นตัวแปรนึงแต่ว่ามันไม่น่าจะพังส่วนใหญ่หรอกครับ เดี๋ยวนี้หลายๆ App ก็ต้อง calibrate ก่อนเข้าอยู่แล้ว(เช่นพวกเกมส์แข่งรถ ถ้าเซ็นเซอร์พังนี่แหกโค้งกระจายครับ)

4. ปัญหาด้านการเลือกเฉพาะคนที่มีลักษณะอย่างใดอย่างหนึ่งเข้าร่วมวิจัย (Selection Bias)

ผมว่ามันเป็นการเพิ่มตัวเลือกครับนอกจาก ผู้ป่วยทั่วไปที่เราทำการวิจัยอยู่แล้ว อาจจะเพิ่มตัวเลือกเป็นผู้ป่วยที่มี iPhone เพิ่มการวิจัยไปในระดับการใช้ชีวิตประจำวันของเค้า ที่ไม่ใช่แค่ช่วงที่มาเข้ารับการรักษา

5. ปัญหาการเงิน (Financial)

ครับปกติก็ไม่ค่อยมีอยู่แล้ว ต้นทุนอาจจะเป็นการพัฒนา App มากกว่าเป็นการแจก iPhone มั้งครับ เลือกที่เค้ามีอยู่แล้วเป็นอาสาสมัครเข้ามาอีกกลุ่มจะดีกว่าครับ แต่ก็นั่นแหละครับทุนวิจัยบ้านเรา

มันคือก้าวแรกครับ อย่างน้อยก็เป็นการเปิดศักราชใหม่แสดงให้เห็นวิสัยทัศและทิศทางของบริษัทที่ต้องการจะก้าวเดินต่อไป ซึ่งผมว่าเปิดตัวมาพร้อมกับแอพตัวอย่างหลายตัวโดยมีการร่วมมือกับโรงพยาบาลและมหาวิทยาลัยมาหลายตัวก็น่าจะพอทำให้เห็นอะไรลางๆ อยู่นะครับ คำตอบก็น่าจะราวๆ ที่หลายท่านเคยกล่าวไว้เวลามีการพูดถึงโปรเจ็คของ Google

ขอให้ความเห็นในฐานะคนที่มีงานวิจัยเล็กๆ มาบ้างนะครับ โดยส่วนใหญ่เห็นด้วยตาม author เขียนไว้ครับ

พอใช้ mobile phone จริงๆ เจอปัญหาเยอะมากๆ

เช่น โปรแกรมวัดค่า Lux ของแสง อ่านค่าจาก Ambient light sensor เนี่ย โปรแกรมสำเร็จตัวนึง แนะนำให้ใช้กระดาษ A4 80 แกรม 1 แผ่นปิดช่องไว้ บอกว่าจะวัดได้ใกล้เคียง แต่ที่พบ กระดาษ A4 คนละยี่ห้อ มันก็ดูดกลืนแสงไม่เท่ากันแล้ว ค่าที่ได้ จากหลอดไฟจำนวนไม่เท่ากัน ไม่ต่างกันเท่ากระดาษคนละยี่ห้อ ...

หรือวัด Ambient sound นี่ก็ไม่เท่ากันครับ Sensitivity ของ mic ในแต่ละเครื่องมันไม่เท่ากัน แถมบางตัวมี function ตัดเสียงรบกวนออกด้วย

ตอนทำโปรเจคใช้กล้องถ่ายรูปประเมินขนาดอาหาร ขนาดจานแต่ละบ้านไม่เท่ากันเทียบ % พื้นที่ลำบากมาก

แล้วสุดท้าย ถ้าให้ผู้ใช้ใส่ข้อมูลลงไปเอง บางทีก็ใส่เกินจริงครับ ไม่เคยมีใครใส่น้ำหนัก เท่าตัวจริง มีแต่ใส่น้อยกว่าจริง หรือ ส่วนสูง ใส่มากกว่าจริง แบบนี้เจอบ่อยครับ จากที่เคยทำมา

ยังไงมันต้องมีข้อมูลตั้งต้น (ที่ได้จากสังกัดต่างๆใน keynote) ไว้เทียบอยู่แล้วครับ ข้อมูลมหาศาลมีประโยชน์มากนะครับ แม้มันจะมีมั่วๆมา สุดท้ายมันต้องมีตัวกรองครับ ได้รู้ทุกซอกทุกมุมเลย

เห็นหลายท่านวิพากษ์วิจารณ์ว่าบทความมีอคติเกินไป แต่สำหรับผมมีความเห็นว่า ผู้เขียนมองตามความเป็นจริงในฐานะของบุคลากรทางการแพทย์นะครับ

ผมก็เป็นบุคลากรทางการแพทย์คนหนึ่ง อาจารย์ของผมท่านเน้นย้ำเสมอว่าการทำงานวิจัยทางการแพทย์ Sample และ Population สำคัญอย่างมากและเราจะไม่ปล่อยให้มีการให้ข้อมูลมั่วๆเพื่อเน้นปริมาณเด็ดขาด

กรณีของ ResearchKit ผมมองว่ามันเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีสำหรับแนวคิดสนับสนุนงานวิจัย แต่ยังไม่เพียงพอจะใช้ทำการทดลองจริงๆครับ

ในทางสถิติความถูกต้องของข้อมูลถือเป็นสำคัญ ขอแก้ไขความเข้าใจผิดของหลายๆ ท่านนะครับ

ข้อมูลเยอะ <> ดีในทางสถิติ
เพราะ error ที่เกิดขึ้นเพียงน้อยมากๆ ถ้าเกิดจาก sample จำนวนมากๆ ยิ่งส่งผลให้การทำวิจัยเกิด error ได้มากๆ เช่นกัน

เมื่องานวิจัยเกิดความไม่แน่นอนหรือความไม่ชัดเจน คุณกล้าไว้ใจหรือไม่

ในทางการแพทย์ต้องการทดสอบที่ระดับ 99% ขึ้นไป ถึงยอมรับให้เอามาใช้กับมนุษย์ได้

ผมว่าข้อ 5 เนี่ยไม่น่าจะเกี่ยวถึงขั้นว่าต้องชื้ไอโฟนเพื่อให้คนใช้แล้วมาทำงานวิจัยนะครับ

เพราะประเด็นของ Apple เค้าแค่คงหมายถึง

• เป็นคนป่วยระยะเรี่มต้น
• ใช้ iPhone
• มีเวลา และ อยากจะมีส่วนร่วมช่วยในการวิจัยโรค
• มีความสมัครใจ

ส่วนความถูกต้อง และ พวก sensor ต่างๆในมือถือ อันนี้เห็นด้วยจริงๆครับว่ามันจะแม่นพอที่จะไม่ทำให้การวิจัยผิดเพี้ยนรึเปล่า

แต่ที่แน่ๆเป็นการปูทางไว้อย่างดีสำหรับแอปเปิลนะครับ น่าสนใจเหมือนกันว่าไอโฟนรุ่นหน้าจะเป็นยังไง

กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ มาตรฐานปัจจุบันรัดกุมมากกว่านี้ ปัจจัยก็อย่างที่หลายคนพูดไป
1) selection bias เห็นอยู่ชัดๆว่าข้อมูลได้มาจากเฉพาะกลุ่ม ต่อให้เครื่องมือวัดได้ดีแค่ไหนก็ implies ได้เฉพาะกลุ่ม ไม่ได้ represent ประชากร
2) validity ของข้อมูล เพราะเครื่องมือเหล่านี้ก็ยังวัดอะไรไม่ได้มากมาย และไม่ได้รับการดูแลจากผู้เขี่ยวชาญโดยตรง(การติดตั้งถูกไหม calibrateถูกไหม ใช้ถูกวัตถุประสงค์หรือยัง) และเป็นไปได้ว่ามีคนแกล้งให้ข้อมูลผิดๆ

อย่างไรก็ดี ถึงมันจะไม่ได้มีมาตรฐานที่รัดกุม แต่อาจมี impact ในระดับนึง ผมรู้สึกว่ามันจะค่อนไปในทาง buisiness มากกว่าน่ะสิ เอาข้อมูลมาให้หลายคนวิตก เพื่อขายโฆษณายา ขายโฆษณา healthcare service ข้อมูลดิบappleไม่เปิดดูอาจจะใช่ แต่ข้อมูลที่รวบรวมแล้วอ่ะ ยังไงก็ต้องเปิด

เห็นด้วยกับเจ้าของบทความเป็นอย่างมากครับ